Σπανός: Μια μουσική θεατρική παράσταση βασισμένη στην ομώνυμη βυζαντινή σάτιρα

Αρχαίο θέατρο Δωδώνης, 8-9 Αυγούστου 2021, ώρα: 21.00.

The LiFO team, 14.7.2021 | 14:04

Μια ομάδα επίλεκτων ερμηνευτών παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον αινιγματικό και ανόσιο «Σπανό» σε δύο μοναδικές παραστάσεις. Στο ρόλο του σπανού η Στεφανία Γουλιώτη.

Η παράσταση αξιοποιεί ως βασικό άξονα το βυζαντινό έργο που επιγράφεται Ακολουθία του ανοσίου τραγογένη σπανού. Πρόκειται για ένα εντελώς ιδιόμορφο κείμενο που εκτιμούσε ιδιαίτερα ο Γιώργος Σεφέρης, μια μοναδική σάτιρα του ύστερου Βυζαντίου σε μορφή εκκλησιαστικής ακολουθίας, που είναι γραμμένη σε δημώδη γλώσσα και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό. Λογοτεχνικά, η παράδοση του Σπανού φθάνει έως τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, ο οποίος είχε συνθέσει μια ομάδα σατιρικών ύμνων. Στην παράσταση το κείμενο του Σπανού λειτουργεί ως αφετηρία που οδηγεί σε ένα ολοκληρωμένο καλλιτεχνικό δημιούργημα με συντελεστές που είναι γνώστες της λειτουργικής πρακτικής στον χώρο της βυζαντινής μουσικής και ανοιχτοί στην έρευνα και τον πειραματισμό προκειμένου να ενσωματώσουν τις παραδοσιακές φόρμες σε μία σύνθεση που αφορά το σημερινό κοινό.

Μέσα από τη σύμβαση του ενυπνίου, όπου εγκιβωτίζεται η σατιρική Ακολουθία, η παράσταση είναι ένας ποιητικός στοχασμός για τη μοναξιά και τη δοκιμασία στην έρημο, το ευάλωτο και εύθραστο του εαυτού, του διαφορετικού ανθρώπου που θεωρείται «μη φυσιολογικός» και στιγματίζεται συλλογικά. Η μουσική της παράστασης επαμφοτερίζει μεταξύ του λατρευτικού βυζαντινού ιδιώματος με τα μικροδιαστήματα, τα ισοκρατήματα, τους μουσικούς τρόπους της οκτωήχου και του διονυσιακού λαϊκού στοιχείου με κυρίαρχα μουσικά όργανα κρουστά, τσαμπούνα, βιολί και ούτι. Τα όργανα αυτά διαλέγονται με τις ανθρώπινες φωνές, οι οποίες άλλοτε είναι μονοφωνικές και άλλοτε πολυφωνικές, άλλοτε βελούδινες και άλλοτε τραχιές. Τα αντίθετα αλληλοπεριχωρούνται και καταλήγουν σε μία ενότητα όπου κυριαρχεί η λιτότητα και η αμεσότητα.

Ένας σπανός ταπεινός καλόγερος ζει απομονωμένος σε ένα αντρικό μοναστήρι. Το καθαρό του πρόσωπο και η ευγένεια τον κάνουν στόχο σε μια ομάδα μοναχών οι οποίοι τον πειράζουν με αστεία και δοκιμάζουν την πίστη του στον Θεό. Ένα βράδι, ενώ προσευχόταν, ο μοναχός κοιμάται. Στον ύπνο του, μέσα σε όνειρο, εμφανίζονται τα μέλη της μοναστικής κοινότητας να επιτελούν μια παράξενη λειτουργία ειδικά για αυτόν και μάλιστα τον εξαναγκάζουν να λάβει μέρος. Είναι η ακολουθία για τον σπανό καλόγερο ο οποίος στα μάτια των άλλων «κανονικών» μοναχών είναι διαφορετικός και θεωρείται λειψός.

Το «Οθόνιον» είναι μια επιστημονική και καλλιτεχνική ομάδα με έδρα την Αθήνα που πιστεύει στην αξία των παραδοσιακών σκηνικών πρακτικών και στο πνευματικό όφελος που μπορούν να αποφέρουν στο ευρύ κοινό που απευθύνονται, αλλά και σε ευάλωτες ομάδες (κρατούμενοι, παιδιά, ασθενείς). Βασικός στόχος της ομάδας είναι η γνωριμία με τον θαυμαστό κόσμο του θεάτρου σκιών μέσα από τη δημιουργία, ανασύσταση και αναστήλωση κειμένων και παραστάσεων. Η ιστορία της ομάδας ξεκίνησε πριν πέντε xρόνια στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με τη διδασκαλία ενός μαθήματος για το θέατρο σκιών το οποίο σύντομα δραπέτευσε από τον κλειστό χώρο του αμφιθεάτρου. Η ομάδα πλαισίωσε με μεγάλη επιτυχία το 2017 την παράσταση Ο γάμος του Καραχμέτη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (σκηνοθεσία Όλια Λαζαρίδου) με το δραμάτιον Ο Καραγκιόζης νεκροθάπτης. Το 2019 παρουσίασε την παράσταση Φιλοθέη η αρχοντοπούλα των Αθηνῶν που επαινέθηκε ομόφωνα από τη θεατρική κριτική για την ανανέωση και τη νέα εποχή που έφερε στο θέατρο σκιών.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σύλληψη-κείμενο-σκηνοθεσία: Ιωσήφ Βιβιλάκης

Βοηθός σκηνοθέτη: Μάνος Δαμασκηνός

Μουσική: Γεράσιμος Παπαδόπουλος

Σκηνογραφική επιμέλεια-κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης

Φιγούρες: Νικόλας Τζιβελέκης

Φωτισμός: Βαλεντίνα Ταμιωλάκη

Κίνηση: Κορίνα Κόκκαλη

Ήχος: Αλέξανδρος Παπαευθυμίου

Φωτογραφίες-βίντεο: Χρήστος Συμεωνίδης

ΕΡΜΗΝΕΥΤΕΣ

Σπανός: Στεφανία Γουλιώτη