Μία εκστρατεία παραπληροφόρησης, που ισχυρίζεται ότι ο κορωνοϊός προήλθε από μία αμερικανική βάση στο Μέριλαντ κερδίζει έδαφος στην Κίνα, ενόψει της δημοσιοποίησης της έκθεσης των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, για την προέλευση του ιού.
Ο Τζο Μπάιντεν τον Μάιο έδωσε εντολή να γίνει έρευνα 90 ημερών, για το αν ο νέος κορωνοϊός προήλθε από εργαστηριακό ατύχημα ή προέκυψε από ανθρώπινη επαφή με μολυσμένο ζώο. Μέχρι τότε, η θεωρία περί διαρροής από εργαστήριο της Γουχάν είχε απορριφθεί από τους περισσότερους επιστήμονες, ως ακραία θεωρία συνωμοσίας, σημειώνει το BBC.
Όμως τώρα, καθώς επίκειται η δημοσιοποίηση της έκθεσης, η Κίνα έχει περάσει στην αντεπίθεση. Τις τελευταίες εβδομάδες κινεζικές πηγές ενισχύουν τον αβάσιμο ισχυρισμό ότι ο κορωνοϊός προήλθε από τις ΗΠΑ, επισημαίνει το BBC, σε μακροσκελές ρεπορτάζ για αυτή τη θεωρία συνωμοσίας.
Χρησιμοποιώντας τα πάντα, από τη ραπ μέχρι ψευδείς αναρτήσεις στο Facebook, ειδικοί λένε ότι αυτή η προπαγάνδα έχει καταφέρει να πείσει το εγχώριο κοινό στην Κίνα, προκαλώντας του σκεπτικισμό για τις διεθνείς επικρίσεις σχετικά με τον ρόλο της χώρας στην πανδημία. Όμως, σημειώνουν ειδικοί, αυτή η προσπάθεια έχει πετύχει ελάχιστα σε ό,τι αφορά τη δικαιολόγηση της Κίνας απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο.
Ποιοι είναι οι ισχυρισμοί
Οι περισσότεροι Αμερικανοί μπορεί να μην έχουν ακούσει καν για το Φορτ Ντέτρικ, αλλά αυτό γίνεται ολοένα πιο γνωστό στην Κίνα.
Κινέζοι προπαγανδιστές προωθούν μια θεωρία συνωμοσίας που υποδηλώνει ότι ο κορωνοϊός παρασκευάστηκε και διέρρευσε από τη στρατιωτική εγκατάσταση στο Φρέντερικ του Μέριλαντ, περίπου 80 χιλιόμετρα βόρεια της Ουάσινγκτον.
Κάποτε ήταν κέντρο του αμερικανικού προγράμματος βιολογικών όπλων, ενώ πλέον φιλοξενεί βιοϊατρικά εργαστήρια που κάνουν έρευνα για ιούς, μεταξύ άλλων για τον Έμπολα και την ευλογιά. Το περίπλοκο παρελθόν της εγκατάστασης έχει πυροδοτήσει εικασίες στην Κίνα.
Πρόσφατα, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας, Ζάο Λιγιάν, έκανε ανάρτηση για ένα τραγούδι ραπ, από το κινεζικό εθνικιστικό συγκρότημα CD Rev, που αφήνει να εννοηθεί ότι εργαστήριο καταστρώνει δόλιες σκευωρίες.
«Πόσες σκευωρίες βγήκαν από το εργαστήριό σας. Πόσα νεκρά σώματα με ένα καρτελάκι. Τι κρύβετε, ανοίξτε την πόρτα του Φορτ Ντέτρικ», αναφέρουν οι στίχοι του τραγουδιού για το οποίο ο Κινέζος αξιωματούχος σχολίασε ότι «λέει αυτό που σκεφτόμαστε».
Ο Ζάο Λιγιάν, γνωστός για το επιθετικό στιλ διπλωματίας του, έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διάδοση της θεωρίας περί αμερικανικής προέλευσης του ιού. Με αρκετά tweet που έκανε πέρυσι έστρεψε την προσοχή του κόσμου στο Φορτ Ντέτρικ. «Τι κρύβεται πίσω από το κλείσιμο του βιολογικού εργαστηρίου στο Φορτ Ντέτρικ;», έγραψε τον Ιούλιο του 2020. «Πότε θα προσκαλέσουν οι ΗΠΑ ειδικούς για να ερευνήσουν την προέλευση του ιού στις ΗΠΑ;», έγραψε ακόμη.
Τους τελευταίους μήνες, μαζί του «συντονίστηκαν» Κινέζοι διπλωμάτες από διάφορες χώρες, ενώ το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο CCTV προέβαλε ειδική εκπομπή μίας ώρας, με τίτλο «Η σκοτεινή ιστορία πίσω από το Φορτ Ντέτρικ». Αυτό επικεντρωνόταν σε παραβιάσεις περιορισμού στο εργαστήριο το 2019, προκειμένου να ενισχύσει τους ισχυρισμούς περί χαλαρής ασφάλειας εκεί, τους οποίους επανέλαβαν Κινέζοι αξιωματούχοι και κρατικά ΜΜΕ. Ένα σχετικό hashtag είχε πάνω από 100 εκατομμύρια προβολές στο Weibo.
«Βλέπουμε μία διαρκή εκστρατεία, που περιλαμβάνει περισσότερους και γεωγραφικά διασκορπισμένους λογαριασμούς για την προώθηση του αφηγήματος για το Φορτ Ντέτρικ», επεσήμανε ο Άιρα Χούμπερτ, ανώτερος ερευνητής αναλυτής στην εταιρεία Graphika.
Μία άλλη δημοφιλής θεωρία, την οποία προωθεί η εθνικιστική tabloid εφημερίδα Global Times, επιχειρεί να συνδέσει την προέλευση του κορωνοϊού έναν Αμερικανό ειδικό, τον δρ. Ραλφ Μπάρικ και αναλυτές στο Φορτ Ντέτρικ.
Η εφημερίδα υποστήριξε ότι ο δρ. Μπάρικ δημιούργησε έναν νέο κορωνοϊό που μολύνει τον άνθρωπο, επικαλούμενη έρευνα στο Nature Medicine που συνέγραψε ο επιστήμονας, για τη μετάδοση του ιού από τις νυχτερίδες.
Επίσης, η εφημερίδα ξεκίνησε μία διαδικτυακή αίτηση, καλώντας τους Κινέζους χρήστες να υπογράψουν μία ανοιχτή επιστολή απαιτώντας να γίνει έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στο Φορτ Ντέτρικ. Οι χρήστες μπορούν να «υπογράψουν» την επιστολή με μόνο ένα κλικ και η αίτηση φέρεται να έχει συγκεντρώσει πάνω από 25 εκατομμύρια «υπογραφές».
Προπαγάνδα από την Ελβετία ως τα Φίτζι
Ειδικοί λένε ότι το Πεκίνο επιχειρεί να προσελκύσει μη κινεζικό ακροατήριο στη διαμάχη για την προέλευση του κορωνοϊού, προκειμένου να θολώσει περαιτέρω τα νερά.
Ένα ξεκάθαρο παράδειγμα αυτού προέκυψε τον Ιούλιο, όταν κινεζικά κρατικά ΜΜΕ άρχισαν να γράφουν αδιάκοπα για την κριτική που άσκησε σε ανάρτηση στο Facebook ο «Γουίλσον Έντουαρντς», χρήστης που υποστήριζε ότι είναι Ελβετός επιστήμονας.
Ο «Έντουαρντς» υποστήριζε ότι η Ουάσινγκτον «έχει τέτοια εμμονή με το να επιτίθεται στην Κίνα για το θέμα της προέλευσης του ιού, που είναι απρόθυμη να ανοίξει τα μάτια της στα δεδομένα και τα ευρήματα».
Όμως, η ελβετική πρεσβεία στην Κίνα ανέφερε αργότερα ότι δεν υπάρχει Ελβετός πολίτης με αυτό το όνομα και κάλεσε τα κινεζικά ΜΜΕ να αφαιρέσουν τα «ψευδή» δημοσιεύματα.
Ειδικοί πιστεύουν ότι πιθανότατα ο «Γουίλσον Έντουαρντς» δεν υπάρχει, αλλά είναι ένα φανταστικό προφίλ προπαγάνδας. Η σελίδα του στο Facebook δημιουργήθηκε την ημέρα που έκανε την ανάρτηση για τον κορωνοϊό. Ένας νέος λογαριασμός στο Twitter, με το όνομα «Γουίλσον Έντουαρντς», επίσης ανάρτησε το ίδιο μήνυμα εκείνη την ημέρα.
Η ιστορία αυτή φαίνεται να δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από τη Voice of South Pacific, ένα Μέσο με έδρα στα Φίτζι, που έχει αγγλική και κινεζική έκδοση. Αν και δεν είναι ξεκάθαρο αν η Voice of South Pacific έχει κινεζική κρατική στήριξη, η εφαρμογή του Μέσου αναπτύχθηκε από θυγατρική του κρατικού ειδησεογραφικού πρακτορείου China News Service.
Το BBC διαπίστωσε ότι ακόμη και προτού γίνουν εκτεταμένα δημοσιεύματα για την υπόθεση «Γουίλσον Έντουαρντς», η εν λόγω ανάρτηση είχε κοινοποιηθεί από εκατοντάδες λογαριασμούς στο Facebook, που υποστηρίζουν ότι είναι χρηστών που βρίσκονται στη νοτιοανατολική Ασία.
Δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία για το ποιος χειρίζεται αυτούς τους λογαριασμούς, που συχνά επαναλαμβάνουν αυτούσιες φράσεις εκπροσώπων της κινεζικής κυβέρνησης ή μεγάλων κρατικών κινεζικών ΜΜΕ. Η Graphika έχει ταυτοποιήσει ένα δίκτυο ψευδών και συγκαλυμμένων φιλοκινεζικών λογαριασμών στο Τwitter, το Facebook και το YouTube, που έχουν διαδραματίσει βασικό ρόλο στη θεωρία περί Φορτ Ντέτρικ.
