Βrain drain και αυτοκίνηση

Η Ελλάδα είναι εδώ και δεκαετίες παντελώς απούσα από τον παγκόσμιο χάρτη της αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς στη χώρα μας δεν κατασκευάζουμε το παραμικρό εξάρτημα για οχήματα, ενώ δεν υπάρχουν ούτε κέντρα εξέλιξης και σχεδιασμού τους, με εξαίρεση το μικρό ερευνητικό κέντρο της Tesla στις εγκαταστάσεις του Δημόκριτου στην Αγία Παρασκευή.

Η λύση του εξωτερικού αποτελεί μονόδρομο για τους Έλληνες που επιθυμούν να κάνουν καριέρα στον συγκεκριμένο κλάδο, όπως συμβαίνει με τους τρεις συμπατριώτες μας Σωτήρη Κωβό, Γιάννη Δημητρίου και Αλέξανδρο Παπαπετρόπουλο, με τους οποίους επικοινωνήσαμε για να μας μεταφέρουν –με αλφαβητική σειρά– τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εμπειρίες τους.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ο 35χρονος Γιάννης Δημητρίου έχει γεννηθεί στην Αθήνα, σπούδασε Φυσική στο ΕΚΠΑ και Μηχανολογία Μηχανοκίνητων Αθλημάτων στη σχολή Αεροναυτικής του βρετανικού πανεπιστημίου του Cranfield και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αεροδυναμιστές της γενιάς του. Ξεκίνησε την καριέρα του στην ομάδα Formula1 της BMW το 2002 και από το 2016 είναι υπεύθυνος αεροδυναμικής για μια σειρά μεγαλομεσαίων μοντέλων της βαυαρικής μάρκας. Ιδού τι αποκάλυψε στη LiFO: 

— Πώς αποφάσισες να ακολουθήσεις το σημερινό σου επάγγελμα; Aφορμή στάθηκαν τα αμέτρητα Matchbox αυτοκινητάκια που μου δώριζαν οι γονείς μου, η αγάπη μου για τα μαθηματικά, τη φυσική και τον τηλεκατευθυνόμενο μοντελισμό.
Η αεροδυναμική συνδυάζει τις δύο κορωνίδες των επιστημών με το χόμπι μου, η δε «μυστικιστική» της πλευρά με μαγεύει. Τον αέρα δεν τον βλέπεις, καλείσαι όμως να τον δαμάσεις. 

— Πώς άλλαξε η ζωή σου στη Γερμανία και ποιες δυσκολίες αντιμετώπισες; Η Βαυαρία και η Γερμανία μού ήταν παντελώς άγνωστες, οπότε συνδύασα αρχικά την εντατική δουλειά στη Formula 1 με τον τουρισμό και τις περιηγήσεις.
Η γλώσσα ήταν ασυζητητί το μεγαλύτερο πρόβλημα αρχικά, καθώς έφτασα στο Μόναχο χωρίς να μιλάω λέξη γερμανικά. Η ενσωμάτωση στην πορεία ήταν ιδιαίτερα εύκολη. Ρατσισμός και εμπάθειες δεν έχουν χώρο σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον όπως αυτό της BMW. 

— Πόσο έχεις αλλάξει μετά από είκοσι χρόνια και ποιο ήταν το μυστικό της επιτυχίας σου;
Κατάλαβα ότι υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα από τα μηχανοκίνητα αθλήματα, βρήκα χαρά στο Τμήμα των Αυτοκινήτων Παραγωγής, όπου το περιεχόμενο της δουλειάς μου είναι πολύ μεγαλύτερο και σημαντικότερο. Η επιτυχία μου οφείλεται στις καλές θεωρητικές βάσεις που απέκτησα στο Φυσικό της Αθήνας, στην εμπειρία που μου προσέφερε το μεταπτυχιακό στο Cranfield και φυσικά στη δουλειά μου.

— Πώς βλέπεις το μέλλον σου;
Νομίζω ότι θα παραμείνω μέχρι τέλους αεροδυναμιστής, επειδή μου αρέσει και αγαπώ το αντικείμενο. Θα ήθελα να βελτιώσω όσο γίνεται περισσότερα μοντέλα και –γιατί όχι;– να σπάσω ρεκόρ και να θέσω καινούργια όρια.

— Με ποιες προϋποθέσεις θα επέστρεφες στην Ελλάδα;
Δύσκολο να αφήσεις το κοσμοπολίτικο Μόναχο, ιδιαίτερα αν έχεις οικογένεια. Η Ελλάδα, πάλι, είναι άκρως γοητευτική. Αν υπάρξει αεροδυναμική σήραγγα στη χώρα μας και η αξιοκρατία γραφτεί με Α κεφαλαίο, τότε ναι, θα το συζητούσα ευχαρίστως. 

— Τι θα συμβούλευες έναν νέο Έλληνα που θέλει να ανοίξει τα φτερά του;
Ακολούθησε το ένστικτό σου, μη διστάσεις, είσαι δυνατός…

ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΩΒΟΣ

Ο Σωτήρης Κωβός σπούδασε Κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αποφοίτησε από το διάσημο Royal College of Art του Λονδίνου και ανήκει στους επιδραστικότερους σύγχρονους σχεδιαστές αυτοκινήτων. Ο 57χρονος πατέρας τριών παιδιών είναι ιδιοκτήτης της εταιρείας Kovos Design και φέτος το φθινόπωρο επέστρεψε στην Ελλάδα, διατηρώντας και το γραφείο του στην Ιταλία, οπότε διαθέτει διπλή εργασιακή εμπειρία, και στη χώρα μας και στο εξωτερικό. 

— Πώς ξεκίνησες να σχεδιάζεις αυτοκίνητα;
Από σύμπτωση. Με πήρε ένας οικογενειακός φίλος όταν ήμουν δεκαπέντε ετών να δω το Ράλλυ Ακρόπολις και ένιωσα κεραυνοβόλο έρωτα. Από τότε άρχισα να σχεδιάζω συνεχώς αυτοκίνητα και πήρα την οριστική απόφαση στο δεύτερο έτος των σπουδών μου στο Πάντειο. Μετά τον στρατό πήγα στην Αγγλία για σπουδές στο σχέδιο, στην πορεία πήρα υποτροφία από τη Mazda και κατέληξα στην Toyota, όπου νίκησα στον εσωτερικό διαγωνισμό για τον σχεδιασμό του Yaris πρώτης γενιάς. Μέχρι σήμερα έχω σχεδιάσει δέκα μοντέλα μαζικής παραγωγής και υπολογίζω ότι αυτήν τη στιγμή πρέπει να κυκλοφορούν σε όλον τον κόσμο πάνω από δέκα εκατομμύρια αυτοκίνητα με δικό μου ντιζάιν.

— Ποιες διαφορές βλέπεις σε εργασιακό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας και εξωτερικού;
Βασικά, στο εξωτερικό έρχεται ο επενδυτής με ένα συγκεκριμένο πρότζεκτ και σου ζητά προτάσεις για την υλοποίησή του. Εδώ έρχεται με τα χρήματα και σου ζητά να βρεις εσύ ένα ενδιαφέρον πρότζεκτ για να τα επενδύσει κερδοφόρα. Αυτό είναι πραγματικά πολύ πιο ενδιαφέρον, αφού λαμβάνεις μέρος σε όλη τη διαδικασία ανάπτυξης.

— Γιατί επέστρεψες στην Ελλάδα;
Πιστεύω ότι στη χώρα μας υπάρχουν οι προϋποθέσεις να φτιάξουμε δικά μας αυτοκίνητα με προδιαγραφές που αντανακλούν το επίπεδο της δικής μας βιομηχανικής παράδοσης, για καλή εμπορική πορεία στο εξωτερικό και αυτό αποτελεί για μένα μεγάλο κίνητρο.

— Υπάρχουν σήμερα σχεδιαστικές σχολές;
Όχι πλέον σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή γερμανική, ιταλική, γαλλική σχολή, κ.λπ. αλλά σε επίπεδο μάρκας. Κοιτάξτε πόσο διαφορετική σχεδιαστική προσέγγιση υπάρχει μεταξύ Mercedes και BMW, Porsche και Ferrari, αν και απευθύνονται στα ίδια κοινά. Θα ήθελα με την ευκαιρία να αποδώσω τα εύσημα στον Αλέξανδρο Λιώκη, είναι σπουδαία διάκριση να σου αναθέτει μια ιταλική μάρκα όπως η Alfa Romeo τον σχεδιασμό ενός κομβικού SUV όπως η Tonale.

— Συμβουλή στους νέους;
Καινοτομία. Να μην αναπαράγουν συνεχώς γνωστές συνταγές. Αυτό μόνο.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ο 40χρονος Αλέξανδρος Παπαπετρόπουλος έχει πτυχίο Μηχανολόγου και Αεροναυπηγού από το Πανεπιστήμιο Πατρών, είναι κάτοχος μεταπτυχιακού ΜΒΑ από το HEC του Παρισιού και από το 2005 ξεκίνησε τη διεθνή καριέρα του από την Toyota Ευρώπης, ενώ το 2019 εντάχθηκε στην Kia Ευρώπης με έδρα τη Φρανκφούρτη. Φέτος ανέλαβε διευθυντής Προϊόντων της κορεάτικης μάρκας με αρμοδιότητες την ανάπτυξη και υλοποίηση της προϊοντικής στρατηγικής της Kia στην Ευρώπη.

— Πώς προέκυψε η επαγγελματική σταδιοδρομία σου στο εξωτερικό;
Με ενδιέφερε πολύ ο χώρος της αυτοκίνησης και ως εκ τούτου η σταδιοδρομία στο εξωτερικό ήταν ένα φυσικό επακόλουθο. Η πρώτη μου επαφή με τη βιομηχανία του αυτοκινήτου προέκυψε μέσω μιας πρακτικής εξάσκησης –μετά το πέρας των σπουδών μου στην Ελλάδα– στην έδρα της Toyota Ευρώπης, στις Βρυξέλλες.

— Πώς ανέπτυξες χημεία με ασιατικές εταιρείες που έχουν διαφορετική νοοτροπία από την ελληνική;
Οι διαπολιτισμικές διαφορές μεταξύ των χωρών της Ασίας είναι αρκετά έντονες. Για παράδειγμα, στην κουλτούρα των ιαπωνικών εταιρειών είναι πολύ έντονο το στοιχείο της συναινετικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων («nemawashi»), ενώ αντίθετα οι κορεατικές εταιρείες εστιάζουν περισσότερο στην ταχύτητα λήψης και εκτέλεσης των αποφάσεων («pali-pali»). Θεωρώ πως οι Έλληνες διαθέτουμε ευελιξία σκέψης που μας επιτρέπει να προσαρμοζόμαστε αρκετά εύκολα σε ποικίλες συνθήκες και διαφορετικά περιβάλλοντα εργασίας.

— Κάτω από ποιες προϋποθέσεις θα έβλεπες θετικά την επιστροφή στην Ελλάδα;
Οι προοπτικές της Ελλάδας όσον αφορά την αγορά εργασίας έχουν βελτιωθεί σημαντικά σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, που σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες συμβάλλουν θετικά στον επαγγελματικό επαναπατρισμό πολλών Ελλήνων του εξωτερικού. Παρ’ όλα αυτά, σε προσωπικό επίπεδο θεωρώ πως δεν έχω κλείσει ακόμα τον κύκλο μου στο εξωτερικό όσον αφορά την ενασχόλησή μου με τον χώρο του αυτοκινήτου, μια και η ευρεία «εμβέλεια δράσης» που συνεπάγονται οι ευρωπαϊκές θέσεις ευθύνης είναι κάτι το οποίο εκτιμώ πολύ και συνεχίζει να με ελκύει.

— Τι θα συμβούλευες έναν νέο Έλληνα, που προβληματίζεται για το μέλλον του;
Καταρχάς θεωρώ ότι είναι σημαντικό να επιλέξει κανείς να ασχοληθεί με ένα αντικείμενο που να του αρέσει πραγματικά. Κατά δεύτερον είναι εξίσου σημαντικό να αποκομίσει βαθιά γνώση για το αντικείμενο αυτό καθώς και για τις προοπτικές του ευρύτερου χώρου στο μέλλον. Τέλος, θεωρώ πως η επιμονή και το πάθος για ποιοτικό αποτέλεσμα αποτελούν τον κοινό παρονομαστή για την εκπλήρωση κάθε επαγγελματικού στόχου.