Trajal Harrell , Judson Church is Ringing in Harlem (Made-to-Measure)

Τι θα συνέβαινε ιστορικά αν ο μεταμοντέρνος χορός συναντούσε το voguing; Ο ριζοσπαστικός χορογράφος Trajal Harrell θέτει ένα προκλητικό, υποθετικό ερώτημα για να εξετάσει τον τρόπο που η ιστορία κατασκευάζεται και ερμηνεύεται.

Ο Trajal Harrell από τη Νέα Υόρκη επιχειρεί μια διασταύρωση του voguing και του μεταμοντέρνου χορού, όχι τόσο για να αναπαράγει το γενικευμένο κλίμα της αντικουλτούρας των όψιμων 60s, όσο για να επαναφέρει στο προσκήνιο το σώμα, ως πυρήνα συγκρότησης του εαυτού και διεκδίκησης της διαφορετικότητας.

Ο αντισυμβατικός χορογράφος δεν αρκείται στην (ανα)κατασκευή μιας ιστορικής μυθοπλασίας, αλλά επιθυμεί να ενεργοποιήσει τον σύγχρονο θεατή, τοποθετώντας τον στο μεταίχμιο των δύο αυτών κόσμων και προσφέροντάς του μια ανάγνωση της Ιστορίας μέσα από το πρίσμα του σώματος. Αυτή η χωροχρονική αναγωγή, από το «τότε» στο «τώρα», δεν επαναφέρει μόνο τους προβληματισμούς γύρω από την επιτέλεση της ιστορίας και των κοινωνικών διαδικασιών που διαμορφώνουν το σώμα, αλλά προτείνει –μέσα από το πάντρεμα ετερόκλητων χορευτικών στιλ– μια queer οπτική, ικανή να ανακαλύπτει πηγές νοήματος στις ρωγμές των αντιφάσεων: Πώς το ίδιο το σώμα «διαβάζει»/ερμηνεύει τα ιστορικά γεγονότα;

Ο τίτλος του έργου κάνει μνεία στο εμβληματικό πλέον ντοκιμαντέρ της Jennie Livingston, Paris is Burning, στο οποίο αποτυπώνεται η γκέυ, διαφυλική και παρενδυσιακή κουλτούρα των προαστίων της Νέας Υόρκης –συγκεκριμένα του Χάρλεμ– στη δεκαετία του '80. Στο ντοκιμαντέρ, πέρα από τις προσωπικές μαρτυρίες Λατινοαμερικανών/-ίδων και Αφροαμερικανών/-ίδων του «περιθωρίου», φωτίζονται επίσης η σχέση της κυρίαρχης αμερικανικής κουλτούρας με τις υποκουλτούρες των προαστίων, η αναζήτηση του αμερικανικού ονείρου μέσα από καταναλωτικά πρότυπα και η μεταιχμιακή ταυτότητα των μειονοτήτων ως επιμειξία στοιχείων που δεν αναγνωρίζονται ως κομμάτι της επίσημης εθνικής ταυτότητας.

Το Judson Church is Ringing in Harlem (Made-to-Measure) αποτελεί μια τροποποιημένη, κατά παραγγελία εκδοχή του Twenty Looks or Paris is Burning at The Judson Church. Στη συγκεκριμένη εκδοχή του έργου, το ερώτημα που θέτει ο χορογράφος αντιμετατίθεται: Τι θα συνέβαινε αν κάποιος από τους καλλιτέχνες της Judson Church παρευρισκόταν στις αίθουσες χορού του Χάρλεμ; Πώς θα εισέπραττε το κλίμα και τον ιδιόρρυθμο, φανταχτερό χορό των συμμετεχόντων; Ποιες επιρροές θα δεχόταν στη μετέπειτα δουλειά του και πώς στοιχεία της τζαζ, του φανκ και των μπλουζ θα ενσωματώνονταν στις σκηνικές αναζητήσεις των μεταμοντέρνων χορογράφων;

Το voguing είναι ένα ξεχωριστό κινητικό ιδίωμα που αναπτύχθηκε στους κόλπους των ημι-παράνομων αιθουσών χορού. Επρόκειτο για τα αποκαλούμενα houses («οίκοι»), χώροι που έφεραν την ονομασία τους από την ευρηματική χρήση των λογοτύπων οίκων μόδας (π.χ. Saint Laurent, Chanel, Armani κ.ο.κ.) και προσέδιδαν ένα αναγνωριστικό τίτλο στον/στην επικεφαλής του κάθε «οίκου».

Το voguing έχει να κάνει με την επιτέλεση κοινωνικών ρόλων και ταυτοτήτων (Military Realness, Butch Jock, Executive Realness, Butch Queen Realness), ενώ το στοιχείο της «αληθοφάνειας» (realness) αναφέρεται στο πόσο πιστά επιτελούνται τα επιμέρους χαρακτηριστικά των ρόλων: ζητήματα φύλου, εθνότητας, τάξης διαφαίνονται μέσα από τις παρελάσεις και αυτοσχέδιες επιδείξεις των συμμετεχόντων. Κινησιολογικά αντιγράφει τις πόζες των μοντέλων στις φωτογραφίσεις μόδας, δημιουργώντας όμως μια παράδοξη, στυλιζαρισμένη χορογραφία από ενίοτε προκλητικές στάσεις και χειρονομίες. Άλλωστε, πολύ συχνά το voguing διεξάγεται ως μια μορφή «διαγωνισμού» ανάμεσα σε δύο υποψήφιους.

Το κίνημα της Judson Church, από το οποίο ξεπήδησε ο λεγόμενος μεταμοντέρνος χορός στην Αμερική της δεκαετίας του '60, αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του χορού του 20ού αιώνα. Ο χώρος που έμελλε να γίνει το καλλιτεχνικό χωνευτήρι αντισυμβατικών και πρωτοποριακών πειραματισμών την εποχή εκείνη φιλοξένησε μια γενιά σύγχρονων δημιουργών που στη συνέχεια ξεπέρασε τα στενά γεωγραφικά όρια του Greenwich Village για να αναγνωριστεί παγκοσμίως. Μεταξύ των δημιουργών αυτών, ήταν η Trisha Brown, ο Robert Morris, η Simone Forti, η Lucinda Childs, ο Steve Paxton και πολλοί άλλοι, οι οποίοι κατέρριψαν τις παγιωμένες «αλήθειες» του μοντέρνου χορού ανοίγοντας δρόμο σε νέες αναζητήσεις πέρα από τις αισθητικές προσλαμβάνουσες της εποχής.