—Πόσο επικίνδυνα είναι τα πράγματα στο Ιράν τώρα και μετά την κατάργηση της Αστυνομίας Ηθών;
Κατ’ αρχάς, δεν υπάρχει καμία απτή απόδειξη ότι καταργήθηκε η Αστυνομία Ηθών και πέρα από τη σχετική ανακοίνωση του Ιρανού Προέδρου, Εμπραχίμ Ραϊσί πριν από μερικές εβδομάδες. Αντιθέτως, κάθε μέρα που περνάει αυξάνεται ο αριθμός των Ιρανών πολιτών που κινδυνεύουν με εκτέλεση, καθώς οι αρχές ασφαλείας της χώρας, προσπαθούν να καταστείλουν τις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις.
—Μιλάμε για τις διαδηλώσεις που ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο μετά την άγρια γυναικοκτονία της Μαχσά Αμινί;
Ναι. Δεν έχουν σταματήσει, ασχέτως που έχει αποσυρθεί η προσοχή των media. Ωστόσο, εδώ και 4 μήνες οι Ιρανές και οι Ιρανοί βρίσκονται καθημερινά στους δρόμους.
—Πόσους έχει εκτελέσει μέχρι τώρα η κυβέρνηση και με ποιες κατηγορίες;
Έχουν σημειωθεί δύο εκτελέσεις, μία στις 8 Δεκεμβρίου και μία στις 12 του ίδιου μήνα. Ο πρώτος Ιρανός πολίτης που θανατώθηκε δι’ απαγχονισμού ήταν ο 23χρονος Mohsen Shekari, με την κατηγορία της συμμετοχής του στις διαδηλώσεις της Τεχεράνης. Τέσσερις ημέρες αργότερα, ο Majid-Reza Rahnavard, επίσης 23 ετών, εκτελέστηκε δημοσίως - το σώμα του κρεμάστηκε από γερανό στη βορειοανατολική πόλη Mashhad. Όπως και ο Shekari, είχε καταδικαστεί για «διεξαγωγή πολέμου κατά του Θεού», κακούργημα που επισύρει τη θανατική ποινή στο Ιράν.
—Μετά τον ελιγμό περί κατάργησης της Αστυνομίας Ηθών πώς βρεθήκαμε στις εκτελέσεις πολιτών ανά λίγες ημέρες;
Το άκαμπτο καθεστώς του Ιράν δεν θα άλλαζε πολιτική τόσο εύκολα, ακόμα και μετά από 4 μήνες αιματηρών διαδηλώσεων. Ναι μεν η ηγεσία του Ιράν γνωρίζει ότι έχει λίγες εναλλακτικές μετά την παγκόσμια κατακραυγή για τις πρακτικές της Αστυνομίας Ηθών και για τους αυστηρούς κανόνες εναντίον των γυναικών της χώρας, όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι η κύρια απάντηση της Τεχεράνης στις διαδηλώσεις που σάρωσαν τη χώρα δεν εξακολουθεί να είναι η ωμή βία και οι εκτελέσεις.
—Υπάρχει ομολογία του Rahnavard –του δεύτερου πολίτη που εκτελέστηκε- η οποία μεταδόθηκε από την Ιρανική τηλεόραση;
Σύμφωνα με τα όσα έχουν επιβεβαιωθεί, ένα φιλοκυβερνητικό τηλεοπτικό κανάλι μετέδωσε «ντοκουμέντο» ήχου που παρουσιάστηκε ως ομολογία του 23χρονου στην αστυνομία. Δεν έχει επιβεβαιωθεί ούτε η προέλευση του «ντοκουμέντου» ούτε η γνησιότητα του ήχου, στην οποία ο νεαρός παραδέχεται ότι μαχαίρωσε δύο μέλη της πολιτοφυλακής του Basij.
—Άρα, μιλάμε για μία εν εξελίξει τιμωρητική πολιτική της κυβέρνησης του Ιράν προς όποιον πολίτη συμμετείχε στις διαδηλώσεις του προηγούμενου διαστηματος.
Ναι. Ο αναπληρωτής επικεφαλής του Πανεπιστημίου Allameh στην Τεχεράνη δήλωσε στο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Mehr ότι σε περίπου 20 φοιτητές απαγορεύτηκε να παρακολουθήσουν μαθήματα μετά τη συμμετοχή τους σε μια διαδήλωση της 7ης Δεκεμβρίου. «Αυτοί οι φοιτητές είναι άνθρωποι που επέμεναν να συνεχίσουν την πορεία τους και δεν εκτίμησαν την ανεκτική συμπεριφορά μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου.
—Έχουμε στοιχεία για τους πολίτες που έχουν δολοφονηθεί κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων;
Η ομάδα Iran Human Rights με έδρα τη Νορβηγία αναφέρει ότι τουλάχιστον 469 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των εκτρόπων και από την έναρξη των διαδηλώσεων, μεταξύ των οποίων 63 παιδιά. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των κρατουμένων είναι πολύ μεγαλύτερος. Ομάδες για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Ιράν εκτιμούν ότι τουλάχιστον 18.000 άνθρωποι έχουν τεθεί υπό κράτηση, ενώ τουλάχιστον 39 θεωρείται ότι κινδυνεύουν να καταδικαστούν σε θάνατο ή να εκτελεστούν τις επόμενες ημέρες.
Μεταξύ των συλληφθέντων είναι και η ηθοποιός Taraneh Alidoosti, πρωταγωνίστρια της ταινίας The Salesman, η οποία κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 2017. Σε ανακοίνωση της δικαστικής αρχής του Ιράν αναφέρεται ότι πολλές διασημότητες, συμπεριλαμβανομένης της Alidoosti, είχαν κληθεί για «σχόλια σχετικά με τα πρόσφατα γεγονότα» και για δημοσίευση «ασεβούς περιεχομένου προς υποστήριξη των ταραχών στους δρόμους».
—Ισχύει ότι στο Ιράν είναι γνωστό το όνομα του επόμενου θανατοποινίτη και γίνονται προσπάθειες ευαισθητοποίησης της Δύσης;
Ναι, πρόκειται για τον 53χρονο γιατρό Χαμίντ Γκαρέχ Χασανλού, του οποίου η σύζυγος Φαρζανέχ Χασανλού έχει καταδικαστεί σε 25 χρόνια απομόνωσης. Και οι δυο τους συνελήφθησαν μετά τη συμμετοχή τους σε μια διαδήλωση. Σύμφωνα με ακτιβιστές κατά του καθεστώτος που έχουν ξεκινήσει καμπάνια σωτηρίας στα social media και κυρίως στο Tik Tok, o Χασανλού υποβλήθηκε σε σκληρά βασανιστήρια και φυσικά, δεν έχει πρόσβαση σε νομική υπεράσπιση. Ο δικηγόρος που διορίστηκε από την κυβέρνηση φέρεται να μην προέβη σε καμία υπερασπιστική κίνηση, αντίθετα συμβούλευσε τον πελάτη του να αποδεχτεί τις κατηγορίες για εγκλήματα κατά του Θεού.
Ο αδελφός του Hassanlou, Hassan, ο οποίος ζει στην Ολλανδία, μίλησε στα Μέσα, εξηγώντας ότι ο αδελφός του δεν είναι σε καμία περίπτωση βίαιος ή επικίνδυνος άνθρωπος. «Μόνο βίαιος δεν είναι. Σαν προσωπικότητα είναι πολύ ισχυρογνώμων. Και σε κάτι στο οποίο πίστευε, θα μπορούσε να είναι τόσο πεισματάρης όσο η κόλαση». Ο Hassan Hassanlou αποκάλυψε επίσης ότι ο αδελφός του δημιούργησε μια ομάδα που έχτισε τέσσερα νοσοκομεία σε φτωχές γειτονιές, και αυτό είναι απόλυτα σύμφωνο με τον αξιακό του κώδικα. Ο αδελφός του γιατρού τον οποίο προσπαθούν να σώσουν οι ακτιβιστές της χώρας δηλώνει περήφανος για τον γιατρό των φτωχών. «Θα ήθελα να του πω ότι είμαι περήφανος για εκείνον. Ποτέ δεν αναρωτήθηκα γιατί το έκανε αυτό, όσο σκληρές και αν είναι οι συνέπειες τόσο για εμάς, την οικογένειά του, όσο και για άλλους ανθρώπους γύρω μας. Εξακολουθώ να είμαι περήφανος για τον αδελφό μου».
—Η Δύση τι κάνει για όλα αυτά και κυρίως για το ότι ήδη δύο άνθρωποι έχουν εκτελεστεί για τη συμμετοχή τους στις εκτεταμένες διαδηλώσεις του προηγούμενου διαστήματος;
Για την ώρα καταδικάζει τις πρακτικές μέσω αρθρογραφίας, αλλά επί της ουσίας σωπαίνει, εξηγώντας μέσω προσεκτικής αρθρογραφίας, την επιπλέον ζημιά που μπορεί να προξενηθεί αν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παρέμβουν στην κατάσταση. «Αυτός θα είναι ένας μακροχρόνιος αγώνας, ο οποίος ανήκει στους Ιρανούς και οι Ευρωπαίοι πρέπει να παραμείνουν ταπεινοί όσον αφορά στον ρόλο τους και την ικανότητά τους να διαμορφώνουν αλλαγές.
Ένας παρεμβατικός ευρωπαϊκός δάκτυλος μπορεί να τροφοδοτήσει την αφήγηση της κυβέρνησης ότι πρόκειται για ξένη συνωμοσία, γεγονός που μπορεί να επιταχύνει περαιτέρω την κατασταλτική της στροφή. Σε αυτό το πλαίσιο, η άμεση εστίαση της ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί σε μέτρα που συμβάλλουν στην προστασία των διαδηλωτών», γράφει μεταξύ άλλων σε πρόσφατο άρθρο του ο Julian Barnes – Dacey, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Προγράμματος για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Προτείνει μάλιστα τρεις τρόπους διάσωσης των διαδηλωτών, μεταξύ των οποίων και η βοήθεια απόδρασης από το Ιράν, αλλά σε γενικές γραμμές το συμπέρασμα εξάγεται εύκολα: οι Ιρανές και οι Ιρανοί είναι απολύτως μόνοι απέναντι στην τιμωρητική λαίλαπα του καθεστώτος.
Με στοιχεία από NPR, Guardian, Mehr
