ο κλάμα είναι μία απολύτως φυσιολογική και υγιής ανθρώπινη αντίδραση, αλλά πολλοί από εμάς δεν θέλουμε με τίποτα να κλαίμε μπροστά σε άλλους ανθρώπους. Και φυσικά, ο λόγος γίνεται για τις στιγμές που δεν υπάρχει τρόπος να κρύψουμε το πρόσωπο μας ή να βρεθούμε σε χώρο άλλον από αυτό που μας βρήκε η συγκινησιακή φόρτιση;

 

Ο Ad Vingerhoets, συγγραφέας του "Why Only Humans Weep: Unravelling the Mysteries of Tears," (μτφ.: «Γιατί μόνο οι άνθρωποι κλαίνε: Αποκαλύπτοντας τα μυστήρια των δακρύων») ισχυρίζεται ότι το κλάμα έχει δύο συστατικά: το ένα είναι οι φωνητικοί ήχοι δυσφορίας που παράγει ένας άνθρωπος πριν και κατά τη διάρκεια του κλάματός του και το δεύτερο είναι τα δάκρυα.

 

Ο Dr. Vingerhoets, καθηγητής κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Τίλμπουργκ των Κάτω Χωρών, εξηγεί ότι οι φωνητικοί ήχοι απόγνωσης είναι κοινοί μεταξύ ανθρώπων και μωρών ζώων. Κατά τον ίδιο, πρόκειται για παράγωγο της εξέλιξης, έναν μηχανισμό συναγερμού που κινητοποιεί τους γονείς σε περίπτωση κινδύνου ή ανάγκης του μικρού τους.

 

Βέβαια, αυτοί οι φωνητικοί ήχοι απόγνωσης μπορεί επίσης να κινητοποιήσουν εισβολείς και αρπακτικά στην περίπτωση των ζώων. Όπως εξηγεί ο επιστήμονας, αυτός είναι και ο λόγος που βάσει της θεωρίας της εξέλιξης -και επειδή ακριβώς οι άνθρωποι έχουν παρατεταμένη παιδική ηλικία σε σχέση με άλλα είδη- ως είδος αναπτύξαμε έναν άλλο προστατευτικό μηχανισμό.

 

Κατά τη θεωρία του ψυχολόγου, τα δάκρυα είναι ο αθόρυβος τρόπος για να δώσουμε σε κάποιον το σήμα ότι υποφέρουμε ή κινδυνεύουμε. Είναι ορατός, αλλά όχι θορυβώδης τρόπος για να φανερώσουμε την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε. 

 

Τι συμβαίνει, όμως, όταν κλαίμε; Κατ' αρχάς ενεργοποιείται άμεσα μία συναισθηματική διαδικασία που ενεργοποιεί τον εγκέφαλο να παράξει δάκρυα. Αυτό σημαίνει ότι αυτομάτως ενεργοποιούνται και οι δακρυγόνοι αδένες. Εννοείται ότι οι λόγοι για τους οποίους κλαίμε διαφέρουν από ηλικία σε ηλικία: βρέφη και παιδιά κλαίνε επειδή αισθάνονται πόνο, ωστόσο οι ενήλικες σπανίως νιώθουν την ανάγκη να το κάνουν για τον ίδιο λόγο.

 

Μετά την εφηβεία, η ανθρώπινη συναίσθηση ωριμάζει και αυτό σημαίνει ότι ένας ενήλικος άνθρωπος μπορεί πλέον να κλάψει ως αντίδραση στην απόγνωση άλλων ανθρώπων (είτε αυτή είναι πραγματική είτε απεικονίζεται σε φωτογραφίες ή στο πλαίσιο κάποιου φιλμ ή θεατρικού έργου).  

 

Επίσης, τα δυνατά συναισθήματα, από ένα reunion συμμαθητών ή φίλων, από τη νίκη της ομάδας μας ή από μία καλλιτεχνική performance που παρακολουθήσαμε, μπορεί επίσης να φέρει δάκρυα στα μάτια ενηλίκων.

 

Ωστόσο, σύμφωνα με τον δρα Vingerhoets, υπάρχουν δύο επίμονοι και διαρκείς παράγοντες που σχετίζονται με το κλάμα των ενηλίκων και το προκαλούν. «Το πρώτο είναι το αίσθημα του ότι είναι κανείς αβοήθητος, σε πλήρη απόγνωση, αυτό το αίσθημα της αδυναμίας», λέει ο ψυχολόγος. «Και το δεύτερο, είναι το αίσθημα της απομόνωσης, της απόρριψης και της απώλειας».

 

Τι γίνεται, όμως, όταν, όχι απλώς δεν θέλουμε να μας δουν να κλαίμε, αλλά θέλουμε να σταματήσουμε τα δάκρυα που ανεβαίνουν στα μάτια μας. Σύμφωνα με τη Lauren Bylsma, καθηγήτρια συνεργαζόμενη με τα τμήματα Ψυχιατρικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, υπάρχει τρόπος να μετριάσει, ακόμη και να ελέγξει κανείς τις συναισθηματικές αντιδράσεις που οδηγούν σε ένα δακρύβρεχτο ξέσπασμα. 

 

Και να οι προτεινόμενες «βοήθειες» κατά την ίδια:

 

• Κλάψτε πριν χρειαστεί να αντιμετωπίσετε τη σύγκρουση. Αν ετοιμάζεστε για μία συζήτηση που εκ προοιμίου γνωρίζετε ότι θα καταλήξει σε σκληρή αντιπαράθεση, αναμετρηθείτε πρώτα με τα δικά σας συναισθήματα και μετά με τους υπόλοιπους. «Κλάψτε εκ των προτέρων», συνιστά η δρ. Bylsma, εξηγώντας ότι θα σας είναι πολύ πιο εύκολο να κρατήσετε την ψυχραιμία σας μετά. 

 

• Ξεκινήστε να σκέφτεστε το χειρότερο δυνατό σενάριο για το πώς καταλήγει αυτή η αντιπαράθεση. Με αυτό τον τρόπο είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε το οτιδήποτε. 

 

• Εξασκηθείτε στο να κρατάτε την όποια αντιπαράθεση σε λογικά χαμηλούς τόνους. «Αποφύγετε τη συναισθηματική κλιμάκωση. Μείνετε συγκεντρωμένοι στα γεγονότα και μην εμπλέκεστε σε καταστάσεις που απαιτούν συναισθηματική εμπλοκή. Μπορείτε να προβάρετε αυτές τις αντιδράσεις, το τι και πώς θα το πείτε. Είναι ένας τρόπος να αποφύγετε τις εν θερμώ απαντήσεις», λέει η ίδια. 

 

Αν, ωστόσο, νιώθετε τα δάκρυα να ανεβαίνουν στα μάτια μας και πάλι υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορείτε να κάνετε: 

 

• Αν υπάρχει ένα κουμπί συναισθηματικής επανεκκίνησης στο σώμα μας, αυτό -όσο κι αν ακούγεται περίεργο- είναι η γλώσσα. «Απλώς πιέστε τη γλώσσα σας προς τον ουρανίσκο και αυτομάτως θα σταματήσετε να κλαίτε», συμβουλεύει η Janine Driver, διευθύντρια στο Ινστιτούτο της Γλώσσας του Σώματος στην Ουάσινγκτον. 

 

• Προσπαθήστε να χαλαρώσετε τους μύες του προσώπου σας. Όταν είμαστε λυπημένοι, τα φρύδια είναι σμιγμένα και όταν είμαστε εκνευρισμένοι ανασηκωμένα. Επιχειρώντας να χαλαρώσουμε αυτούς τους μύες, αυτομάτως βάζουμε φρένο στα δάκρυα που ανεβαίνουν ήδη στα μάτια μας, είτε είναι αγανάκτησης και θυμούς είτε μεγάλης στενοχώριας. 

 

• Αναπνεύστε βαθιά. Η Theresa Nguyen, σύμβουλος επικοινωνίας από το Ντάλας, εξηγεί ότι το να συγκεντρωθείτε στην αναπνοή σας, είναι ένα βήμα στο να μείνετε σε μια κάποια απόσταση από τα συναισθήματά σας, κυρίως τα αρνητικά. «Πάρτε μια βαθιά αναπνοή από το μύτη για περίπου 4 δευτερόλεπτα και κρατήστε την για άλλα δύο. Στη συνέχεια εκπνεύστε μέσα από μισάνοιχτα χείλη για περίπου 8 δευτερόλεπτα»

 

• Τσιμπήστε τον εαυτό σας. Αν μπορείτε να κρύψετε τα χέρια από τους γύρω σας απλώς τσιμπήστε έντονα το δέρμα ανάμεσα στον αντίχειρα και τον δείκτη σας και αυτομάτως θα σταματήσετε να κλαίτε, συμβουλεύει η Driver.

 

Εξαφανίστε τα δάκρυα 

Από τη στιγμή που θα ξεμπερδέψετε με τις ενδεχόμενες διαρροές, ίσως αρχίσετε να νιώθετε το πρόσωπο σας κόκκινο και φουντωμένο και τα μάτια σας να τσούζουν, ακόμη κι αν δεν έχετε κλάψει. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό, ειδικά αφού δεν κλάψαμε; Σύμφωνα με τον δερματολόγο Deanne Mraz Robinson, όταν κλαίμε συνήθως κρατάμε την αναπνοή μας. Αυτό ρίχνει τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα μας και βασικά αυτός είναι και ο λόγος που το πρόσωπο μας αποκτά αυτό το μπλε-κόκκινο χρώμα, σα να έχουμε μελανιάσει, αφήνοντας φυσικά και βλέφαρα και μάτια στην ίδια κατάσταση. 

 

Πώς απαλλάσσεται κανείς μία ώρα αρχύτερα από αυτή την αξιολύπητη όψη; Και πάλι χρειάζονται μεγάλες και βαθιές ανάσες για να σβήσουν από το πρόσωπό σας τα σημάδια που αφήνει ένα καλό κλάμα. Όσο για τα πρησμένα μάτια; «Τοποθετήστε κρύες κομπρέσες κάτω από τα μάτια, πλύντε όλο το πρόσωπό σας με κρύο νερό για να βοηθήσετε να επανέλθουν στη φυσιολογική τους κατάσταση τα αιμοφόρα αγγεία», λέει ο ίδιος. 

 

Επίσης, η βιταμίνη Β3 και ειδικά η νιασίνη κάνει θαύματα στο πρόσωπο αν έχετε κλάψει πολύ, ενώ για τους μαύρους κύκλους που θα δημιουργηθούν μετά, επιλέξτε κονσίλερ σε πράσινους τόνους σύμφωνα με τους ειδικούς. Ωστόσο, αν τα δάκρυα είναι κάτι πολύ εύκολο για εσάς και χωρίς να υπάρχει πάντα σοβαρή αιτία, τότε ίσως ήρθε η στιγμή να επισκεφθείτε έναν ψυχολόγο για να αντιμετωπίσετε τα βαθύτερα αίτια που σας κάνουν να κλαίτε. 

 

Εκφώνηση: Μαρία Δρουκοπούλου