Όταν οι στρατιές του Χίτλερ κατέλαβαν την Ευρώπη, πολλοί διανοούμενοι, καλλιτέχνες και συγγραφείς αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν και να καταφύγουν στην Αμερική. Μετά την ήττα της Γαλλίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ευρώπη έχασε μερικά από τα καλύτερα μυαλά της, γιατί άρχισαν μαζικά να μεταναστεύουν στις ΗΠΑ. Το βιβλίο της Τζούλι Όριντζερ περιγράφει με συναρπαστικό τρόπο το χρονικό αυτής της εξόδου. Τον Αύγουστο του 1940 ο Αμερικανός δημοσιογράφος Βάριαν Φράι φτάνει στη Μασσαλία για μια φαινομενικά ακατόρθωτη αποστολή: να φυγαδεύσει, με ελάχιστα μέσα, σημαντικές προσωπικότητες της διανόησης και λαμπρά πνεύματα όπως οι Αντρέ Μπρετόν, Μαρκ Σαγκάλ, Χάνα Άρεντ, Μαξ Έρνστ και Χάινριχ Μαν για να γλιτώσουν από τους ναζιστές. Ο Φράι, επί έναν χρόνο, με κίνδυνο της ζωής του, τους εξασφαλίζει πλαστά έγγραφα και δημιουργεί ένα κρυφό δίκτυο διάσωσης, παρακάμπτοντας τα εμπόδια των γαλλικών Αρχών αλλά και του προξενείου της χώρας του. Συγχρόνως, είναι μπλεγμένος και με τις προσωπικές του ιστορίες: μια κρυφή ερωτική σχέση τον οδηγεί σε μεγάλα διλήμματα. Η ιστορία του βιβλίου βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, τα οποία μπλέκονται με τη μυθοπλασία και την κρυφή ερωτική ζωή ενός ομοφυλόφιλου στην Αμερική στα μέσα του εικοστού αιώνα, σε ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται με κομμένη την ανάσα από την αρχή μέχρι το τέλος. Ο Φράι ίδρυσε στη Μασσαλία το Αμερικανικό Κέντρο Διάσωσης και με θυσίες και αμέτρητες δυσκολίες κατάφερε, στους δεκαπέντε μήνες που πρόλαβε να δράσει μέχρι να απελαθεί, να φυγαδεύσει όχι μόνο τους 200 της αρχικής λίστας αλλά και χιλιάδες ακόμη καταζητούμενους Εβραίους και Βρετανούς στρατιώτες. Με απίστευτες περιπέτειες κατάφερε να εκδώσει αμέτρητες βίζες και να σώσει καταδιωκόμενους τόσο από τους ναζιστές όσο και από το καθεστώς του Βισύ. Η δουλειά που έχει κάνει η Θεοδώρα Δαρβίση στη μετάφραση είναι εξαιρετική.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

«Η ιστορία της Μαρίας Κάλλας δεν αρχίζει με τη γέννησή της αλλά με τη θλίψη η οποία προηγήθηκε. “Έπρεπε να βοηθήσω τον εαυτό μου”, έχει πει. “Από παιδί, το ήξερα ότι έπρεπε να βοηθήσω τον εαυτό μου”. Σαν παιδί αντικαταστάτης, προοριζόταν να απαλύνει το πένθος της μητέρας της για τον δίχρονο γιο της, τον Βασίλη, που είχε πεθάνει το καλοκαίρι του 1922». Με αυτά τα λόγια ξεκινά η Lyndsey Spence τη νέα βιογραφία της Μαρίας Κάλλας, ορίζοντας απευθείας τον τόνο όσων θα ακολουθήσουν στο βιβλίο που φέρει τον υπότιτλο «η κρυφή ζωή της». Κι αν έχουν γραφτεί τόσα για τη θρυλική divina, μια νέα ματιά σε αθέατες εικόνες πίσω από τις σκηνές των κορυφαίων λυρικών θεάτρων του εικοστού αιώνα έχει πάντα ενδιαφέρον – ειδικά για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Η Ιρλανδή συγγραφέας, ιστορικός και σεναριογράφος προσεγγίζει τον ογκόλιθο Κάλλας μέσα από άγνωστο μέχρι πρότινος αρχειακό υλικό και την αλληλογραφία της, ρίχνοντας φως στην τραγική ιδιωτική ζωή της. Με τα λόγια της ίδιας της Κάλλας μαθαίνουμε, μεταξύ άλλων, πως ο Ωνάσης τη νάρκωνε, ο Μενεγκίνι έγραφε τα κέρδη της στο όνομά του και ο πατέρας της προσποιούνταν ότι πέθαινε πάμφτωχος σε νοσοκομείο, σε μια προσπάθεια να της αποσπάσει χρήματα. «Στην προσωπική της ζωή, η φωνή της Μαρίας Κάλλας, εκτός από τις στιγμές που τραγουδούσε, σπάνια ακουγόταν. Περιοριζόταν σε εκείνους που εμπιστευόταν, όχι για συμπόνια –ήταν πολύ περήφανη– αλλά για να την καταλάβουν. Παραβλέποντας τα προβλήματά της, έλεγαν ότι η Κάλλας ήταν πολύ δυνατή και υπονόμευαν τον πόνο της. Θέλησα να δώσω στη Μαρία, τη γυναίκα, μια φωνή», αναφέρει η Spence γι’ αυτό το τρυφερό όσο και τραγικό πορτρέτο της μεγαλύτερης ντίβας της κλασικής μουσικής.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Τι πρέπει να γίνει όταν η θεατρική σάτιρα πληγώνει έναν πιστό χριστιανό; Ή όταν ένα σκίτσο θίγει τα αισθήματα των μουσουλμάνων συμπολιτών μας; Ή όταν μια μουσουλμάνα έφηβος επιμένει να φορά μαντίλα στο σχολείο ή ένας Εβραίος φοιτητής θέλει να χρησιμοποιεί τη βιβλιοθήκη του σχολείου την Κυριακή; Όταν ένας πολίτης διαμαρτύρεται για την παρουσία θρησκευτικών εικόνων στο δικαστήριο ή όταν ένας μάρτυρας του Ιεχωβά αρνείται τη μετάγγιση αίματος στην εγχειρισμένη μητέρα του; Η σύγχρονη ιδέα της ανεκτικότητας απέναντι στις πεποιθήσεις και στις αντιλήψεις των άλλων ως στάση που συμβάλλει στο κοινό καλό εμφανίστηκε την εποχή του Διαφωτισμού, ύστερα από αιώνες θρησκευτικών πολέμων. Αφού την ανέπτυξαν μεγάλοι στοχαστές όπως ο Τζον Λοκ και ο Βολτέρος, κέρδισε σταδιακά έδαφος και ρίζωσε στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Ωστόσο, με την επανεμφάνιση του φανατισμού και της τρομοκρατίας, η θρησκευτική ανεκτικότητα αμφισβητείται πλέον ευθέως από μια φοβισμένη κοινή γνώμη. Ο Denis Lacorne στο βιβλίο του, που τιμήθηκε με το βραβείο Montyon της Γαλλικής Ακαδημίας, εξετάζει την εμφάνιση και την εξέλιξη της νεωτερικής ιδέας της ανεκτικότητας, καλώντας μας να αναστοχαστούμε πώς πρέπει να αντιδράσουμε στις σύγχρονες προκλήσεις. Δίνει μάλιστα στη μελέτη του έναν ευρύ χρονικό ορίζοντα, εξετάζοντας ακόμα και προνεωτερικές όψεις της, όπως η «ανεκτικότητα» των Οθωμανών και της βενετικής Δημοκρατίας, για να φτάσει μέχρι την απαγόρευση της μπούρκας στη Γαλλία και στα κινήματα της λευκής υπεροχής στις ΗΠΑ τον εικοστό πρώτο αιώνα. Το όρια της ανεκτικότητας θέτουν κρίσιμα ερωτήματα: πρέπει να επιβάλουμε όρια στην ελευθερία της έκφρασης στο όνομα της αξιοπρέπειας του ανθρώπου; Πρέπει να αποδεχόμαστε θρησκευτικά σύμβολα στον δημόσιο χώρο; Μπορούμε να ανεχόμαστε τους αρνητές της ανεκτικότητας; Μολονότι αναγνωρίζει ότι ανεκτικότητα δεν σημαίνει κατάργηση κάθε ορίου, ο συγγραφέας την υπερασπίζεται απέναντι σε πρόσφατες προσπάθειες παράκαμψής της. Υποστηρίζει ότι διαφορετικά απειλείται η ίδια η ύπαρξη της πλουραλιστικής κοινωνίας. Το βιβλίο είναι μια καίρια συμβολή στον διάλογο για τις θεμελιώδεις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δημοκρατία τον εικοστό πρώτο αιώνα.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Ανάμεσα στα τόσα τιμαλφή που μας κληροδότησε η γαλλική λογοτεχνία του δέκατου όγδοου αιώνα, οι Επικίνδυνες Σχέσεις ξεχωρίζουν, όπως θα ξεχώριζε σε μια βασιλική μπιζουτιέρα ένα άψογο μεγάλο ροζ διαμάντι. Η αίσθηση ότι αποτελούν κάτι το μοναδικό και ανυπέρβλητο –ένα «αυτόνομο κι ανεπανάληπτο κεφάλαιο» που ανά πάσα στιγμή στέκεται ως εξαίρεση κάθε κανόνα και τάσης‒ στηρίζει την αξία τους ως αναγνώσματος μυθικού και άφθαρτου από τον χρόνο τους τελευταίους δυόμισι περίπου αιώνες που πέρασαν από την κυκλοφορία του το 1782. Σε αυτό συνέτεινε και το ότι από την πρώτη στιγμή θεωρήθηκε σκανδαλώδες και παραμένει διαβόητο λόγω του ότι εξακολουθεί να σκανδαλίζει, μολονότι δεν περιέχει ούτε μία γραμμή με άσεμνο περιεχόμενο. Όμως, επειδή τα «όπλα» που χρησιμοποιούν οι χαρακτήρες για να επιτύχουν τους «εκμαυλιστικούς» στόχους τους είναι η υποκρισία, η γοητεία μέσω ψευδών κυρίως υποσχέσεων, η απιστία και, φυσικά, η ερωτική αποπλάνηση, ο αναγνώστης κάθε εποχής νιώθει ότι είναι τόσο συχνές και ανενδοίαστες οι ηθικές παραβάσεις, ώστε πιστεύει πως η αποχαλίνωση των ηθών και κάποιο είδος διάχυτου αφηνιασμού αποκτούν τέτοια βαρύτητα, με αποτέλεσμα το κείμενο να φαντάζει σαν ύμνος σε μια άσεμνη ελευθεριότητα χωρίς όρια. Βέβαια, πολύ γρήγορα αναγνωρίστηκε πλήρως και η λογοτεχνική αξία του, καθότι προσφέρει στον αναγνώστη μια λεπτή και διεισδυτική κοινωνιολογική και ψυχολογική ανάλυση, η οποία έκανε τον Μαρσέλ Προυστ να το θαυμάζει ως κείμενο «τρομακτικά διεστραμμένο». Η φόρμα του ως επιστολογραφικού μυθιστορήματος, όχι ασυνήθιστη την εποχή εκείνη, κάνει ακόμα πιο ξεκάθαρη και γοητευτική την πολυφωνία των χαρακτήρων. Η πλοκή, που ξεκινά με μια απλή ίντριγκα ζηλοτυπίας, καταλήγει να κορυφώνεται στο επίπεδο κακουργηματικών και λυσσασμένων ραδιουργιών μακιαβελικής ψυχραιμίας με επιδίωξη τον χειρισμό των άλλων σαν να επρόκειτο για πιόνια, που, όσο κι αν πονούν, κανείς δεν νοιάζεται. Τα δύο κύρια πρόσωπα του έργου –υπέροχοι και αξιαγάπητοι «υποδειγματικοί» κακοί‒, ο υποκόμης Ντε Βαλμόν και η μαρκησία Ντε Μερτέιγ είναι σαφώς ελευθερόφρονες (επί του σεξουαλικού ζητήματος) και χαίρονται να επιλέγουν την ερωτική λεία τους, σχοινοβατώντας στο λεπτό νήμα που διαχωρίζει το κοινωνικά αποδεκτό από το κατακριτέο. Ωστόσο, δεν είναι αήττητοι, επειδή εχθρός τους είναι ο ίδιος τους ο εαυτός. Κι έτσι καταλήγουν να πέφτουν σε συναισθηματικές παγίδες που στήνουν για πρόσωπα που υποτίθεται ότι είναι ενάρετα και αθώα, σαν την άμεμπτη κυρία προέδρου Ντε Τουρβέλ, την επιπόλαιη νεαρά ντεμπιτάντ Σεσίλ Βολάνζ ή τον ειλικρινή και έντιμο ιππότη Ντανσενί. Η ολόφρεσκη επίτομη κυκλοφορία στα ελληνικά των Επικίνδυνων Σχέσεων από τις εκδόσεις Ψυχογιός εντάσσεται στη σειρά «Τα κλασικά» που επιμελείται ο Ηλίας Μαγκλίνης. Περιλαμβάνει ένα πάρα πολύ χρήσιμο χρονολόγιο του Ντε Λακλό και της εκδοτικής πορείας του μυθιστορήματος, καθώς και έναν διαφωτιστικό πρόλογο σχετικά με την πρόσληψή του ανά τις εποχές από τον μεταφραστή Κώστα Κατσουλάρη. Περιέχει επίσης ως επίμετρο ένα εξαιρετικό κείμενο του Γάλλου συγγραφέα Φιλίπ Σολέρς που υπερασπίζεται το δικαίωμα της διαβόητης μαντάμ ντε Μερτέιγ –μιας «τρομακτικής μητέρας και Μέδουσας», όπως τη χαρακτηρίζει‒ να είναι ο εαυτός της. Εικάζει, επίσης, ότι θα χρειαστεί να φτάσουμε στα 300 χρόνια από τη Γαλλική Επανάσταση προκειμένου να αποδεχτούμε κάτι τέτοιο, επειδή ο απόηχος της ρομαντικής εποχής θολώνει το βλέμμα μας υπέρ μιας φαντασιακής αγνότητας σαν εκείνη της κυρίας προέδρου Ντε Τουρβέλ.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Το πάντοτε εμψυχωμένο σύμπαν της Ζυράννας Ζατέλη, που μοιάζει να ακροβατεί ανάμεσα στο ονειρικό χάος, στον ακραίο ρεαλισμό και στον πούρο συμβολισμό, δεν εξαντλείται ποτέ σε μία ιστορία: τρυπώνει στο ασυνείδητο και μένει εκεί για πάντα. Τουλάχιστον αυτό αποκομίζει κανείς διαβάζοντας τις ιστορίες της, οι οποίες διαμορφώνουν ένα σύμπαν που μοιάζει πιο πραγματικό και από την πιο ακραία πραγματικότητα, συνορεύοντας ενίοτε με τους θρύλους, τις ασυνείδητες ιστορίες, τα ξόρκια και τα αιώνια αινίγματα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι φανατικοί αναγνώστες της Ζατέλη περιμένουν κάθε φορά στωικά για χρόνια να εκδοθεί το επόμενο βιβλίο της, συνέχεια ενός κόσμου που μοιάζει τόσο διαφορετικός αλλά και τόσο ίδιος και απαράλλακτος, αφού ουσιαστικά ταυτίζεται με τον κόσμο της κοινής, στοιχειωμένης μας μοίρας που ορίζει να ζούμε σε έναν ακραία απομαγευμένο τόπο που αντισταθμίζεται μοναδικά από το λαϊκό κόσμο των παραμυθιών, γεμάτο από απέθαντες ηρωίδες που περιδιαβαίνουν στα παιδικά όνειρα και αναμνήσεις ‒ στη Ζατέλη βρίσκουμε την ανοίκεια οικειότητα που διαμόρφωσε τα συμβολικά κομμάτια των αναφορών μας. Η συγγραφέας ξέρει να μπολιάζει αυτόν τον εμφορούμενο από σύμβολα ρεαλισμό με έναν τρόπο μοναδικό, αναλαμβάνοντας ένα κοσμογονικό, θαρρείς, χρέος. Γι’ αυτό και οι αναγνώστες που γαλουχήθηκαν με τις ιστορίες της μπορεί πλέον να ενηλικιώθηκαν ή να αλλάξαν γραμμή πλεύσης, αλλά πάντοτε θα θυμούνται τη Λεύκα ή την Ιουλία, δυο ηρωίδες που θα τις ξαναβρούν, με κάποιον τρόπο, στο τελευταίο αυτό μέρος της τριλογίας Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους που τιτλοφορείται Ορατή σαν αόρατη, τίτλος που θα αρκούσε, τελικά, για να περιγράψει την ίδια τη συγγραφέα, που είναι πάντοτε τόσο παρούσα, ακριβώς επειδή φροντίζει να απέχει από οτιδήποτε επίκαιρο και ευτελές. Τα πάθη δίνουν και παίρνουν σε κάθε σελίδα της Ζατέλη, δεν είναι πάντα εμφανή, αλλά υπόγεια, φτιαγμένα για να βιώνονται κατάσαρκα, περίπου όπως οτιδήποτε μας χαράζει για πάντα και μας στοιχειώνει, σαν τη συλλογική πορεία μας, που οφείλει πολλά στα μυθιστορήματα της.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Δώσε στη Μαρία Μήτσορα το τίποτα και θα το κάνει κάτι, θα το μεταμορφώσει σε κτίρια που φοράνε μεταλλικά σκουφάκια και μυτερά, που είναι και δεν είναι ιεροί ναοί, άσε που θα μπορέσει να βρει κάτω από μια αχηβάδα, αυτήν τη μητέρα όλων των μαργαριταριών, ένα κρυμμένο σημείωμα για τον Καιάδα των καλών στιγμών. Εν προκειμένω, μιλάμε για μερικές από τις ποιητικές εικόνες που περιλαμβάνονται στο νέο βιβλίο της Μαρίας Μήτσορα Η κυρία Τασία και ο Γουλιέλμος Κατάβάθος, αυτής της εξαίσιας ποιήτριας της ύπαρξης που μετέτρεψε το αθηναϊκό τοπίο σε αστείρευτη πηγή φαντασιώσεων και φαντασμάτων, βγαλμένων από τη σιωπηρή της νύχτα. «Τυχαίνει αργά το βράδυ να νιώθω καινούργια», γράφει στο νέο της βιβλίο, όπου με άξονα την ποίηση και οδηγό τα όνειρα στήνει το δικό της αφηγηματικό σκηνικό γύρω από μια αυλή που χάθηκε σε έναν κήπο που περιβάλλεται από απεγνωσμένα πλάσματα, στοιχειωμένες αναμνήσεις και αιωρούμενα αντικείμενα. «Την ημέρα που συνάντησα την κυρία Τασία και τον άσπρο γάτο της, τον Γουλιέλμο Καταβάθος, μια θύελλα είχε περάσει πρώτα από τον κήπο και μετά μέσα από το σπίτι μου, με φτερά που χτυπήθηκαν στους καθρέφτες. Αλλά δεν φοβήθηκα γιατί, κρυφά από τους άλλους, σε μια τέτοια θύελλα μεγάλωσα, αυτή μου πήρε από την κούνια τη μισή φωνή», γράφει στο γνωστό, αυθεντικό ύφος που την έχει καταστήσει την πιο προσιτή και προσηνή υπερρεαλίστρια. Επτά χρόνια μετά τη συλλογή διηγημάτων Από τη μέση και κάτω και δεκατρία μετά την εξαίσια μυθιστορηματική αυτοβιογραφία Με λένε λέξη η Μήτσορα επιστρέφει ακμαία και σφιχτά δεμένη στο καταιγιστικό γραπτό της όνειρο που στοιχειώνει τις δικές μας εικόνες, θυμίζοντας απευθείας το ονειρώδες μέσα στο όνειρο του Πόου. Όπως, άλλωστε, γράφει και η ίδια, επικαλούμενη τον Γιέιτς, «how can we know the dancer from the dance?».

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Όσοι έχουμε διαβάσει τα μνημειώδη, πολυπλόκαμα και πρωτοποριακά μυθιστορήματα του Ντέιβιντ Μίτσελ και κυρίως όσοι έχουμε εισέλθει στους φανταστικούς του κόσμους, στους οποίους ανατρέχουμε πάντα με την ίδια όρεξη, δεν πρέπει να νιώσαμε έκπληξη που ο συγγραφέας του Άτλαντα του Ουρανού και των Χιλίων Φθινοπώρων του Γιάκομπ ντε Ζουτ επιστρέφει στη γη της αθωότητας. Μόνο που αυτήν τη φορά η ματιά της έφηβης Χόλι έχει αντικατασταθεί από αυτήν του μάνατζερ Λέβον, ο οποίος επιμένει να τρέφει για τη μουσική μια αυθεντική και σχεδόν αθώα αγάπη, διαμορφώνοντας έναν φιλοσοφικό, αποκαθαρμένο από ενδιάμεσες ιδιότητες κόσμο, στον οποίο επιστρέφει σχεδόν με τρόπο μυστικό ο Μίτσελ στα βιβλία του. Οι εκδόσεις Μεταίχμιο πολύ εύστοχα είχαν επιλέξει ένα live για να λανσάρουν το νέο του βιβλίο Utopia Avenue, που διαβάζεται ως μια επιστροφή σε έναν ολοζώντανο κόσμο, όπου οι αγωνίες, οι σχέσεις και οι ελπίδες είχαν νόημα γιατί αφορούσαν ανθρώπους που φλέγονταν, και σε μια ουτοπία που στήνεται πάνω σε μεγάλα, δυσθεώρητα πάθη. Εξάλλου τα μπαρόκ σχεδόν ως προς τις απόλυτες επιδιώξεις τους βιβλία του Μίτσελ ποτέ δεν επεξεργάζονται απλώς ένα θέμα, καθώς μιλάνε ταυτόχρονα για περιπλανήσεις και αποκρυφισμούς, όργια του μυαλού και του σώματος, συμμείξεις του χρόνου και μπερδεμένες προσδοκίες. Έτσι και εδώ το Utopia Avenue, το οποίο μεταφράζει σαν να το ζει η Μαρία Ξυλούρη, είναι η ιστορία της ομώνυμης μπάντας που εμφανίζεται στην απόλυτα ροκ δεκαετία του ’60, αλλά διασχίζει τον χρόνο και συναντά πρόσωπα και πράγματα από το μακρινό μέλλον, δηλαδή το δικό μας πρόσφατο παρόν. Πολλές φορές, μάλιστα, όπως συμβαίνει στα βιβλία του Μίτσελ, οι ήρωες ξεπροβάλλουν με κάποιον τρόπο από προηγούμενα βιβλία του, όπως ο Λέβον Φράνκλαντ, που επιστρέφει από τα Κοκάλινα Ρολόγια, διωγμένος από το πατρικό του στον Καναδά λόγω της ομοφυλοφιλίας του, για να συστήσει τη δική του ουσιαστική οικογένεια, δηλαδή τη δική του μπάντα. Μέλη της ο Ντιν Μος, ένα παιδί της εργατικής τάξης, επίσης με πολλαπλά τραύματα, ο ντράμερ Πίτερ «Γκριφ» Γκρίφιν, ο κιθαρίστας Γιάσπερ ντε Ζουτ (απόγονος του Γιάκομπ ντε Ζουτ, πρωταγωνιστή στα Χίλια Φθινόπωρα) και η πιανίστρια Ελφ Χόλογουεϊ, η οποία τρέφει φιλοδοξίες φολκ τραγουδίστριας. Στόχος όλων αυτών είναι να φτιάξουν μια αυθεντική μπάντα ‒η έννοια του αυθεντικού κόντρα στο επίπλαστο απασχολεί πάντα τον Μίτσελ‒ που θα ζει απόλυτα την τέχνη για την τέχνη ή αλλιώς τη ροκ για τη ροκ. Εύλογα, λοιπόν, μέσα από τις σελίδες αναπαρίσταται αυτούσιο το κλίμα της εποχής που έφτιαξε τη ροκ και ξαναζωντανεύει το swinging London και όχι μόνο, χωρίς νοσταλγία, αλλά με τις απαραίτητες ροκ δόσεις και αναφορές στους Μπιτλς, τον Ντέιβιντ Μπόουι, την Τζάνις Τζόμπλιν, τον Λέοναρντ Κοέν, τον Κιθ Μουν και όλα εκείνα τα ονόματα που δόξασαν το είδος και έφτιαξαν τη δική τους αυτούσια ροκ ουτοπία.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Το 1940, όταν έγραψε το πρώτο της μυθιστόρημα, η Αμερικανίδα συγγραφέας Carson McCullers ήταν είκοσι τριών χρονών. Με τίτλο δανεισμένο από ένα ποίημα του Σκωτσέζου ποιητή Γουίλιαμ Σαρπ, το βιβλίο κυκλοφόρησε με το ψευδώνυμο Φιόνα ΜακΛέοντ και μιλά για την ανισότητα, το τραύμα και τη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου. Αφηγείται την ιστορία του Σίνγκερ του μουγγού, που ζει τη μοναχική ζωή του σε μια μικρή πόλη του αμερικανικού Νότου τη δεκαετία του ’30, και την ιστορία των ανθρώπων που βρίσκουν παρηγοριά στην καλοσύνη του και έρχονται να του εκμυστηρευτούν τα προβλήματα και τα όνειρά τους. Όπως η Μικ, το αγοροκόριτσο, που θέλει να γίνει πιανίστρια, ο μαύρος γιατρός Κόπλαντ, που παλεύει για την αξιοπρέπεια της φυλής του, ο Μπιφ Μπράνον, ο φιλοσοφημένος εστιάτορας, και ο Μπλάουντ, ο αλκοολικός συνδικαλιστής. Καθένας δίνει τον δικό του αγώνα, αλλά όλοι ονειρεύονται το ίδιο πράγμα, να αποτινάξουν τα δεσμά της μοναξιάς. Στον κόσμο της McCullers, όμως, έναν κόσμο υπαρξιακής αγωνίας και ανεπούλωτου ψυχικού τραύματος, η καρδιά κυνηγάει μονάχη. Με το ντεμπούτο της η συγγραφέας γνώρισε τεράστια επιτυχία: το βιβλίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, το 1968 μεταφέρθηκε στο κινηματογράφο από τον Robert Ellis Miller, έγινε θεατρικό, ακόμα και πίνακας από τον Άγγλο ζωγράφο Joe Simpson το 2014. Η Carson McCullers θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες Αμερικανίδες συγγραφείς του εικοστού αιώνα.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ αποτελεί μια εμβληματική προσωπικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών. Ήταν η δικαστής που, ως μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ από το 1993 ως τον θάνατό της υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των γυναικών, των μειονοτήτων, τις φιλελεύθερες αξίες και τη δημοκρατία. Έναν χρόνο μετά τον θάνατό της κυκλοφορεί το βιβλίο της σε συνεργασία με τις Γουέντι Γουίλιαμς και Μέρι Χάρτνετ και με πρόλογο για την ελληνική έκδοση της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Ο σκληρόδετος τόμος απαρτίζεται από μια συλλογή κειμένων και ομιλιών της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ που άσκησε ισχυρή και μακρόχρονη επίδραση σε πολλούς τομείς. Ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να μυηθεί στην κοσμοθεωρία της, ξεκινώντας από το πρώτο κείμενο που δημοσίευσε στην εφημερίδα του σχολείου της και φτάνοντας ως τις συνεδριάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ και τις μάχες που έδωσε για την ισότητα των φύλων, τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων και τη λαϊκή κουλτούρα. Η ίδια υποστήριζε πως «το διάβασμα διαμόρφωσε τα όνειρά μου και το περισσότερο διάβασμα με βοήθησε να κάνω τα όνειρά μου πραγματικότητα». Ήταν μια θρυλική προσωπικότητα που διατυμπάνιζε ότι δεν πρέπει να «αφήνεις να σε αποσπούν από τον σκοπό σου συναισθήματα όπως ο θυμός, ο φθόνος, η μνησικακία, γιατί καταβροχθίζουν την ενέργεια και τον χρόνο σου». Η θεματολογία που θίγεται στο βιβλίο είναι πλούσια και φωτίζει διαφορετικές περιόδους της ζωής της Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ. Στα τριάντα ένα κεφάλαια του τόμου σκιαγραφείται η δυναμική εκπρόσωπος της Δικαιοσύνης, η οποία καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου της τάχθηκε στην υπηρεσία της ισονομίας και της ισότητας στην Αμερική και πάλεψε για ζητήματα κοινωνικής προόδου, όπως οι αμβλώσεις και οι γάμοι μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Είναι ένα απολαυστικό ανάγνωσμα που χαρτογραφεί το προφίλ της γυναίκας, της δικαστού, της μητέρας και της αφοσιωμένης συζύγου που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα της και έκανε πράξη το μότο της: «Πάλεψε για όλα εκείνα για τα οποία νοιάζεσαι και κάν’ το έτσι ώστε να σε ακολουθήσουν κι άλλοι».

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Η αποχώρησή της από την πολιτική σκηνή της Γερμανίας χαρακτηρίστηκε ως τέλος εποχής. Ο διεθνής Τύπος έγραψε ότι η γερμανική πολιτική σκηνή έχασε την ηγετική της φιγούρα. Η γυναίκα που διαχειρίστηκε μεγάλες κρίσεις, η χημικός, η κόρη του πάστορα που μεγάλωσε στην Ανατολική Γερμανία αλλά και η πολιτικός που κατάφερε να γίνει η άτυπη ηγέτιδα της Δύσης.

Η Άνγκελα Μέρκελ ήταν για δεκαέξι χρόνια όχι μόνο η καγκελάριος της Γερμανίας αλλά και η πιο ισχυρή γυναίκα στον κόσμο. Η διαδρομή της, προσωπική και πολιτική, ξετυλίγεται στη βιογραφία της με τίτλο Η Καγκελάριος, την οποία υπογράφει η βραβευμένη Αμερικανίδα δημοσιογράφος και επιτυχημένη συγγραφέας εννέα βιβλίων Κάτι Μάρτον.

Πρόκειται για ένα καθηλωτικό πορτρέτο της πολυτάραχης πορείας της Μέρκελ με σημείο αφετηρίας το πολύβουο λιμάνι του Αμβούργου, τα παιδικά και νεανικά χρόνια και την προσωπική ζωή ως την ηγεσία της ισχυρότερης ευρωπαϊκής χώρας και τη διαχείριση κρίσιμων θεμάτων.

Το γεγονός ότι μεγάλωσε στην Ανατολική Γερμανία επέδρασε καταλυτικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα της, όπως και το γεγονός ότι η ίδια ποτέ δεν κέρδισε την αποδοχή του πατέρα της. Μάλιστα, αυτό ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή της, κάτι που αποδείχτηκε αργότερα, όταν κλήθηκε να διαπραγματευτεί σκληρά με άλλους ισχυρούς πολιτικούς όπως ο Τραμπ, από την περίπλοκη σχέση της με τον Πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα ή τον Πούτιν στον πόλεμο της Ουκρανίας. Φυσικά, η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τις σελίδες αυτής της βιογραφίας, με τα προγράμματα διάσωσης, τις ολονύχτιες συναντήσεις το καλοκαίρι του 2015 αλλά και την περιγραφή της για το σοκ που ένιωσε όταν είδε ένα ομοίωμά της να καίγεται στην πλατεία Συντάγματος.

Διαβάζοντας το βιβλίο ο αναγνώστης θα διαπιστώσει ότι η Μέρκελ απέχει πολύ από την εικόνα που ο κόσμος έχει για εκείνη. Ξεχωρίζει για τη φωτογραφική της μνήμη, τις λουθηρανικές της αξίες και την αντοχή της, αφού κοιμάται ελάχιστα, ενώ μαθαίνουμε για τη λατρεία που έχει για την όπερα αλλά και ότι η σπεσιαλιτέ της είναι η πατατόσουπα. Μια γυναίκα που το πολιτικό της αποτύπωμα υπήρξε ισχυρό και έντονο, προκαλώντας πολλές φορές μίση και πάθη, και η οποία, όταν τη ρωτούν τι θέλει να γράφουν γι’ αυτήν τα βιβλία της Ιστορίας, απαντά: «Ότι προσπάθησα». Η Καγκελάριος είναι ένα άκρως ελκυστικό αφήγημα και μια ειλικρινής εξιστόρηση της ζωής μιας σπουδαίας πολιτικής προσωπικότητας η οποία ξεκίνησε ως αουτσάιντερ και τελικά πέτυχε να διατηρηθεί στην εξουσία για δεκαέξι ολόκληρα χρόνια.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!

Τη δική του θέση στην εγχώρια ιστοριογραφία ευελπιστεί να βρει το νέο βιβλίο του Αριστείδη Χατζή με τίτλο Ενδοξότερος Αγώνας – Η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Πρόκειται για μια ιστορική μελέτη, καλά δομημένη, η οποία έχει σκοπό να απευθυνθεί σε ένα ευρύ κοινό και όχι απαραιτήτως στους επαγγελματίες της Ιστορίας. Χρησιμοποιώντας τις τεχνικές της αμερικανικής pop history, επιτυγχάνει μια σαγηνευτική αφήγηση, η οποία, χωρίς επιστημονικές εκπτώσεις, διαβάζεται ως μια πλούσια ιστορική έρευνα με μυθιστορηματικές αρετές.

Σ’ αυτόν τον τόμο ο συγγραφέας παρουσιάζει αρχεία, μαρτυρίες, πηγές και αδημοσίευτα έγγραφα που συγκροτούν μια δεξαμενή γνώσης για την Ελληνική Επανάσταση. Στις σελίδες του αναδεικνύονται προσωπικότητες όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και ο Ιωάννης Καποδίστριας, ενώ το βιβλίο ολοκληρώνεται χρονολογικά αρχές του 1823.

Ο γνωστός καθηγητής στα γραπτά του επιδιώκει πάντοτε την υπέρβαση μιας στερεοτυπικής ανάλυσης. Οπότε και σ’ αυτό το βιβλίο επιλέγει να εξιστορήσει τα γεγονότα που αφορούν την εθνική παλιγγενεσία αναδεικνύοντας τη φιλελεύθερη διάσταση της Επανάστασης όχι ως κυρίαρχη ιδέα αλλά χρησιμοποιώντας ένα πρωτότυπο είδος λόγου με πραγματολογικά δεδομένα που αναλύουν τον κατεξοχήν επιτυχημένο αγώνα του πρώτου ευρωπαϊκού έθνους. Μάλιστα, μεταφέρει στον αναγνώστη τους λόγους για τους οποίους το ελληνικό έθνος όχι μόνο κέρδισε την ανεξαρτησία του αλλά στράφηκε και προς την Ευρώπη, θεμελιώνοντας μια παράδοση δημοκρατική και φιλελεύθερη. Αναντίρρητα, ο Ενδοξότερος Αγώνας είναι μια καθηλωτική και επιστημονικά τεκμηριωμένη επισκόπηση για την ουσιαστική σημασία της Ελληνικής Επανάστασης.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ!