Όταν ο Mπαρίσνικοφ αποφασίζει να συναντήσει τον Νιζίνσκι, είναι αδύνατον να αδιαφορήσει κανείς: τι θα προκύψει από τη σκηνική «συνομιλία» δύο θρύλων του μπαλέτου; «Υπήρξαμε και οι δύο παιδιά της επαρχίας που εκπαιδευτήκαμε στο Mariinsky, και αφού το εγκαταλείψαμε, δεν επιστρέψαμε ποτέ. Αυτό είναι το μόνο πράγμα που ενώνει τον μέγα Νιζίνσκι κι εμένα. Κατά τα άλλα, ακολουθήσαμε διαφορετικές κατευθύνσεις και είχαμε διαφορετικές προθέσεις» είχε πει ο Μπαρίσνικοφ στην «Guardian». Η θεατρική συνάντηση γίνεται υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Μπομπ Γουίλσον, φημισμένου για την εικαστική τελειομανία του. O Γουίλσον έχει ξανασυνεργαστεί με τον Μπαρίσνικοφ, στο εξαιρετικό Τhe old woman (το είδαμε το 2013, στο Φεστιβάλ Αθηνών).


Η παράσταση Γράμμα σε έναν άντρα βασίζεται στο ημερολόγιο του Νιζίνσκι, που βρέθηκε τυχαία στα προσωπικά αντικείμενα της κόρης του μετά τον θάνατό του. Πρόκειται για ένα κολάζ σκέψεων, εντυπώσεων, αναμνήσεων του καλλιτέχνη, όπως τις κατέγραψε από τον Ιανουάριο ως τον Μάρτιο του 1919 στο Σεν Μόριτς της Ελβετίας, όπου αποσύρθηκε μαζί με τη σύζυγό του μετά από μια ταραχώδη περιοδεία. Η τελευταία δημόσια εμφάνισή του έγινε τον Σεπτέμβριο του 1917, στο Μοντεβιδέο, όταν ήταν είκοσι οκτώ ετών. Τα πρώτα σημάδια της σχιζοφρένειας είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους. Δεν ξαναχόρεψε ποτέ. Πέρασε τα επόμενα τριάντα χρόνια της ζωής του μπαινοβγαίνοντας σε ψυχιατρικά άσυλα.

 

O φρακοφορεμένος ήρωας της παράστασης στροβιλίζεται με τρόπο που θυμίζει περισσότερο τον Φρεντ Αστέρ – αν και με όψη σαφώς πιο πένθιμη, όπως επιβάλλει το βαμπιρικό λευκό πρόσωπο και τα μαύρα ζωγραφισμένα φρύδια του.

 

Στο ημερολόγιό του εκφράζει τους φόβους του γύρω από το θέμα του πιθανού εγκλεισμού του. Οι σελίδες είναι γεμάτες με μάτια που τον παρακολουθούν – της συζύγου του, του γιατρού του και άλλων. Μιλάει για την πεθερά του, τις παραισθήσεις του, τις ένοχες σκέψεις για το σεξ, τη βασανισμένη σχέση με τον περίφημο ιμπρεσάριo Σερζ Ντιαγκίλεφ. Τα γραπτά του φωτίζουν τη ζωή μιας μεγαλοφυΐας του χορού, συγχρόνως όμως συνιστούν τη συγκλονιστική μαρτυρία ενός σχιζοφρενούς. Στην παράσταση, το κείμενο –επιλεγμένα κομμάτια από το ημερολόγιο– αιωρείται πάνω από τη δράση ως voice-over. Ακούμε τη φωνή του Μπαρίσνικοφ, αλλά και του Μπομπ Γουίλσον και της Λουσίντα Τσάιλντς, που συνεργάστηκε στην επιμέλεια της κίνησης.


Ο Μπαρίσνικοφ «δεν κάνει φυσικά καμία προσπάθεια να μιμηθεί, ούτε καν να ανακαλέσει στη μνήμη, το στυλ του Νιζίνσκι, που υπήρξε ξακουστός για το άλμα του – λέγεται πως έδινε την εντύπωση της απόλυτης απουσίας βαρύτητας, λες και ο χορευτής σταματούσε στον αέρα» γράφει ο κριτικός των «New York Times» Τσαρλς Ίσεργουντ. Αντιθέτως, o φρακοφορεμένος ήρωας της παράστασης στροβιλίζεται με τρόπο που θυμίζει περισσότερο τον Φρεντ Αστέρ – αν και με όψη σαφώς πιο πένθιμη, όπως επιβάλλει το βαμπιρικό λευκό πρόσωπο και τα μαύρα ζωγραφισμένα φρύδια του.


Το Ημερολόγιο του Νιζίνσκι (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Νεφέλη) είναι το πιο ουσιαστικό ντοκουμέντο για την ύπαρξη αυτού του σπουδαίου καλλιτέχνη, το μόνο που μας ανοίγει μια πόρτα στο μυαλό και στον ψυχισμό του. Σε κάποιους, όπως στον Ίσεργουντ, η σύνθεση του Μπομπ Γουίλσον μπορεί να φανεί «πεισματικά δυσνόητη». Ποιος όμως μπορεί να αντισταθεί στο κάλεσμα του σπουδαίου Μπαρίσνικοφ;

 

Ρόμπερτ Γουίλσον – Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, Letter to a man – Γράμμα σε έναν άντρα. Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, 10-13/7, 21:00

Οδηγός Θεάτρου