Aλεξάνδρα Σδούκου: «Πράσινα» και «έξυπνα» νησιά πλέον η Χάλκη και η Αστυπάλαια
Η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών κ. Αλεξάνδρα Σδούκου ξεδιπλώνει τα σχέδια για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα και αποκαλύπτει ότι θα δοθεί τουλάχιστον διετής παράταση στο επιτυχημένο πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά».
Η κ. Αλεξάνδρα Σδούκου είναι ίσως ο καταλληλότερος θεσμικός εκπρόσωπος στην Ελλάδα όσον αφορά την ηλεκτροκίνηση, καθώς ασχολείται με τη συγκεκριμένη τεχνολογία από τότε που στη χώρα μας βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα. Στη συνέντευξή της στη LiFO αποκαλύπτει τα επόμενα βήματα της ελληνικής κυβέρνησης για την προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας και της ηλεκτροκίνησης σε μαζικό επίπεδο, ανακοινώνει τη θέσπιση ειδικών κινήτρων για τα ηλεκτροκίνητα ταξί, δηλώνει ότι έως το 2025 θα λειτουργεί ένα επαρκές δίκτυο φόρτισης που θα μας επιτρέπει να ταξιδεύουμε σχεδόν σε κάθε γωνιά στη χώρα μας με επαναφορτιζόμενα οχήματα, ενώ χαρακτηρίζει ρεαλιστικό τον στόχο το 2030 ένα στα τρία νέα αυτοκίνητα που θα ταξινομούνται να είναι ηλεκτρικό!
— Το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά» ξεκίνησε με έναν προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ. Υπάρχει προοπτική συνέχισής του;
Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2020 ως ένα εργαλείο που θα υποστηρίξει την ηλεκτροκίνηση, μειώνοντας, μέσω της επιδότησης, το κόστος κτήσης ενός ηλεκτρικού οχήματος, που σίγουρα παραμένει ακόμα υψηλό. Στους δεκαπέντε μήνες που είναι ενεργό δέχεται πάνω χίλιες αιτήσεις κάθε μήνα, έχοντας φτάσει ήδη τις 17.500 αιτήσεις, οι οποίες αναλογούν περίπου στο 22% του συνολικού προϋπολογισμού των 100 εκατ. ευρώ.
Το γεγονός λοιπόν ότι σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα η ηλεκτροκίνηση αγκαλιάστηκε από τους πολίτες σαφώς μας δημιουργεί ένα αίσθημα ικανοποίησης, αλλά ταυτόχρονα και την ευθύνη να εξελίξουμε περαιτέρω το πρόγραμμα με διορθωτικές παρεμβάσεις ώστε να προσελκύσει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον αλλά και άλλες πολιτικές που θα ενισχύσουν τις μετακινήσεις μηδενικών ή χαμηλών εκπομπών στη χώρα μας.
Εντός του Νοεμβρίου θα παρατείνουμε τη διάρκεια του προγράμματος για άλλα δύο χρόνια σίγουρα, αλλά και για όσα χρειαστεί προκειμένου να πετύχουμε τον στόχο της μετάβασης στην πράσινη κινητικότητα.
Ο μακροπρόθεσμος στόχος μας είναι το 2030 η χώρα να έχει πλήρη κάλυψη ακόμα και στο πλέον απομακρυσμένο σημείο της, ο δε μεσοπρόθεσμος είναι στο τέλος του 2025 να μπορεί κανείς να ταξιδέψει οπουδήποτε με άνεση και χωρίς το άγχος της φόρτισης.
— Πόσα ηλεκτροκίνητα οχήματα, ποδήλατα, σκούτερ και πατίνια έχουν επιδοτηθεί μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του προγράμματος;
Από τις 17.500 αιτήσεις που έχει υποδεχτεί το πρόγραμμα, τα πρωτεία έχει το ηλεκτρικό ποδήλατο, που αναλογεί περίπου στο 70% της συμμετοχής. Είναι άλλωστε ένα οικονομικά προσιτό ηλεκτρικό όχημα και το φαινόμενο που παρατηρούμε στη χώρα μας είναι ανάλογο με αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια των lockdowns, εξαιτίας της πανδημίας, μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αύξησαν τα διαθέσιμα χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων, ενώ τα ηλεκτρικά ποδήλατα κατακτούσαν ολοένα και περισσότερους φίλους. Στη χώρα μας δημιουργήθηκε μια αγορά κυριολεκτικά από το μηδέν και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχουμε χρόνους αναμονής για την παράδοση ποδηλάτων άνω των 4-5 μηνών, δηλαδή μεγαλύτερους από αυτούς των αυτοκινήτων.
Όμως και στα σκούτερ υπάρχει ζήτηση. Έχουμε περίπου 4.000 αιτήσεις και από ιδιώτες και από εταιρείες, κάτι που αφενός μεν βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης στις πόλεις μας, καθώς αποσύρονται τα παλιά, θορυβώδη μηχανάκια, ενώ ταυτόχρονα οι εταιρικοί στόλοι εκσυγχρονίζονται και το last mile της αλυσίδας διανομής προϊόντων γίνεται με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο. Ας φανταστούμε μια εικόνα του μέλλοντος: εταιρείες delivery να διανέμουν τις παραγγελίες στο κέντρο της Αθήνας με αθόρυβα, «καθαρά» και ασφαλή σκουτεράκια. Τέλος, στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχουμε 2.200 αιτήσεις και αν ο αριθμός σάς μοιάζει χαμηλός, σας αναφέρω ότι σε πέντε χρόνια, από το 2015 έως το 2019, πουλήθηκαν λιγότερα από 700 ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
— Ποια ήταν η απήχηση του Κινούμαι Ηλεκτρικά στους κατόχους επαγγελματικών βαν και οχημάτων, όπως τα ταξί, που κινούνται κυρίως σε αστικό περιβάλλον;
Ας ξεκινήσουμε από την παραδοχή ότι το καλοκαίρι του 2020 η ηλεκτροκίνηση στη χώρα μας ήταν περίπου στο σημείο μηδέν. Και δεν αναφέρομαι μόνο στα αυτοκίνητα που κυκλοφορούσαν ή στους φορτιστές που υπήρχαν αλλά και στην ίδια την αγορά των ηλεκτρικών οχημάτων. Η ελληνική αγορά ήταν αχαρτογράφητο τοπίο για την αυτοκινητοβιομηχανία, ενώ οι συνθήκες της πανδημίας έκαναν την αγορά ακόμα πιο επιφυλακτική.
Σκεφτείτε πως όταν ξεκίνησε το Κινούμαι Ηλεκτρικά είχαμε λιγότερα από δέκα μοντέλα αμιγώς ηλεκτρικών βαν και σήμερα ο αριθμός αυτός έχει υπερτριπλασιαστεί και ξεπερνά τα τριάντα πέντε. Άρα οι περιορισμένες επιλογές δεν επέτρεπαν αντίστοιχα τη μεγάλη ζήτηση γι’ αυτού του τύπου τα αυτοκίνητα, κάτι που όμως φαίνεται να αλλάζει ήδη. Είμαι, δε, βέβαιη πως όταν ολοκληρώσουμε τις βελτιώσεις του προγράμματος, το ενδιαφέρον θα αυξηθεί σημαντικά, εξυπηρετώντας την απόσυρση παλαιών ρυπογόνων επαγγελματικών οχημάτων και την αντικατάστασή τους με οχήματα μηδενικών ρύπων. Μάλιστα, πολύ σύντομα και οπωσδήποτε πριν από το τέλος του έτους θα ανακοινώσουμε ένα ειδικό πρόγραμμα που αφορά αποκλειστικά τα ταξί, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και θα προβλέπει γενναία κίνητρα για την αγορά αμιγώς ηλεκτρικών ταξί. Στόχος μας είναι να στηρίξουμε έμπρακτα τον κλάδο, δεδομένης και της υποχρεωτικής απόσυρσης από την κυκλοφορία περίπου 10.000 ταξί, λόγω της λήξης του χρόνου κυκλοφορίας τους.
— Αυτήν τη στιγμή πραγματοποιούνται στη χώρα μας δύο εμβληματικά πρότζεκτ μετασχηματισμού της Χάλκης και της Αστυπάλαιας σε «πράσινα» νησιά. Πώς εξελίσσονται τα συγκεκριμένα εγχειρήματα;
Τα νησιά μας, εκτός από πανέμορφοι τουριστικοί προορισμοί, είναι και ιδανικά, λόγω της μικρής κλίμακας, για την εφαρμογή καινοτόμων λύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ηλεκτροκίνηση, στη διαχείριση του πολύτιμου νερού και των απορριμμάτων σε ψηφιακές υποδομές.
Η Χάλκη και η Αστυπάλαια έχουν περάσει σε αυτήν τη νέα εποχή των «πράσινων» και «έξυπνων» νησιών. Και αυτό που λέω δεν είναι λόγια αλλά έργα που μπορεί πλέον να τα δουν ο κάτοικος και ο επισκέπτης.
Η Αστυπάλαια μπορεί να καμαρώνει πια για τη μεγαλύτερη συγκέντρωση δημόσιων φορτιστών ανά κάτοικο σε όλη την Ελλάδα. Να σας πω επίσης πως τα ηλεκτρικά μοντέλα που διέθεσαν οι εταιρείες ενοικιάσεως έγιναν ανάρπαστα από τους τουρίστες την περίοδο του καλοκαιριού! Το δε υπουργείο μας έχει στον αέρα τη δράση e-astypalaia, η οποία παρέχει γενναία κίνητρα για την απόκτηση ηλεκτρικών οχημάτων αποκλειστικά στους κατοίκους και στις επιχειρήσεις της Αστυπάλαιας με στόχο όλος ο στόλος του νησιού να γίνει ηλεκτροκίνητος.
Σε ό,τι αφορά τη Χάλκη, την οποία είχαμε τη χαρά να επισκεφτούμε την περασμένη Παρασκευή, οι κάτοικοι του νησιού παρέλαβαν, σε συνέχεια υπογραφής ενός Μνημονίου Συνεργασίας από γαλλικές και ελληνικές εταιρείες που είχαν τη διάθεση να αφήσουν ένα καθαρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα στο νησί, ένα «πακέτο» έργων. Ένα φωτοβολταϊκό πάρκο που θα μειώσει δραστικά ή ακόμα και θα μηδενίσει τις ανταγωνιστικές χρεώσεις των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας. Με απλά λόγια, οι κάτοικοι ουσιαστικά θα παράγουν οι ίδιοι την ενέργεια που θα καταναλώνουν. Επιπλέον, 6 ηλεκτρικά οχήματα προσφέρθηκαν στον δήμο της Χάλκης για την αναβάθμιση του δημοτικού στόλου, της Αστυνομίας και του Λιμενικού, ενώ παραδόθηκε και ένα ηλεκτροκίνητο σκάφος που κινείται από τον ήλιο, μάλιστα είναι φτιαγμένο από ελληνικά χέρια! Τέλος, πλέον έχουν στη διάθεσή τους συνδεσιμότητα σε 5G και προηγμένες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Το κοινό και ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό των δυο περιπτώσεων, το οποίο αποτελεί πιλότο για τις επόμενες πρωτοβουλίες μας, είναι η επιτυχημένη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και τα αποτελέσματα που αυτή παράγει. Η πρωτοβουλία των Gr-eco islands που εγκαινίασε ο πρωθυπουργός στοχεύει στην μετατροπή όλων των ελληνικών νησιών σε ένα νέο, βιώσιμο, οικονομικό μοντέλο χαμηλών εκπομπών ρύπων.
Στο ερώτημά σας, λοιπόν, τι θα δούμε τα επόμενα χρόνια, θα παραπέμψω στα λόγια του πρωθυπουργού από τη Χάλκη: «Θέλω σε λίγα χρόνια, όταν αναφέρεται κάποιος στην Ελλάδα, να μιλάει για μια χώρα πρότυπο πράσινης ανάπτυξης. Μπορούμε και θα το πετύχουμε».
— Πώς θα αναπτυχθούν οι απαιτούμενες υποδομές φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους;
Οι υποδομές φόρτισης είναι το κλειδί για την επιτυχημένη προώθηση της ηλεκτροκίνησης και αυτό το βλέπουμε στις χώρες όπου τα ηλεκτρικά οχήματα κυριαρχούν στους δρόμους. Έχουμε μπροστά μας δύο προκλήσεις, η πρώτη αφορά την απλοποίηση και τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου αδειοδότησης, κάτι που ευελπιστώ να έχουμε ολοκληρώσει μέχρι το τέλος του 2021. Η δεύτερη πρόκληση και ταυτόχρονα ευκαιρία αφορά την αξιοποίηση πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 80 εκατ. ευρώ, για τη χρηματοδότηση της εγκατάστασης δημοσίως προσβάσιμων σημείων φόρτισης. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα επιδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα, το οποίο θα ενεργοποιήσουμε το δεύτερο εξάμηνο του 2022 με στόχο να ενισχύσουμε την αναπτυσσόμενη αγορά της φόρτισης και να προσθέσουμε στο ενεργητικό της χώρας έναν σημαντικό και κρίσιμο αριθμό φορτιστών. Σε ό,τι αφορά τους ιδιωτικούς χώρους, δε, το Κινούμαι Ηλεκτρικά ήδη προβλέπει επιδότηση για τα φυσικά πρόσωπα, η οποία θα επεκταθεί και στις εταιρείες, που θα έχουν τη δυνατότητα πλέον να εγκαθιστούν σημεία φόρτισης για την εξυπηρέτηση των οχημάτων και του προσωπικού τους.
— Πότε πιστεύετε ότι θα έχει αναπτυχθεί ένα επαρκές δίκτυο ταχυφορτιστών σε κομβικά σημεία του οδικού δικτύου, ώστε να μπορούν να ταξιδεύουν χωρίς άγχος οι κάτοχοι ηλεκτρικών οχημάτων;
Μέχρι πρότινος, ένα ταξίδι Αθήνα - Θεσσαλονίκη με ηλεκτρικό αυτοκίνητο ήταν περίπου απαγορευτικό ακόμα και ως σκέψη, σήμερα είναι πλέον εφικτό, και μάλιστα κοστίζει πολύ λιγότερο από ένα ταξίδι με συμβατικό αυτοκίνητο. Στην Ελλάδα, μέχρι το τέλος του 2019 τα δημοσίως προσβάσιμα σημεία φόρτισης αριθμούσαν διψήφιο νούμερο, σήμερα αυτό είναι τετραψήφιο, μια και έχουμε υπερβεί τα 1.000 σημεία. Βέβαια, ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε ακόμα είναι μεγάλος, αλλά τα δεδομένα είναι ενθαρρυντικά, καθώς η ιδιωτική πρωτοβουλία αναπτύσσεται σε μια καινούργια αγορά και συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη ενός εθνικού δικτύου φορτιστών.
Ο μακροπρόθεσμος στόχος μας είναι το 2030 η χώρα να έχει πλήρη κάλυψη ακόμα και στο πλέον απομακρυσμένο σημείο της, ο δε μεσοπρόθεσμος είναι στο τέλος του 2025 να μπορεί κανείς να ταξιδέψει οπουδήποτε με άνεση και χωρίς το άγχος της φόρτισης. Το βέβαιο είναι ότι προς αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούμε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία μας, είτε αυτά αφορούν χρηματοδοτική ενίσχυση είτε θεσμικό πλαίσιο, και αυτό το γεγονός δημιουργεί συνθήκες ταχείας και κυρίως ορατής ανάπτυξης δημόσια προσβάσιμων σημείων φόρτισης.
— Η ποσοστιαία αύξηση των πωλήσεων εξηλεκτρισμένων οχημάτων στην Ελλάδα είναι θεαματική, αν και τα απόλυτα νούμερα παραμένουν ακόμη χαμηλά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το έτος 2030;
Μία από τις αρχικές μας προτεραιότητες ήταν να αποτυπώσουμε σε ένα ενιαίο σχέδιο την πολιτική μας για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% σε σχέση με αυτούς του 1990, στόχος που δεν είναι μόνο εθνικός αλλά και ευρωπαϊκός. Δημιουργήσαμε το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το οποίο ερχόμαστε να συμπληρώσουμε τώρα με τον πρώτο κλιματικό νόμο της χώρας, μέσα στον οποίο θέσαμε ορόσημα,, στόχους αλλά και τα μέσα για να τους πετύχουμε.
Ήδη έχουμε υπερβεί τους στόχους μας για το 2020 και το 2021 αναφορικά με τις ταξινομήσεις των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, με το 2020 να κλείνει σε ποσοστό 2,5% έναντι του 1% (σε απόλυτους αριθμούς ταξινομήθηκαν 2.135 αυτοκίνητα έναντι των 1.151 που αναφέρονται στο ΕΣΕΚ). Για το 2021 και μέχρι το τέλος Οκτωβρίου είχαν ταξινομηθεί συνολικά 4.800 ηλεκτρικά αυτοκίνητα (ποσοστό 5,9%) έναντι του στόχου των 3.450 (ποσοστό 2,5%) που έχουμε θέσει στο ΕΣΕΚ.
Η φιλοδοξία μας είναι το 2030, για κάθε τρία νέα αυτοκίνητα που ταξινομούνται, το ένα να είναι ηλεκτρικό, στόχος που με βάση την εξέλιξη της ηλεκτροκίνησης, τα μέσα και τα εργαλεία που διαθέτουμε πλέον, αλλά και την ωρίμανση της αγοράς, εκτιμώ ότι είναι ρεαλιστικός, εφικτός και υλοποιήσιμος!