ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΧΘΕΣ ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ, μετά από πολλές αναβολές, οι εργασίες του 3ου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ στο γήπεδο του Tae Kwon Do, όπου είχε εκλεγεί για πρώτη φορά πρόεδρος του Συνασπισμού ο Αλέξης Τσίπρας το 2008. Αντίπαλός του για την προεδρία τότε ήταν ο Φώτης Κουβέλης ως εκφραστής της Ανανεωτικής Πτέρυγας, η οποία αποτελούσε τον κορμό της εσωκομματικής αντιπολίτευσης. Και είναι ίσως ειρωνεία της Ιστορίας ότι οι εκπρόσωποι του κυρίαρχου τότε Αριστερού Ρεύματος που τον στήριξε και τον έκανε πρόεδρο είναι σήμερα εκτός ΣΥΡΙΖΑ.
Το τρίτο συνέδριο γίνεται με σημαντική καθυστέρηση, έξι χρόνια μετά το δεύτερο, παρότι το 2019, τη βραδιά της εκλογικής ήττας, ο Αλέξης Τσίπρας είχε δώσει την εντύπωση ότι θα το επέσπευδε. Στην πορεία όμως κυριάρχησαν δεύτερες σκέψεις. Ο πρόεδρος του κόμματος, που δεχόταν κριτική από την εσωκομματική αντιπολίτευση, ήθελε να βεβαιωθεί ότι δεν θα τον αμφισβητήσουν. Ήταν προφανές πως, παρότι στα αστικά ευρωπαϊκά κόμματα συνήθως οι πολιτικοί αρχηγοί παραιτούνται μετά από εκλογική ήττα, εκείνος ήθελε να διεκδικήσει την ανανέωση της θητείας του και δεν σκόπευε να παραιτηθεί. Η εσωκομματική αντιπολίτευση όμως, παρά την ενόχληση, την γκρίνια και τις διαμαρτυρίες ότι ο Τσίπρας έχει φτιάξει ένα άλλο κόμμα, αρχηγικό, το οποίο ελέγχει απόλυτα, δεν θα έφτανε στο σημείο να τον αμφισβητήσει. Επίσης, πρόκειται για μια συσπείρωση ομάδων και τάσεων που παραμένει ακέφαλη. Δεν υπάρχει κάποιο στέλεχος να την εκπροσωπεί ούτε και σκοπεύει να διεκδικήσει κάποιος από αυτούς την αρχηγία.
Ο στόχος της μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ σε μαζικό κόμμα με την οργάνωση του 10% των ψηφοφόρων του, όπως ήταν ο αρχικός σκοπός, δεν έχει επιτευχθεί ως τώρα και η αλήθεια είναι ότι δεν τον υιοθέτησαν όλες οι εσωκομματικές τάσεις με ενθουσιασμό.
Ο Αλέξης Τσίπρας είχε κι άλλους λόγους για τους οποίους ήθελε να καθυστερήσει το συνέδριο αυτό, από το οποίο δεν αναμένεται να προκύψει τίποτε άλλο πέρα από την επικύρωση των προτάσεών του. Ο βασικός λόγος που δεν επέσπευσε το συνέδριο μετά την εκλογική του ήττα ήταν ότι ήθελε να αποφύγει μια συζήτηση για τα αίτιά της, τα οποία έχουν τη ρίζα τους στο δημοψήφισμα του 2015, όπως έχει αναλύσει μιλώντας στη LiFO και ο πολιτικός αναλυτής Γιάννης Μαυρής. Δεν ήταν μια τυχαία στιγμή αυτή στην ιστορία του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ άλλωστε, αλλά μια στιγμή που τον καθόρισε και διαμόρφωσε τον νέο ΣΥΡΙΖΑ. Μετά το δημοψήφισμα εξελίχθηκε σε ένα νέο κόμμα όχι μόνο επειδή αποχώρησε περίπου το ένα τρίτο των στελεχών του τότε ούτε επειδή ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση της νίκης που είχε πετύχει τον Ιανουάριο του 2015, υποσχόμενος το αντίθετο από αυτό που έκανε κυβερνώντας.
«Με τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου και την υπογραφή του τρίτου μνημονίου αναιρέθηκε η λαϊκή εντολή του “όχι”», αναφέρει στην ανάλυσή του για τον ΣΥΡΙΖΑ ο Γιάννης Μαυρής, την οποία χαρακτηρίζει «ωμή καταστρατήγηση του εκλογικού αποτελέσματος του δημοψηφίσματος».
Το δεύτερο συνέδριο του 2016 έγινε μετά τη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ και την ψήφιση του μνημονίου που είχε αποφασιστεί ερήμην του κόμματος, χωρίς να έχει δώσει την έγκρισή του. Εκεί ο Τσίπρας είπε στο κόμμα ότι αναγκάστηκε να ψηφίσει το μνημόνιο, που ακόμα απέφευγε να αποκαλεί «μνημόνιο», και εν τω μεταξύ είχε αποχωρήσει η Αριστερή Πλατφόρμα και όλοι οι διαφωνούντες που προτίμησαν να αποχαιρετήσουν την εξουσία. Κάποιοι λίγοι πρώην συνεργάτες του διατήρησαν στη συνέχεια μια ειδική σχέση στο παρασκήνιο, αλλά όχι στην κεντρική σκηνή.
Στο τρίτο συνέδριο, που διεξάγεται αυτές τις μέρες, ο Τσίπρας επιδιώκει να επιβάλει τη μονοκρατορία του και κυρίως να εξασφαλίσει την επόμενη θητεία του χωρίς να αμφισβητηθεί σε περίπτωση νέας ήττας στις εκλογές. Αυτός είναι άλλος ένας λόγος για τον οποίο καθυστέρησε τη διοργάνωσή του. Αν το συνέδριο είχε γίνει αμέσως μετά την εκλογική ήττα του Ιουλίου του 2019, στο ενδεχόμενο νέας ήττας στις επόμενες εκλογές θα έπρεπε να οργανωθεί και νέο συνέδριο για να ζητήσει ξανά την εμπιστοσύνη του κόμματος. Τώρα όμως, που το συνέδριο έφτασε να γίνει κοντά στις εκλογές (ακόμα και αν αυτές διεξαχθούν του χρόνου, όπως λέει ο πρωθυπουργός), η εκλογή του θα είναι πολύ πρόσφατη για να αμφισβητηθεί, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα.
Ο στόχος της μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ σε μαζικό κόμμα με την οργάνωση του 10% των ψηφοφόρων του, όπως ήταν ο αρχικός σκοπός, δεν έχει επιτευχθεί ως τώρα και η αλήθεια είναι ότι δεν τον υιοθετησαν όλες οι εσωκομματικές τάσεις με ενθουσιασμό. Στις τελευταίες εκλογές οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ ήταν 1.781.180 και αν είχε οργανωθεί το 10% που θα του έδινε χαρακτήρα μαζικού κόμματος, τα μέλη θα ήταν περισσότερα από 170.000. Ο στόχος αυτός θεωρήθηκε μεγάλος όμως και προσαρμόστηκε στα 100.000 μέλη. Τελικά, σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, ο αριθμός των μελών έφτασε τα 61.600 με τις νέες εγγραφές μετά την καμπάνια, αλλά τα μέλη που προσήλθαν στις οργανώσεις για την εκλογή των συνέδρων ήταν 40.500, ένδειξη ότι δεν είναι όλα τα μέλη ενεργά.
Η εκλογή των συνέδρων που έγινε πριν από μερικές μέρες αποτέλεσε την πρώτη καταγραφή των εσωκομματικών συσχετισμών όπου θριάμβευσαν οι προεδρικοί, όπως αναμενόταν άλλωστε, με ένα ποσοστό περίπου 75%-80% (η εσωκομματική αντιπολίτευση το δίνει 70-30, αλλά αυτά τα νούμερα έτσι κι αλλιώς δεν είναι ποτέ απολύτως ακριβή). Οι προεδρικοί υποστηρίζουν ότι η «Ομπρέλα» (στην οποία ανήκουν οι Τσακαλώτος, Σκουρλέτης, Φίλης, Δρίτσας κ.ά.) ηττήθηκε κατά κράτος, καθώς απώλεσαν και κάποια «παραδοσιακά κάστρα τους».
Ο Αλέξης Τσίπρας κατέθεσε πριν από λίγες μέρες πρόταση για την εκλογή του προέδρου και των μελών της Κεντρικής Επιτροπής, η οποία ζήτησε να γίνεται απ' όλα τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ που θα έχουν εγγραφεί μέχρι και την τελευταία μέρα (τη 15η Μαΐου που πρότεινε). Το θέμα αυτό αποτελούσε σχεδόν casus belli για πολλά στελέχη της «Ομπρέλας» το προηγούμενο διάστημα, που του ζητούσαν να μην το κάνει, γι' αυτό έφερε την πρόταση τελικά λίγο πριν από την έναρξη του συνεδρίου, ώστε να περιοριστούν οι αντιδράσεις και χρονικά και ποσοτικά. Τα στελέχη που διαφωνούν θεωρούν ότι όσο πιο διευρυμένο είναι το σώμα που θα εκλέξει τα όργανα του κόμματος τόσο πιο εύκολα κατευθυνόμενο θα είναι από την ηγεσία και μόνο.
Παρά την ενόχληση της «Ομπρέλα» όμως, η πρόταση ήταν βέβαιο ότι θα περνούσε και τώρα τα στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης φοβούνται ότι η εκπροσώπησή τους στα όργανα θα μειωθεί δραματικά. Αρκετοί από αυτούς αναρωτιούνται ποια θα είναι αυτά τα μέλη και με ποια κριτήρια θα ψηφίσουν.
Για την εκλογή προέδρου, ο Αλέξης Τσίπρας, που παραμένει ως τώρα μοναδικός υποψήφιος, κάτι αρκετά ασυνήθιστο σε σύγκριση με την προ Τσίπρα εποχή (τόσο, που κάποιοι έλεγαν ότι ίσως έπρεπε να υπάρχει και κάποιος άλλος, έστω και μόνο για να υπάρχει), θέλει να ψηφίσουν όσοι προσέλθουν ακόμα και την τελευταία μέρα. Ο ευσεβής πόθος είναι να ξεπεράσει τον αριθμό όσων πήγαν να ψηφίσουν για πρόεδρο στο ΚΙΝ.ΑΛ. Μοιάζει ίσως παράδοξο, αλλά το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, παρά τα όσα πέρασε, εξακολουθεί να έχει περισσότερα μέλη, όπως και μεγαλύτερη εκπροσώπηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στον συνδικαλισμό. Ο Τσίπρας, που επιδιώκει μετεκλογική συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, για να επιβάλει τις προτάσεις του, όπως στοχεύει, θεωρεί ότι πρέπει να είναι ισχυρότερος και εκλογικά και κομματικά. Οπότε ο αριθμός των μελών που θα τον εκλέξουν έχει σημασία να είναι μεγάλος, ώστε να τον εμφανίζει ως προσωπικό θρίαμβο και να κρυφτεί λίγο η προβληματική, για την εσωκομματική δημοκρατία ενός κόμματος, κατάσταση του ενός και μοναδικού υποψηφίου.
Μετά την έγκριση λοιπόν των προτάσεων του Αλέξη Τσίπρα, η εκλογή του προέδρου και των 300 μελών της Κ.Ε. θα γίνει στις 15 Μαΐου, οπότε και θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες. Για την Κ.Ε. θα ψηφίσουν τα μέλη που εγγράφηκαν μέχρι τις 21 Μαρτίου, ενώ για τον πρόεδρο θα ψηφίσουν ακόμα αυτοί που θα εγγραφούν την ίδια την ημέρα των εκλογών.
Ο Αλέξης Τσίπρας, σε μια κίνηση τακτικής, είχε εμφανιστεί να επιθυμεί και την ψήφιση της Κ.Ε. από τα μέλη που θα γραφτούν μέχρι την τελευταία στιγμή, για να το πάρει μετά πίσω και να το εμφανίσει ως «συμβιβασμό», αποδεχόμενος ότι την Κ.Ε. θα ψηφίσουν «μόνο» τα μέλη που γράφτηκαν μέχρι την 21η Μαρτίου, δηλαδή οι 61.600.
«Πως θα αξιολογήσουν τους υποψηφίους μας για την Κ.Ε. τα νέα μέλη που οργανώθηκαν τον περασμένο μήνα και δεν ξέρουν τίποτα για την εσωκομματική ζωή και τη λειτουργία του κόμματος;» αναρωτιούνται κάποιοι από τους διαφωνούντες, οι οποίοι αφήνουν και αιχμές για το πώς και από ποιους οργανώθηκαν αυτά τα νέα μέλη, όπως λένε στην «Ομπρέλα» που επέμενε μέχρι την τελευταία στιγμή να μη γίνουν οι αλλαγές και η Κ.Ε. να εκλεγεί από το συνέδριο, όπως γινόταν πάντα. Από την άλλη πλευρά, η ομάδα «Κίνηση Μελών» του Νίκου Παππά, η «Γέφυρα» του Νίκου Μπίστη, η «ΡΕΝΕ» του Αντώνη Κοτσακά και οι πρώην πασόκοι όπως ο Ραγκούσης και η Ξενογιαννακοπούλου στηρίζουν με πάθος την πρόταση Τσίπρα για εκλογή του προέδρου και της Κ.Ε. από τα μέλη.
Εκπλήξεις λοιπόν δεν αναμένονται αλλά και δεν αποκλείονται από το 3ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ που θα ολοκληρώσει τον νέο χαρακτήρα που έχει αποφασίσει γι' αυτό ο αρχηγός του.
