«Το φλάουτο του Ρήγα: Από την απολυταρχία στην επανάσταση» στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει μια ξεχωριστή συναυλία αφιερωμένη στην άγνωστη πλευρά του Ρήγα Φεραίου και την ιδιότητά του ως φλαουτίστα. Η συναυλία Το φλάουτο του Ρήγα: Από την απολυταρχία στην επανάσταση των Δημήτρη Κούντουρα και Φλώρας Παπαδοπούλου, διακεκριμένων σολίστ της παλιάς μουσικής, θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος την Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2021 στις 20.30, στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Ο βίος και το έργο του Ρήγα Φεραίου, δημιουργού του Θούριου, μάρτυρα της εθνικής υπόθεσης και προδρόμου της Ελληνικής Επανάστασης, είναι ευρέως γνωστά. Λιγότερο γνωστή, ωστόσο, είναι η ενασχόλησή του με τη μουσική. Το πρόγραμμα της συναυλίας των Δημήτρη Κούντουρα και Φλώρας Παπαδοπούλου περιλαμβάνει συνθέσεις από το πλούσιο ρεπερτόριο μουσικής δωματίου της μεταβατικής περιόδου ανάμεσα στο παλαιό, απολυταρχικό καθεστώς και την αλλαγή παραδείγματος που επέφερε η Γαλλική Επανάσταση.

Στη συναυλία θα παρουσιαστούν έργα για φλάουτο και τσέμπαλο γραμμένα από Άγγλους, Γάλλους, Ιταλούς, Αυστριακούς και Έλληνες συνθέτες, όπως οι παραλλαγές στα επαναστατικά τραγούδια «Η Μασσαλιώτιδα» και «Η Καρμανιόλα» του Τζουζέππε Καμπίνι, άριες που εκδόθηκαν στο περιοδικό Chronique de Paris αμέσως μετά την Επανάσταση καθώς και συνθέσεις του Γιόζεφ Χάυντν από τη Βιέννη της εποχής της επαναστατικής δράσης του Ρήγα.

Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org] για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Εμπνευσμένο από τον λόγιο της Ελληνικής Επανάστασης και φλαουτίστα Ρήγα Φεραίο, το πρόγραμμα της συναυλίας Το φλάουτο του Ρήγα: Από την απολυταρχία στην επανάσταση είναι αφιερωμένο στον συναρπαστικό και αντιθετικό 18ο αιώνα του Διαφωτισμού, της απολυταρχικής και έπειτα της επαναστατικής Ευρώπης.

Η αυλική μουσική υπήρξε χαρακτηριστική έκφραση της μοναρχικής Ευρώπης η οποία, συνοδεύοντας το τελετουργικό της αυλής, καθρέφτιζε το μεγαλείο της μοναρχίας ενώ λειτουργούσε παράλληλα ως εργαλείο προπαγάνδας και ταξικού στίγματος.

Από τις μοναρχικές αυλές της Αγγλίας του Καρόλου Β΄ και της Γαλλίας του Λουδοβίκου ΙΔ΄ όπου η μουσική δωματίου συνόδευε τα βραδινά ballets και διασκέδαζε την ανία των αυλικών παρουσιάζονται ενόργανες συνθέσεις, χοροί και άριες συνθετών όπως οι Τζων Πλέυφορντ, Μαρέν Μαραί, Ζακ-Μαρτέν Οττετέρ και Φρανσουά Κουπρέν. Χαρακτηριστικοί χοροί όπως το μινουέτο και η παβάνα αποτελούσαν σύμβολα της αυλικής κομψότητας και μεγαλοπρέπειας. Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, ωστόσο, η μουσική βγαίνει από τα στενά πλαίσια της αυλής και αφορά την ευρύτερη νέα αστική τάξη. 

Στα τέλη του αιώνα, οι αναφορές στην περίοδο της διαμονής του Ρήγα Φεραίου στη Βιέννη περιγράφουν τη θερμή υποδοχή που έβρισκε από τους Έλληνες της κοινότητας καθώς και τις συναθροίσεις τους σε σπίτια Ελλήνων κοντά στην περιβόητη Griechengasse (οδό Ελλήνων) δίπλα στην ελληνική εκκλησία. Σε αυτές τις συναντήσεις τραγουδούσαν διάφορα δημοτικά τραγούδια ενώ αναφέρεται ότι τραγουδούσαν και τον Θούριο με μουσική σε τσάμικο. Ο Ρήγας λέγεται ότι έπαιζε φλάουτο και τραγουδούσε.

Στον απόηχο της Γαλλικής Επανάστασης, τόσο στην προεπαναστατική Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, κυκλοφορούσαν γνωστά επαναστατικά τραγούδια που παρουσιάζονταν στο παριζιάνικο περιοδικό Chronique de Paris με στίχους και μουσική σε εβδομαδιαία βάση. Αυτά τα ιδιαίτερα δημοφιλή τραγούδια συχνά τα επεξεργάζονταν συνθέτες της εποχής, όπως ο Ιταλός Τζουζέππε Καμπίνι, πουπαρουσίασε τον μετέπειτα γαλλικό εθνικό ύμνο ως θέμα με παραλλαγές για φλάουτο και συνοδεία.

Εκτός από τη «Μασσαλιώτιδα», η δημοφιλής επαναστατική «Καρμανιόλα» εκδόθηκε ως παρτιτούρα σε περιοδικά του Παρισιού. Οι στίχοι περιγράφουν σκωπτικά τη βασίλισσα της Γαλλίας Μαρία Αντουανέττα ως «κυρία Βέτο» και τον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ΄ ως «κύριο Βέτο» καθώς και την αποτυχία τους να στείλουν στη γκιλοτίνα ολόκληρο το Παρίσι μέχρι την οριστική νίκη της επανάστασης.

Το φλάουτο του Ρήγα

Από την απολυταρχία στην επανάσταση

Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2021

Ώρα έναρξης: 20.30

Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Έργα των Τζουζέππε Καμπίνι, Φρανσουά Κουπρέν, Μάθιου Λοκ, Ζαν-Μπατίστ Λυλλύ, Νικόλαου Μάντζαρου, Μαρέν Μαραί, Μισέλ Μπλαβέ, Ζακ-Μαρτέν Οττετέρ, Χένρυ Πέρσελ, Ζαν-Φιλίπ Ραμώ, Γιόζεφ Χάυντν και ανώνυμων συνθετών από την Αγγλία και τη Γαλλία του 17ου και 18ου αιώνα

Δημήτρης Κούντουρας φλάουτο τραβέρσο, φλάουτο με ράμφος

Φλώρα Παπαδοπούλου μπαρόκ άρπα

Τιμές εισιτηρίων: 12€, 15€

Φοιτητικό, παιδικό: 10€