Ιάσων Κεραμίδης: «Ο καλλιτέχνης δικαιώνεται με το χειροκρότημα»

Πρόκειται για έναν από σημαντικότερους Έλληνες μουσικούς της νεότερης γενιάς που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Ο βιολονίστας Ιάσων Κεραμίδης, αναπληρωτής Εξάρχων στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μονάχου εδώ και πέντε χρόνια, είναι ο σολίστ της συναυλίας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στις 20 Ιανουαρίου. Στη βραδιά-αφιέρωμα στη μνήμη του Κάρολου Τρικολίδη πρόκειται να ερμηνεύσει σε α’ εκτέλεση το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Εν μέσω προετοιμασιών για τη συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, μιλά για το νέο έργο του Δημήτρη Παπαδημητρίου, αλλά και τη μέχρι τώρα πορεία του.

—Πρόκειται να ερμηνεύσετε σε α’ παγκόσμια εκτέλεση το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Τι προσθέτει κατά τη γνώμη σας το συγκεκριμένο έργο στο ρεπερτόριο της ελληνικής συμφωνικής μουσικής;

Το κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα του Δημήτρη Παπαδημητρίου είναι ένα έργο που με την ποικιλότητα στο χαρακτήρα και τις λυρικές του εντάσεις εμπλουτίζει μοναδικά το ρεπερτόριο της ελληνικής συμφωνικής μουσικής και εντάσσεται δυναμικά σε αυτό. Με την ιδιαιτερότητα και την ποικιλομορφία του ενισχύει πολύτιμα την ανθολογία της ελληνικής συμφωνικής μουσικής χαρίζοντάς μας μια ανάσα δροσιάς και βαθιάς αισθαντικότητας, που τόσο αναγκαία είναι στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε.

—Βρίσκετε επιρροές από άλλους συνθέτες ή «μουσικά ρεύματα» στο Κοντσέρτο;

Οι υψηλές απαιτήσεις του έργου διαφαίνονται από την αρχή, καθώς συνδυάζει ποικίλα εκφραστικά στοιχεία, ρυθμικές εξάρσεις και εναλλαγές αλλά και πλούσιες μελωδικές γραμμές. Ο χαρακτήρας του έργου είναι ποιητικός και λυρικός και έχει εμφανείς επιρροές από τη λόγια δυτική μουσική αλλά και την παραδοσιακή ελληνική μουσική. Παρά τις όποιες, όμως, επιρροές η μουσική δημιουργία του Δημήτρη Παπαδημητρίου παραμένει ιδιαίτερη και ξεχωριστή με μια φρεσκάδα αυθεντικότητας και πρωτοπορίας.

—Ποια είναι η ευθύνη που συνοδεύει την πρώτη εκτέλεση ενός έργου;

Πάντα όταν κάποιος καλείται να ερμηνεύσει σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση ένα μουσικό έργο δοκιμάζεται ψυχικά και βιώνει στιγμές υψηλής συναισθηματικής φόρτισης και μοναδικής συγκίνησης. Καλείται να ανακαλύψει μόνος του τον πυρήνα και τις ιδιαιτερότητες του έργου και να υπηρετήσει όσα έχει οραματιστεί ο συνθέτης. Η ευθύνη για να αποδοθεί το έργο τόσο με αρτιότητα όσο και με εκφραστικότητα είναι τεράστια. Αισθάνομαι, λοιπόν, ιδιαίτερη τιμή αλλά και υπερηφάνεια όταν ένας συνθέτης μου εμπιστεύεται τον καρπό της δημιουργίας του και αγωνίζομαι δυναμικά να φανώ αντάξιος των προσδοκιών του αλλά και να υπηρετήσω την τέχνη μου με συνέπεια και επάρκεια αναδεικνύοντας όλες τις πτυχές και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του έργου.

—Ξεκινήσατε τις μουσικές σας σπουδές στην Καβάλα, από όπου κατάγεστε. Είναι δυσκολότερο, κατά τη γνώμη σας, για ένα παιδί που δεν βρίσκεται στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη, να ξεκινήσει μουσικές σπουδές;

Η πόλη μου, η Καβάλα, υπήρξε κομβικός σταθμός στην καλλιτεχνική μου πορεία. Στην Καβάλα δέχθηκα τα πρώτα ακούσματα, βίωσα τις πρώτες καλλιτεχνικές επιρροές αλλά και τις πρώτες επιβραβεύσεις. Οφείλω πολλά στη γενέτειρά μου και στους πρώτους δασκάλους μου. Κατά τη γνώμη μου κάθε επαρχιακή πόλη μπορεί να γίνει η αφετηρία έμπνευσης για την καλλιτεχνική πορεία ενός παιδιού. Δεν αρκεί όμως η έμπνευση. Χρειάζεται έμπρακτη και συνεχής επαφή με καλλιτέχνες, ρεύματα, συμμετοχή σε μουσικά σύνολα και εκδηλώσεις. Τα νέα παιδιά χρειάζονται ακούσματα, εμπειρίες, νέα πρότυπα και επαφές κι εδώ έρχονται τα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη για να καλύψουν τα κενά.

—Μέχρι στιγμής, ποια θα λέγατε ότι ήταν η σημαντικότερη στιγμή της πορείας σας;

Ένας καλλιτέχνης ξαφνιάζεται απρόσμενα σε πολλά σημεία της μουσικής του διαδρομής και δύσκολα ξεχωρίζει σημαντικές και λιγότερο σημαντικές εμφανίσεις ή συμμετοχές, τίτλους ή διακρίσεις. Σίγουρα μια από τις σημαντικότερες στιγμές της πορείας μου είναι όταν ανέλαβα τη θέση του αναπληρωτή εξάρχοντος στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μονάχου. Αισθάνομαι ότι η τιμή και η αναγνώριση ήταν και είναι μεγάλη και η ευθύνη ακόμη μεγαλύτερη. Ακόμη μια πολύ σημαντική στιγμή για εμένα ήταν όταν ερμήνευσα το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα του L.V. Beethoven στη Φιλαρμονική της Κολωνίας.

—Εδώ και αρκετά χρόνια ζείτε μόνιμα στη Γερμανία. Από την εμπειρία σας, με ποιους τρόπους θα μπορούσαμε να ενθαρρύνουμε στους νέους στην ενασχόληση τους με τη μουσική;

Οι νέοι χρειάζεται να γνωρίζουν ότι ο δρόμος δεν είναι πάντα ρόδινος. Η μουσική απαιτεί θυσίες και αγώνες. Οι δυσκολίες και οι απογοητεύσεις είναι στο πρόγραμμα. Ο ανταγωνισμός στην Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία που γνωρίζω καλύτερα τις συνθήκες είναι σκληρός και οι απαιτήσεις υψηλές. Συμβουλεύω λοιπόν τους νέους να έχουν στόχους, να είναι προσηλωμένοι σε αυτούς, να κυνηγούν με υπομονή και πάθος τα όνειρα τους και να μην τα εγκαταλείπουν ποτέ. Ενθαρρύνοντάς τους στο δύσκολο αυτό μονοπάτι της μουσικής τέχνης, προτείνω πολλά ακούσματα, επιμονή και πειθαρχία στη μελέτη και πολλές δημιουργικές επαφές με την τέχνη της μουσικής και όχι μόνο.

—Από το 2018 είστε αναπληρωματικός Εξάρχων στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Μονάχου. Ήταν η συγκεκριμένη θέση κάτι που ονειρευόσασταν;

Σίγουρα πρόκειται για μια θέση υψηλής ευθύνης που μου χάρισε και συνεχίζει να μου χαρίζει ανεπανάληπτες στιγμές συγκίνησης. Ένα από τα όνειρά μου έγινε πραγματικότητα. Τα όνειρα όμως δεν γνωρίζουν ούτε όρους, ούτε όρια. Είναι η πνοή του καλλιτέχνη και ο λόγος της έκφρασής του. Κάθε όνειρο μόλις πραγματώνεται και υλοποιείται δίνει τη θέση του σε κάποιο άλλο πιο δυνατό, πιο υψηλό. Δεν σταματώ λοιπόν να ονειρεύομαι και μάλιστα δίχως όρια.

—Ποιες θυσίες απαιτήθηκαν από εσάς προκειμένου να αναγνωριστείτε σε ένα διεθνώς ανταγωνιστικό περιβάλλον;

Οι θυσίες που απαιτήθηκαν ήταν πολλές. Τίποτα δεν κερδίζεται εύκολα ειδικά σε ένα διεθνώς ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπως λέτε. Θυσιάστηκε και συνεχίζει να θυσιάζεται ο προσωπικός χρόνος, ο χρόνος της ξεκούρασης και της διασκέδασης. Επιπλέον, οι καλλιτέχνες δεν βλέπουμε και δεν χαιρόμαστε όσο θέλουμε την οικογένειά μας ή ακόμη και τον τόπο μας. Ταξιδεύουμε συχνά και πιεζόμαστε από τις επαγγελματικές μας υποχρεώσεις. Εδώ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο η οικογένεια και οι φίλοι. Στη δική μου περίπτωση η στήριξη των γονιών μου και των αδελφών μου υπήρξε πάρα πολύ σημαντική και δύσκολα θα πετύχαινα τους στόχους μου χωρίς την πολύτιμη συμπαράστασή τους.

—Πώς συνδυάζετε τις υποχρεώσεις σας απέναντι στην ορχήστρα με τις σολιστικές σας εμφανίσεις;

Με καλή διάθεση και προγραμματισμό μπορεί κάποιος να συνδυάσει με επιτυχία τις υποχρεώσεις του στην ορχήστρα και τις σολιστικές του εμφανίσεις. Είναι όλα θέμα άρτιου συντονισμού. Τίποτα δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο σε ένα καλό αποτέλεσμα, αν κάποιος είναι καλά προετοιμασμένος και παραμένει συνεπής στον προγραμματισμό του. Εξάλλου, το πρόγραμμα της ορχήστρας είναι από νωρίς γνωστό οπότε όλα ρυθμίζονται.

—Πώς νιώθετε κάθε φορά που ερμηνεύετε στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα είναι η πατρίδα μου, η χώρα μου, ο τόπος μου. Κάθε φορά που επιστρέφω στην Ελλάδα νιώθω μεγάλη χαρά και συγκίνηση. Ζώντας μόνιμα στην Γερμανία νοσταλγώ πάντα την Ελλάδα. Επιστρέφω λοιπόν με ενθουσιασμό και υπερηφάνεια και, ναι, χαίρομαι ιδιαίτερα όταν μου δίνεται η ευκαιρία να βρεθώ και να ερμηνεύσω στην πατρίδα.

—Πολλοί μουσικοί που κάνουν διεθνή καριέρα σχολιάζουν τις χαμηλές αμοιβές των Ελλήνων μουσικών και γενικότερα τις μειωμένες ευκαιρίες που έχουν σε σχέση με τους ξένους συναδέλφους τους. Πώς θα μπορούσε να γεφυρωθεί αυτό το χάσμα;

Το θέμα των αμοιβών είναι ένα ευαίσθητο θέμα και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που δεν σχετίζονται πάντα με την τέχνη της μουσικής. Όσο για τις μειωμένες ευκαιρίες, ναι, είναι γεγονός πως οι μουσικοί στη Ελλάδα έχουν μειωμένο ανάπτυγμα δράσης σε σχέση με τους ξένους συναδέλφους τους. Θεωρώ ότι ο καθένας μας οφείλει σεβόμενος την πορεία του και τα όνειρά του, αλλά και υπολογίζοντας τις δομές του κάθε τόπου και τις συνθήκες της εποχής να διεκδικήσει και καλύτερες αμοιβές και περισσότερες ευκαιρίες σε οποιαδήποτε χώρα κι αν δραστηριοποιείται.

—Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μια συγκινητική στιγμή της καριέρας σας;

Προσπαθώντας να ανατρέξω στο μυαλό μου σε συγκινητικές στιγμές της μέχρι τώρα πορείας μου, επί σκηνής αλλά και εκτός αυτής, ξεχωρίζει η συναυλία της Φιλαρμονικής του Μονάχου που δόθηκε το 2014 στη Βιέννη και η οποία (τελικά) αποτέλεσε την αποχαιρετιστήρια συναυλία του Lorin Maazel. Ο θρυλικός μαέστρος διηύθυνε τη συμφωνία των Άλπεων σε μια κατάμεστη αίθουσα που τόσο οι μουσικοί όσο και το κοινό αδυνατούσαμε να συγκρατήσουμε τα δάκρυα μας.

—Και μία στιγμή κομβική;

Κομβική στιγμή της πορείας μου αποτελεί η μετακόμιση της οικογένειας μου στη Γερμανία, όταν ήμουν 13 χρόνων, καθώς εκεί γνώρισα τον Στέλιο Καφαντάρη που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη βιολιστική μου εξέλιξη. Για μένα ο Στέλιος Καφαντάρης στάθηκε η έμπνευσή μου, το στήριγμα μου, ο ακούραστος καθοδηγητής και συμπαραστάτης μου.

—Οι μουσικοί έχουν κώδικες; Το ότι η σύζυγός σας είναι μουσικός είναι σημαντικό για εσάς;

Ναι, είμαστε και οι δύο μουσικοί. Αυτό βοηθάει αρκετά, γιατί υπάρχει κατανόηση. Στην ουσία κατανοούμε και οι δύο την ανάγκη και τον κόπο της μελέτης, το άγχος πριν τις εμφανίσεις και αλληλοστηριζόμαστε. Βιώνουμε τα ίδια προβλήματα, μοιραζόμαστε κοινούς κώδικες επικοινωνίας. Έχουμε τα ίδια ενδιαφέροντα και τις ίδιες ανησυχίες. Εμπιστευόμαστε ο ένας την κρίση του άλλου και προχωράμε. Είναι κάτι σημαντικό όλο αυτό. Δεν πορεύεσαι μόνος.

—Με ποιο μουσικό όργανο πιστεύετε ότι πρέπει να ξεκινά ένα παιδί;

Είναι θέμα προτύπων και ευκαιριών. Η μουσική είναι μία και εκφράζεται με όλα τα όργανα. Κάθε μουσικό όργανο έχει το δικό του ύφος και ανάπτυγμα, τη δική του δυσκολία, το δικό του ρόλο και ανάλογα «χτυπά» τις ευαίσθητες χορδές στην ψυχή μας. Τα παιδιά είναι ελεύθερα να επιλέξουν ό,τι θέλουν, ό,τι τα εκφράζει. Δεν υπάρχουν προτάσεις εδώ.

—Ποια είναι η μεγαλύτερη επιβράβευση για εσάς;

Σίγουρα η απάντηση είναι γνωστή. Ο καλλιτέχνης δικαιώνεται με το χειροκρότημα. Τα μάτια των ακροατών, όταν λάμπουν, σε πλημμυρίζουν με συγκίνηση. Το κοινό είναι η δύναμή μας, η δικαίωσή μας, ο λόγος που δημιουργούμε. Βέβαια είναι ταυτόχρονα απολύτως απαραίτητο το να νιώθω ότι υπηρετώ την τέχνη μου και τον κάθε σύνθετη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Πληροφορίες:

Παρασκευή 20 Ιανουαρίου, 20:30

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Περισσότερα εδώ.

Online αγορά εδώ.