Ο ηλίθιος

«Ο Ηλίθιος», ο πρίγκιπας Μίσκιν, πάσχων από επιληψία, επιστρέφει στη Ρωσία μετά από πολυετή απουσία. Στην Αγία Πετρούπολη περιφρονούν και χλευάζουν την αθωότητά του. Εκείνος όμως ανταποδίδει καλοσύνη. Όταν έξαφνα κληρονομεί μια μεγάλη περιουσία βρίσκεται στο επίκεντρο του κοινωνικού ενδιαφέροντος.

Για όλους η αγαθή φύση του πρίγκιπα είναι ακατανόητη και προκαλεί αντικρουόμενα συναισθήματα. Ο ιερός «Ηλίθιος» όταν βρίσκεται στη δίνη των ανθρώπινων παθών, της απαξίωσης, της απληστίας, του έρωτα και της ζήλιας, απαντά με αυταπάρνηση, αγάπη και αυτοθυσία.

Όμως ποιος είναι καλός; Αυτός που δεν πράττει το κακό; Πόσο δύσκολο είναι να είσαι καλός; Στην εποχή μας, και σε κάθε εποχή, έχουν μερίδιο οι καλοί άνθρωποι; Και πάνω απ’ όλα, υπάρχει περίπτωση ο καλός να μην «σταυρωθεί»;

Το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, γράφεται εξ’ ολοκλήρου στην Ευρώπη, μακριά από την Ρωσία, σε μια εποχή απελπισίας, δριμύτατης φτώχιας και νοσταλγίας του Φιοντόρ για την πατρίδα. Με τις επιληπτικές κρίσεις να τον βασανίζουν και τις προσωπικές υπαρξιακές αγωνίες να τον ταλανίζουν, γεννιέται «Ο Ηλίθιος», ένα μυθιστόρημα που όπως σημείωνε ο ίδιος ο συγγραφέας «σχετίζεται με την απόδοση της εικόνας ενός πραγματικά καλού και θετικού ανθρώπου».

«Ο Ηλίθιος» είναι η εικόνα μιας κοινωνίας που φαίνεται να θέλει να ξορκίσει το κακό και να αναζητά το καλό. Ο “ιερός μωρός”, όπως χαρακτηρίζεται από τον ίδιο τον Ντοστογιέφσκι, ο πρίγκιπας Μίσκιν, ο ηλίθιος, κηρύττει την αγάπη. Αγάπη. Αγάπη που οδηγεί πάντα στην σταύρωση.- Νίκος Διαμαντής