Το αίτημα για διά ζώσης συνέντευξη με την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως ήταν σε εκκρεμότητα εδώ και αρκετούς μήνες, πολύ πριν από την πανδημία. Το ραντεβού όμως κλείστηκε τώρα, λίγες μέρες πριν ανοίξουν τα σχολεία, με το υπουργείο Παιδείας σε κατάσταση εντατικών προετοιμασιών, καθώς έχει να διευθετήσει όχι μόνο τα συνήθη και πολλά προβλήματα αυτής της περιόδου αλλά και την έγκαιρη προετοιμασία για τις συνθήκες πανδημίας, μέσα στις οποίες θα ξεκινήσει φέτος η εκπαιδευτική διαδικασία.
Σκοπός της συνέντευξης, λοιπόν, σε αυτήν τη συγκυρία δεν ήταν μόνο να γνωρίσουμε λίγο παραπάνω τη Νίκη Κεραμέως αλλά και να μάθουμε αν τα σχολεία είναι έτοιμα για τις ιδιαίτερες συνθήκες στις οποίες θα λειτουργήσουν φέτος. Όσο για την εμβάθυνση και την κάλυψη όλων όσα θέλαμε να ρωτήσουμε ούτε λόγος, αφού ο χρόνος που είχαμε ήταν μόλις μία ώρα και μέσα σε αυτήν έπρεπε να χωρέσουμε όσα προλαβαίναμε. Και δεν τα προλάβαμε όλα. Έμειναν πολλά ερωτήματα αναπάντητα, τα οποία ελπίζουμε να τεθούν σε μια επόμενη φορά.
— Μπήκατε για πρώτη φορά στη Βουλή το 2015. Γιατί και πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την πολιτική;
Είμαι 15 χρόνια δικηγόρος. Έχω εργαστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η δραστηριότητά μου στην πολιτική προέκυψε μετά από την ενασχόληση μου με κοινωφελείς δραστηριότητες, κυρίως μέσω ενός μη κερδοσκοπικού σωματείου που λέγεται «Δεσμός» και ιδρύθηκε μέσα στην κρίση, το 2012. Μέσα από αυτήν τη δραστηριότητα έτυχε να γνωρίσω τον πρώην πρωθυπουργό, τον κ. Σαμαρά, όταν προσπαθούσαμε να επιφέρουμε κάποιες αλλαγές στη νομοθεσία της χώρας, προκειμένου να διευκολύνουμε την κοινωφελή προσφορά. Για παράδειγμα, όταν μια εταιρεία δωρίζει προϊόντα, να μη χρειάζεται να πληρώνει και ΦΠΑ. Kαταφέραμε αυτό να γίνει νόμος του κράτους. Κάπως έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία και μου έγινε η εξαιρετική τιμή να βρίσκομαι στο ψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας.
Ο κίνδυνος που ελλοχεύει από τη μακρόχρονη απουσία από την εκπαιδευτική διαδικασία μπορεί να είναι μεγαλύτερος για τα παιδιά από αυτόν του κορωνοϊού. Οι οδηγίες πρέπει να είναι ξεκάθαρες και, φυσικά, όποια παιδιά πρέπει να απουσιάζουν για ιατρικούς λόγους, θα μπορούν να το κάνουν. Η επιτροπή έχει δώσει έναν αναλυτικό κατάλογο για όλες τις ευπαθείς ομάδες.
— Συμμερίζεστε την κριτική ότι δεν υπάρχουν αρκετές γυναίκες στην κυβέρνηση;
Το ζήτημα είναι πολύ ευρύτερο, κατά τη γνώμη μου. Γενικά στη χώρα μας ‒και αναφέρομαι και στο Κοινοβούλιο‒ έχουμε πολύ χαμηλή εκπροσώπηση των γυναικών. Δείτε και την τοπική αυτοδιοίκηση. Αν δεν κάνω λάθος, έχουμε λιγότερες από 20 γυναίκες δημάρχους. Στη Βουλή, επίσης, τα ποσοστά είναι χαμηλά. Οι γυναίκες ασχολούνται αισθητά λιγότερο από τους άντρες με τα κοινά.
— Ο πρωθυπουργός, ωστόσο, αξιοποίησε αρκετούς εξωκοινοβουλευτικούς άνδρες και τους έβαλε στην κυβέρνηση ως τεχνοκράτες. Δεν ήταν απαραίτητη προϋπόθεση να είσαι βουλευτής για να μπεις στην κυβέρνηση.
Και γυναίκες εξωκοινοβουλευτικές αξιοποίησε. Κατά τη γνώμη μου, το πρόβλημα είναι δομικό και θα πρέπει η πολιτεία να ενθαρρύνει τις νέες γυναίκες να ασχοληθούν με την πολιτική. Όταν γέννησα το πρώτο μου παιδί, δεν υπήρχε καμία πρόβλεψη π.χ. για να ψηφίζεις εξ αποστάσεως.
— Είχατε πάντα αυτές τις απόψεις πολιτικά;
Ανέκαθεν ήμουν Νέα Δημοκρατία.
— Πολιτικά πώς χαρακτηρίζεστε; Κεντροδεξιά, δεξιά, συντηρητική, φιλελεύθερη;
Κεντροδεξιά φιλελεύθερη.
— Τον χαρακτηρισμό του συντηρητικού πολιτικού τον αποδέχεστε, όπως και της Νέας Δημοκρατίας ως συντηρητικής παράταξης;
Είμαστε μια κεντροδεξιά φιλελεύθερη παράταξη. Αυτό που έχει σημασία είναι οι θέσεις μας. Οι χαρακτηρισμοί δεν έχουν τόση σημασία.
— Τι σας έμαθε η διαχείριση της πολιτικής εξουσίας που δεν ξέρατε ως τώρα;
Πολλά, κάθε μέρα, κυρίως ότι οι δυσκολίες είναι πάρα πολλές. Σου μαθαίνει, επίσης, πως πρέπει να τις ξεπερνάς. Η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο συγκεντρωτικά εκπαιδευτικά συστήματα στην Ευρώπη. Όταν κλήθηκα να αποφασίσω πώς θα δοθεί η έκτακτη χρηματοδότηση στα πανεπιστήμια, μου φαινόταν αδιανόητο ότι το αποφασίζει αυθαίρετα ο υπουργός, χωρίς κριτήρια. Γι' αυτό και από τα πρώτα μου μελήματα ήταν να θεσπίσω ένα πλαίσιο, βάσει του οποίου θα δίνεται αυτή η χρηματοδότηση.
— Ποιες είναι οι βασικές ιδεολογικές διαφορές που σας χωρίζουν από την αξιωματική αντιπολίτευση, ειδικά από τους προηγούμενους υπουργούς Παιδείας;
Υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά σχετικά με τα ιδανικά στην παιδεία. Η προηγούμενη κυβέρνηση έδειχνε προς την κατεύθυνση της ήσσονος προσπάθειας, εμείς, αντιθέτως, θέλουμε να επιβραβεύσουμε την προσπάθεια.
— Δεν μιλούσε για πολιτική ήσσονος προσπάθειας ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά για ισότητα.
Η εξίσωση προς τα κάτω, η κατάργηση εν τοις πράγμασι πολλών πρότυπων σχολείων, δεν προωθεί την ισότητα.
— Όταν υπάρχουν ιδιωτικά σχολεία, πώς μπορεί να υπάρχει ισότητα στην παιδεία; Αν θεωρούνται ελιτίστικα τα δημόσια πρότυπα, δεν είναι ελιτίστικα τα ιδιωτικά;
Τα ιδιωτικά σχολεία προβλέπονται από το Σύνταγμα και είναι ένα βασικό δικαίωμα γονεϊκής επιλογής. Ο γονέας μπορεί να επιλέξει ό,τι θέλει...
— ... αν έχει την οικονομική δυνατότητα.
Προφανώς. Για εμάς, ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό με τα πρότυπα και τα πειραματικά να δημιουργήσουμε νησίδες αριστείας και καινοτομίας που θα τραβήξουν όλα τα δημόσια σχολεία προς τα πάνω.
— Ένας από τους πυλώνες του προεκλογικού προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας για την παιδεία ήταν η αναβάθμιση των πρότυπων και πειραματικών σχολείων και η διεύρυνση του θεσμού. Παρ' όλα αυτά, γιατί μόλις τον Ιούνιο του 2020 ήρθε η αντίστοιχη νομοθετική ρύθμιση για τον θεσμό και τον Ιούλιο προκηρύχθηκαν οι θέσεις των εκπαιδευτικών για τη στελέχωση των σχολείων;
Ήταν να περάσει τον Φεβρουάριο, όμως ήρθε η πανδημία και έκλεισε η Βουλή. Ήταν πολύ σημαντικό για εμάς να μην αφήσουμε τη χρονιά να περάσει, παρά την πανδημία. Και μολονότι ήταν δύσκολο να περάσει τον Ιούνιο ‒και δεν σας κρύβω ότι υπήρχε ένας ενδοιασμός αν, ψηφίζοντάς την τον Ιούνιο, θα βάζαμε εξετάσεις εισαγωγής‒, ήταν πολύ σημαντικό να μην κάνουμε εκπτώσεις.
— Είστε ικανοποιημένη από το ενδιαφέρον που έδειξαν οι εκπαιδευτικοί για τη στελέχωση αυτών των σχολείων; Γιατί δεν καλύφθηκαν όλες οι θέσεις;
Θέλαμε να κάνουμε τη μεγάλη αλλαγή στα πρότυπα και πειραματικά από την πρώτη χρονιά. Εξαιτίας της πανδημίας και του χρόνου που εν τέλει ψηφίστηκε το νομοσχέδιο, δεν δόθηκε η δυνατότητα σε όσους εκπαιδευτικούς θα θέλαμε να δραστηριοποιηθούν, να δηλώσουν συμμετοχή, να πάρουν τις αποφάσεις τους κ.ο.κ. Εφεξής θα βγει μια δημόσια πρόσκληση για όσα δημόσια σχολεία επιθυμούν να μετατραπούν σε πρότυπα και πειραματικά. Προχωράει τώρα και η αξιολόγηση στα πρότυπα και πειραματικά σχολεία.
— Έχετε θεσμοθετήσει και ανακοινώσει ήδη την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών στα πρότυπα και πειραματικά σχολεία. Θεωρείτε ότι από μόνη της η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, μαζί με τις εξετάσεις εισαγωγής των μαθητών, είναι αρκετές για την αναβάθμιση των σχολείων, και μάλιστα χωρίς αυτά να είναι στελεχωμένα από διευθυντές αντίστοιχων προσόντων και χωρίς κανένα προβλεπόμενο κίνητρο για τους εκπαιδευτικούς;
Ένας νόμος που επίσης παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο έχει να κάνει με τις δομές και τη στελέχωσή τους και εκεί προβλέπεται η αξιολόγηση των διευθυντών όλων των σχολείων, άρα και αυτό θα δρομολογηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα. Το θέμα των κινήτρων το εξετάζουμε. Σε επόμενη νομοθετική ρύθμιση ίσως υπάρξει κάτι επ' αυτού. Προφανώς είναι πολλές οι ενέργειες που χρειάζεται να γίνουν ακόμα για να αναβαθμιστούν τα πρότυπα σχολεία.
— Μα όλα αυτά τα χρόνια, τα πειραματικά γυμνάσια και λύκεια για παράδειγμα δεν είχαν καθόλου χαρακτήρα πειραματικού σχολείου, ούτε εφάρμοζαν καινοτόμους μεθόδους.
Θα φροντίσουμε να υπάρχει καλύτερη σύνδεση των πειραματικών με τα πανεπιστήμια και θα δούμε πώς θα μπορέσει αυτή η σύνδεση να είναι προς όφελος της μαθητικής κοινότητας. Πρώτο μας μέλημα, ωστόσο, είναι τα δημόσια σχολεία και πώς θα τα αναβαθμίσουμε συνολικά.
— Θα προχωρήσετε άμεσα στη διεύρυνση του θεσμού, όπως έχετε ανακοινώσει;
Ο σχεδιασμός είναι η επόμενη σχολική χρονιά να μας βρει με πολλά περισσότερα πρότυπα και πειραματικά σχολεία.
— Πάντως, ούτε καν ρομποτική δεν υπάρχει στα σχολεία.
Αυτό είναι θέμα ομίλων. Σε κάποια υπάρχει. Πλην όμως, τώρα η ρομποτική μπαίνει σε όλα τα σχολεία της χώρας. Έχουν ψηφιστεί τα εργαστήρια δεξιοτήτων που βασίζονται σε τέσσερις άξονες και ένας από αυτούς έχει να κάνει και με τη ρομποτική. Αυτές τις μέρες έχει ξεκινήσει ήδη η επιμόρφωση για τα σχολεία που θα ξεκινήσουν πιλοτικά. Τα εργαστήρια δεξιοτήτων μπαίνουν υποχρεωτικά στο πρόγραμμα. Όπως κάνεις μαθηματικά, γλώσσα, φυσική, ιστορία, με τον ίδιο τρόπο θα κάνεις ρομποτική, εθελοντισμό, σεξουαλική αγωγή.
— Έχουν γίνει προσλήψεις; Ποιος θα διδάξει αυτά τα μαθήματα;
Υπάρχουν συγκεκριμένες αναθέσεις που έχουν βγει με υπουργικές αποφάσεις και οι επιμορφώσεις που τρέχουν ήδη.
— Έχετε κάποιο όραμα/σχέδιο για την παιδεία που μπορείτε να μας περιγράψετε με δυο φράσεις; Τι θέλετε να αλλάξετε; Πώς τη θέλετε την παιδεία;
Με δύο φράσεις θα έλεγα ότι θέλουμε εκπαιδευτικές δομές εν γένει πιο ελεύθερες, πιο αυτόνομες, πιο εξωστρεφείς, πιο κοντά στις πραγματικές ανάγκες των παιδιών και της κοινωνίας.
— Είναι όλα έτοιμα για τη φετινή χρονιά; Δεν θα υπάρχουν ελλείψεις, κενά κ.λπ.; Γιατί πέρσι υπήρχαν κενά σε κάποια σχολεία κατά την έναρξη.
Γιατί πέρσι λειτουργήσαμε με βάση τις ρυθμίσεις που είχε νομοθετήσει η προηγούμενη κυβέρνηση. Φέτος οι προσλήψεις εκπαιδευτικών έγιναν πιο νωρίς απ' όλα τα προηγούμενα χρόνια και θεσμοθετήσαμε επιπλέον ρυθμίσεις: διπλή μοριοδότηση στα δυσπρόσιτα, ρήτρα αποκλεισμού αν κάποιος εκπαιδευτικός επιλέξει τη συγκεκριμένη περιοχή και δεν εμφανιστεί. Εφόσον δεν συντρέχει κάποιος σοβαρός λόγος, δεν μπορεί η τοπική κοινωνία, οι μαθητές να μένουν χωρίς εκπαιδευτικούς.
— Σε κάποιες περιοχές, ωστόσο, π.χ. σε κάποια νησιά, οι εκπαιδευτικοί δεν μπορούν να βρουν καν σπίτια για να μείνουν και τα ενοίκια είναι πολύ υψηλότερα από τις αντικειμενικές οικονομικές δυνατότητες τους.
Κοιτάξτε, αυτό είναι ένα χρόνιο πρόβλημα και σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση προσπαθούμε να δώσουμε λύσεις ‒ το είχαμε κάνει πέρσι στη Σαντορίνη.
Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις στις οποίες θα εφαρμοστεί η τηλεκπαίδευση. Η πρώτη αφορά τους μαθητές που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες ή αυτούς που θα νοσήσουν οι ίδιοι ή κάποιος στο σπίτι τους. Η δεύτερη περίπτωση αφορά την ύπαρξη κρουσμάτων σε κάποιο τμήμα, οπότε θα κλείνει το τμήμα και θα περνάμε στην τηλεκπαίδευση. Η τρίτη περίπτωση αφορά την έξαρση κρουσμάτων σε συγκεκριμένη περιοχή, οπότε θα χρειαστεί να κλείσουν και σχολεία.
— Τι έχει γίνει για την ψηφιακή εξ αποστάσεως εκπαίδευση;
Η εξ αποστάσεως διδασκαλία ήταν ένα πολύ μεγάλο στοίχημα. Έπρεπε η εκπαιδευτική κοινότητα συνολικά, μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα, να προσαρμόσει όλη την εκπαιδευτική διαδικασία. Φυσικά, υπήρχαν πάρα πολλές δυσκολίες, πάσης φύσεως Παρ' όλα αυτά, η εκπαιδευτική κοινότητα, χάρη και στο μεράκι και στο φιλότιμο των εκπαιδευτικών, έκανε άλματα. Προφανώς, υπήρχαν δομές που ανταποκρίθηκαν καλύτερα από άλλες και υπήρχαν και εγγενείς δυσκολίες, ειδικά στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, γι' αυτό δώσαμε βάρος και στην εκπαιδευτική τηλεόραση. Φτιάξαμε ομάδες υποστήριξης, οι οποίες αποτελούνταν από τον διευθυντή του σχολείου και έναν-δυο καθηγητές Πληροφορικής, οι οποίοι λειτουργούσαν ως επιμορφωτές για όλους τους υπολοίπους. Έκτοτε έχει «τρέξει» το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής δύο σεμινάρια για την εξ αποστάσεως διδασκαλία, τα οποία έχουν παρακολουθήσει πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί, και ταυτόχρονα «τρέχει» και τώρα ένα ταχύρρυθμο για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
— Τα σεμινάρια για τους εκπαιδευτικούς είναι υποχρεωτικά ή προαιρετικά;
Προαιρετικά για την ώρα, αλλά μελετάμε την ολική αναμόρφωση του θεσμού των επιμορφώσεων.
— Άρα δεν επιμορφώσατε όλους τους εκπαιδευτικούς. Και την προηγούμενη φορά υπήρχαν πολλοί εκπαιδευτικοί που έλεγαν ότι είχαν δυσκολίες.
Πράγματι, η εικόνα δεν ήταν ομοιογενής. Σαφώς υπήρξαν διαφορές στην εφαρμογή και στα σχολεία και στα πανεπιστήμια. Η επίδραση της πανδημίας στην εκπαίδευση παγκοσμίως ήταν τεράστια και όλοι κλήθηκαν να προσαρμοστούν σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που είχαν μεγαλύτερη εξοικείωση με τα νέα μέσα και άλλοι που δεν είχαν. Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε τη δυνατότητα να επιμορφωθούν όλοι και μέσα από τα εργαλεία που δίνουν οι πλατφόρμες να έχουμε την καλύτερη ποιότητα μαθήματος.
— Και στα πανεπιστήμια, σε κάποιες περιπτώσεις, τα εξ αποστάσεως μαθήματα που έγιναν είχαν προβλήματα, με αποτέλεσμα πολλοί φοιτητές να ήταν σαν να έχασαν τα μαθήματα αυτά.
Στο κομμάτι των πανεπιστημίων έχουμε προσφέρει από την πρώτη στιγμή δύο υπερσύγχρονες πλατφόρμες της Google και της Microsoft, δωρεά προς το ελληνικό Δημόσιο, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τα πανεπιστήμια, εφόσον το επιθυμούν. Δεν τις αξιοποίησαν όλοι. Στα σχολεία έχουμε την πλατφόρμα της Cisco, κι αυτή δωρεάν. Σήμερα έχουμε προκρίνει να βρεθούν ο μαθητής και ο φοιτητής στον φυσικό τους χώρο, σύμφωνα με τη διεθνή τάση, με αυξημένα μέτρα προστασίας και πρόληψης φυσικά και με την κάλυψη της τηλεκπαίδευσης, όπου και όταν η ανάγκη αυτή εμφανίζεται.
— Με τις ευπαθείς ομάδες εκπαιδευτικών και μαθητών τι θα γίνει;
Και για τις δύο περιπτώσεις θα υπάρχει η τηλεκπαίδευση και θα είναι υποχρεωτική. Υπάρχει διάταξη που έχει περάσει προς αυτή την κατεύθυνση. Και υπάρχει και η επιλογή της δημιουργίας διαδικτυακών τμημάτων. Αν σε μια περιφέρεια π.χ. λείπουν 300 μαθητές της Γ' Λυκείου, θα δημιουργηθούν διαδικτυακά τμήματα, είτε με τους εκπαιδευτικούς που θα είναι σπίτι, γιατί ανήκουν σε κάποια ομάδα υψηλού κινδύνου, είτε με εκπαιδευτικούς που θα προσληφθούν με τρίμηνες συμβάσεις για την περίοδο αυτή.
— Με τις απουσίες στα γυμνάσια και στα λύκεια έχετε σκεφτεί να είστε πιο χαλαροί αυτή την περίοδο της πανδημίας;
Είναι κάτι που συζητήσαμε πάρα πολύ με τους ειδικούς, που ομόφωνα συμφώνησαν ότι πρέπει να φύγουμε από το πλαίσιο που είχαμε στην πρώτη φάση της πανδημίας. Ο κίνδυνος που ελλοχεύει από τη μακρόχρονη απουσία από την εκπαιδευτική διαδικασία μπορεί να είναι μεγαλύτερος για τα παιδιά από αυτόν του κορωνοϊού. Οι οδηγίες πρέπει να είναι ξεκάθαρες και, φυσικά, όποια παιδιά πρέπει να απουσιάζουν για ιατρικούς λόγους, θα μπορούν να το κάνουν. Η επιτροπή έχει δώσει έναν αναλυτικό κατάλογο για όλες τις ευπαθείς ομάδες. Σε όσα παιδιά ανήκουν σε αυτό τον κατάλογο δεν θα προσμετρηθούν οι απουσίες και θα υπάρξει τηλεκπαίδευση. Η χαλάρωση στο θέμα των απουσιών έχει νόημα μόνο γι' αυτούς που πραγματικά δεν πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο για ιατρικούς λόγους. Το σχολείο είναι μέρος της καθημερινότητας των μαθητών και είναι το φυσικό τους περιβάλλον. Είναι πολύ σημαντικό να επανέλθουμε σε μια κανονικότητα σε ό,τι έχει να κάνει με την εκπαιδευτική διαδικασία. Επίσης, τα παιδιά είναι πιο ασφαλή σε ένα πλαίσιο που λειτουργεί με κανόνες απ' ό,τι όταν παίζουν ‒και εδώ αναφέρομαι στα πιο μικρά παιδιά‒ στις πλατείες και στους δρόμους.
— Αν, όμως, έχουμε κάποια έξαρση γενική ή σε κάποια σχολεία, δεν θα χρειαστεί να κλείσουν;
Βεβαίως, και είμαστε πλήρως προετοιμασμένοι για αυτό. Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις στις οποίες θα εφαρμοστεί η τηλεκπαίδευση. Η πρώτη αφορά τους μαθητές που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες ή αυτούς που θα νοσήσουν οι ίδιοι ή κάποιος στο σπίτι τους. Η δεύτερη περίπτωση αφορά την ύπαρξη κρουσμάτων σε κάποιο τμήμα, οπότε θα κλείνει το τμήμα και θα περνάμε στην τηλεκπαίδευση. Τρίτη περίπτωση αφορά την έξαρση κρουσμάτων σε συγκεκριμένη περιοχή, οπότε θα χρειαστεί να κλείσουν και σχολεία.
— Πώς θα υποστηριχτούν οι οικονομικά ασθενέστεροι για να έχουν ισότιμη πρόσβαση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση; Κάποιες οικογένειες π.χ. έχουν έναν υπολογιστή στο σπίτι και δύο ή περισσότερα παιδιά που ίσως χρειαστεί να κάνουν ταυτόχρονα εξ αποστάσεως μαθήματα.
Όταν αναλάβαμε, υπήρχαν 4.500 φορητές συσκευές σε όλα τα σχολεία της χώρας. Μέσα σε πολύ λίγες εβδομάδες ξεπεράσαμε τις 20.000 και ταυτόχρονα δρομολογήσαμε ένα κατεπείγον έτοιμο αίτημα ΕΣΠΑ για να έχουμε συνολικά 70.000 συσκευές. Οι συσκευές αυτές, tablet ή laptop, ανήκουν στη σχολική μονάδα και διατίθενται με απόφαση του διευθυντή σ' εκείνους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Επίσης, έχουμε εξασφαλίσει εκ νέου δωρεάν δεδομένα από τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας για οποιαδήποτε πλατφόρμα χρησιμοποιεί το υπουργείο Παιδείας για την τηλεκπαίδευση και θα υπάρχει πάντα η δυνατότητα να συνδεθεί κανείς με την πλατφόρμα και τηλεφωνικά, με αστική χρέωση.
— Προηγουμένως επιχειρηματολογήσατε για την ανάγκη να βρεθούν οι μαθητές στο σχολικό περιβάλλον και στη φυσική τάξη. Γιατί δεν ισχύει αυτό και για τους φοιτητές, που είναι νέοι και η πανδημία τούς στερεί τη ζωή στην πανεπιστημιακή κοινότητα και την παρουσία στα αμφιθέατρα;
Εκεί έχουμε δώσει μια ξεκάθαρη οδηγία, ότι οι φοιτητές θα επιστρέψουν στην έδρα, στην πόλη του πανεπιστημίου τους, με βάση το μοντέλο που ακολουθείται στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις. Για τις τάξεις με λιγότερους από 50 φοιτητές μπορούν να γίνουν διά ζώσης μαθήματα. Γι' αυτές με περισσότερους από 50 φοιτητές προκρίνεται η εξ αποστάσεως διδασκαλία. Όλα τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί είναι μετά από συζήτηση για το τι αρμόζει σε κάθε ηλικία και ανάλογα με τον κίνδυνο διασποράς του ιού στη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα.
— Προ πανδημίας ‒και προφανώς το ίδιο θα συμβαίνει και μετά‒ υπήρχαν αμφιθέατρα χωρητικότητας 200 ατόμων, στα οποία γινόταν μάθημα με 300 φοιτητές που στοιβάζονταν ο ένας πάνω στον άλλο και κάθονταν ακόμα και στα σκαλάκια. Θα γίνει κάτι γι' αυτό; Οι επιστήμονες μας λένε, άλλωστε, ότι στο εξής θα πρέπει να ζούμε με τον φόβο των πανδημιών και να αλλάξουμε πολλά.
Τα πανεπιστήμια θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερο λόγο σε ό,τι αφορά τα του οίκου τους, για παράδειγμα στον καθορισμό του αριθμού των εισακτέων. Ξέρετε, επίκειται ένα συνολικό νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και πριν από αυτό θα κατατεθεί τώρα ένα νομοσχέδιο για την επαγγελματική εκπαίδευση. Τα συνδέω, γιατί το θεωρώ πολύ σημαντικό να έχεις χτίσει πρώτα την επαγγελματική εκπαίδευση σε νέες βάσεις, για να προχωρήσεις σε αλλαγές και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το λέω αυτό και με αφορμή τη μεγάλη συζήτηση που έγινε για τις βάσεις. Ξέρετε, το πιο εύκολο είναι να έρθουμε με μια υπουργική απόφαση και να πούμε ότι μειώνεται ο αριθμός των εισακτέων. Δεν θα ήμασταν εντάξει ως πολιτεία αν το κάναμε αυτό όμως, γιατί θα έπρεπε πρώτα να δώσουμε εναλλακτικές. Γι' αυτό έχουμε προκρίνει να βάλουμε πρώτα σε νέες βάσεις όλο το σύστημα επαγγελματικής κατάρτισης με ένα νομοσχέδιο που είναι σε διαβούλευση εδώ και αρκετούς μήνες και τώρα τον Σεπτέμβριο οδεύει προς το υπουργικό συμβούλιο. Θα δίνει ουσιαστικές διεξόδους στους νέους. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα το 28% των νέων πηγαίνει σε ΕΠ.ΑΛ. και πάνω από 70% στα γενικά λύκεια. Σε άλλες χώρες συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο. Υπάρχουν χώρες, όπως η Γερμανία και η Φινλανδία, όπου τα αντίστοιχα ποσοστά μαθητών που φοιτούν στην επαγγελματική εκπαίδευση υπερβαίνουν το 60%.
— Ναι, αλλά εκεί όσοι ακολουθούν την επαγγελματική εκπαίδευση έχουν τη δυνατότητα να βρουν αμέσως δουλειά και να βγάλουν χρήματα, σε αντίθεση με όσους σπουδάζουν, κι αυτό λειτουργεί ως κίνητρο για πολλούς.
Κι εδώ ανοίγονται πάρα πολλές προοπτικές, αλλά θα πρέπει να τα επικοινωνήσουμε όλα αυτά. Σχετικά με το ζήτημα εισαγωγής των νέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, θα κινηθούμε σε τρεις άξονες. Ο πρώτος έχει να κάνει με τον τρόπο εισαγωγής. Εκεί έχουμε μιλήσει για τις λύσεις που συζητούμε με τους εμπλεκόμενους φορείς, ανάμεσα στις οποίες είναι το ενδεχόμενο οι σχολές οι ίδιες να θέτουν βάσεις εισαγωγής για μερικά μαθήματα ‒ όπως γίνεται και στο εξωτερικό. Π.χ. στο Μαθηματικό να βάλουν μια βάση εισαγωγής και να πούνε «θέλουμε οι εισακτέοι μας να έχουν επίδοση στα μαθηματικά πάνω από έναν x βαθμό». Ο δεύτερος έχει κάνει με τη συνολική αναδιάταξη του ακαδημαϊκού χάρτη, ποια πανεπιστημιακά τμήματα έχει ανάγκη η χώρα και ποια όχι. Και ο τρίτος με τις επιλογές των νέων, άρα και με την αναβάθμιση και την ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης.
— Μια που θίξατε το Μαθηματικό, να σας ρωτήσω γιατί στην Ελλάδα, σε σχολές όπως το Μαθηματικό και το Φυσικό, ελάχιστοι αποφοιτούν στα τέσσερα χρόνια, ενώ πολλοί δεν καταφέρνουν καν να αποφοιτήσουν. Είναι τόσο δύσκολες, τόσο υψηλό το επίπεδό τους; Και εδώ δεν δημιουργείται μια παγίδα, καθώς η πτώση των βάσεων επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση σε φοιτητές που ενδεχομένως δεν θα καταφέρουν να παρακολουθήσουν τις σχολές αυτές;
Είναι πολυπαραγοντικό το θέμα, νομίζω. Έχει να κάνει και με τον τρόπο εισαγωγής και τον τρόπο που γίνονται τα μαθήματα. Δεν υπάρχει και συγκεκριμένο χρονικό όριο σπουδών, όπως σε άλλες χώρες. Γι' αυτό, όπως σας είπα, πρέπει να έχουν λόγο και οι σχολές στην εισαγωγή των φοιτητών.
— Πότε θα γίνει αυτό;
Σύντομα θα έρθει το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια, αλλά αφού περάσει πρώτα η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Έχουν γίνει όμως ήδη αρκετά, όπως η κατάργηση του ασύλου ανομίας, η απελευθέρωση των προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών και των κονδυλίων έρευνας, η σύνδεση αξιολόγησης με χρηματοδότηση. Έχει προβλεφθεί για πρώτη φορά η ίδρυση ξενόγλωσσου προγράμματος χωρίς την υπογραφή υπουργού. Υπάρχει ένα συγκεντρωτικό σύστημα κι εμείς θέλουμε να το αποκεντρώσουμε.
— Φέτος θα αλλάξει κάτι για τους μαθητές που είναι τώρα στην Γ' Λυκείου;
Έχουν γίνει ήδη κάποιες αλλαγές. Έχουν μειωθεί οι ομάδες προσανατολισμού. Το θέμα των ελαχίστων βάσεων θα συζητηθεί στο επόμενο νομοσχέδιο. Του χρόνου δεν θα έχουμε το ίδιο φαινόμενο.
— Πώς θα αλλάξει αυτό;
Κάντε λίγο υπομονή να ολοκληρώσουμε τη διαβούλευση με τους φορείς.
— Θα εφαρμοστεί φέτος ή του χρόνου αυτό που θα αποφασίσετε;
Κοιτάξτε, θα είναι στο νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί το επόμενο διάστημα. Τότε θα δούμε όλες τις λεπτομέρειες σ' εκείνο το νομοθέτημα.
— Μιλήσατε πριν για την κατάργηση του ασύλου. Στο θέμα αυτό δέχεστε κριτική και από δεξιά και από αριστερά. Από αριστερά επειδή διαφωνούν και από δεξιά γιατί σας λένε ότι στην πράξη δεν άλλαξε τίποτα.
Την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε πάει με τον πρωθυπουργό στη Θεσσαλονίκη κι εκεί είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία με τον πρύτανη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, ο οποίος μας εξηγούσε πως έχει αλλάξει πλήρως η λειτουργία του πανεπιστημίου και του campus μετά τη ρύθμιση αυτή, ενός πανεπιστημίου που είχε ζητήματα και με ναρκωτικά και με άλλες έκνομες ενέργειες. Προφανώς, η εφαρμογή στα επιμέρους ακαδημαϊκά ιδρύματα είναι διαφορετική. Στο νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια, πάντως, θα υπάρχουν περαιτέρω ρυθμίσεις για κάποια ζητήματα.
— Έχετε πάει ποτέ στην πανεπιστημιούπολη στου Ζωγράφου;
Ναι.
— Έχετε δει ότι δεν υπάρχουν ούτε παγκάκια για να καθίσουν οι φοιτητές; Γενικά, το campus είναι εξαιρετικά αφιλόξενο. Γιατί να μην είναι πιο φιλικός ο χώρος για τους φοιτητές;
Η περίπτωση που θίγετε είναι ιδιάζουσα, γιατί υπάρχει και ένα πάρκο που είναι στη διάθεση της κοινωνίας γενικότερα. Πρόκειται για ένα ειδικό καθεστώς στου Ζωγράφου. Δεύτερον, προφανώς εναπόκειται στο κάθε ίδρυμα να οργανώσει το ακαδημαϊκό του περιβάλλον. Εμείς, ως πολιτεία, δίνουμε τα εργαλεία. Από κει και πέρα, κάθε ίδρυμα αναλαμβάνει τις δράσεις που θέλει για την αναβάθμιση του περιβάλλοντός του.
— Τα ιδρύματα λένε ότι δεν έχουν χρήματα.
Γι' αυτό δίνουμε ‒και θα δώσουμε‒ εργαλεία στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, που θα παρέχουν τη δυνατότητα για περισσότερους πόρους.
— Υπάρχουν πολλά κακογραμμένα βιβλία. Θα αλλάξουν;
Γίνεται μια τεράστια προσπάθεια αυτήν τη στιγμή για την πλήρη αναμόρφωση 453 προγραμμάτων σπουδών Έχουν επιλεγεί ήδη όλοι οι συντονιστές.
— Οι πανελλήνιες εξετάσεις εξακολουθούν, όπως και όλο το εκπαιδευτικό σύστημα, να αξιολογούν τους μαθητές κυρίως με βάση την ικανότητά τους στην αποστήθιση, μια δεξιότητα που είναι ελάχιστα χρήσιμη ή σημαντική στην εποχή μας. Αντιθέτως, ένα σωρό άλλες σημαντικότερες δεξιότητες δεν λαμβάνονται καν υπόψη. Ποια η γνώμη σας γι' αυτό;
Αυτό αλλάζει ήδη. Η γενική κατεύθυνση που έχουμε δώσει για τα νέα προγράμματα σπουδών είναι αυτή της κριτικής σκέψης, για παράδειγμα να συνδυάζουν ο εκπαιδευτικός και ο μαθητής πολλαπλές πηγές. Είναι μια κουλτούρα που θα αλλάξει. Θα αλλάξει σιγά σιγά αυτή η διαδικασία με τα νέα προγράμματα σπουδών και τα εργαστήρια δεξιοτήτων που σας ανέφερα, τα οποία μπαίνουν στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα με βασικό στόχο να καλλιεργήσουν δεξιότητες. Θα φύγουμε από ένα σχολείο που εστιάζει σε μεγάλο βαθμό στη στείρα μετάδοση γνώσεων, για να το εμπλουτίσουμε ακόμη περισσότερο με δεξιότητες. Στον 21ο αιώνα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην καλλιέργεια δεξιοτήτων μέσα από θεματικές όπως ο εθελοντισμός, ο σεβασμός στον άλλον, ο σεβασμός της διαφορετικότητας, η σεξουαλική αγωγή, η περιβαλλοντική συνείδηση.
— Γιατί να μην μπορούν να δίνουν εξετάσεις για διπλώματα ξένων γλωσσών μέσα από τα δημόσια σχολεία οι μαθητές, αφού τις διδάσκονται;
Είχαμε πει ότι θα δρομολογήσουμε το πιστοποιητικό πληροφορικής και το πιστοποιητικό ξένων γλωσσών. Το πιστοποιητικό πληροφορικής έχει θεσμοθετηθεί ήδη για το σχολείο και θα ακολουθήσει και για τις ξένες γλώσσες, το οποίο, όπως ξέρετε, υπάρχει ήδη σε κρατικό επίπεδο.
— Η Ακαδημία Πλάτωνος είναι το λίκνο του δυτικού πολιτισμού και όμως είναι απολύτως παραμελημένη όλα αυτά τα χρόνια. Θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από το υπουργείο Παιδείας; Σας έχει απασχολήσει καθόλου; Γιατί να μην υπάρχει στην Αθήνα μια μεγάλη Σχολή Φιλοσοφίας διεθνούς εμβέλειας; Γιατί καμία πολιτική ηγεσία δεν έχει τέτοιες φιλοδοξίες;
Απ' όσο ξέρω η Ακαδημία Πλάτωνος αξιοποιείται από το υπουργείο Πολιτισμού. Υπάρχουν πολλές συζητήσεις και για περαιτέρω εκπαιδευτικές διαδικασίες. Δεν θα ήθελα να πω περισσότερα ακόμα. Όσο για μια διεθνή Σχολή Φιλοσοφίας, μας έχει απασχολήσει και στο πλαίσιο των διεθνών συνεργασιών που θέλουμε να αναπτύξουμε για να κάνουμε την Ελλάδα έναν φάρο γνώσης που θα προσελκύει φοιτητές και άλλα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας απ' όλο τον κόσμο.
Το άρθρο δημοσιεύεται στην στην έντυπη LiFO.
σχόλια