Ολοκληρώθηκε ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την τελική διαμόρφωση της πλατείας Κολωνακίου μετά την περαίωση των έργων του μετρό. Ανάμεσα στις δώδεκα υποψηφιότητες που κατατέθηκαν η πρόταση που επικράτησε ήταν εκείνη του γραφείου xza-architects σύμφωνα με όσα γνωστοποίησε η «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ Α.Ε.».
Ουσιαστικά, στην αρχιτεκτονική προσέγγιση δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάδειξη του ιστορικού χαρακτήρα της πλατείας Κολωνακίου. Επίσης, στην πρωτοτυπία του σχεδιασμού, που να ενισχύει την ταυτότητα του χώρου και παράλληλα να ικανοποιεί τους χρήστες, στην τεχνική τεκμηρίωση και εφαρμοσιμότητα των προτάσεων, με κριτήριο την αντοχή στο χρόνο, την αειφορία της πρότασης, την ποιότητα των υλικών και το κόστος του έργου.
Παράλληλα, ως προς την περιβαλλοντική προσέγγιση, με αξιοποίηση μεθόδων ενεργειακής διαχείρισης του χώρου ενταγμένων στην αρχιτεκτονική του τοπίου ενώ για την ποιότητα σχεδιασμού των παρεμβάσεων στον δημόσιο χώρο, με δημιουργία φιλικών προς τους πεζούς προσβάσεων, με βιώσιμη αστική κινητικότητα και τις αναγκαίες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για να μπορούν να επιτευχθούν τα παραπάνω.
Όπως διαβάζουμε στην απόφαση η Κριτική Επιτροπή συνεδρίασε με κύριο αντικείμενο την επεξεργασία των κριτηρίων αξιολόγησης των προτάσεων, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό του διαγωνισμού, το αντικείμενο του διαγωνισμού και τα κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων, όπως έχουν καταγραφεί στα άρθρα 4, 5 και 18 της προκήρυξης, καταλήγοντας στα εξής: Σκοπός του διαγωνισμού είναι η επιλογή μιας σύγχρονης αρχιτεκτονικής προσέγγισης που να εξασφαλίζει λειτουργικότητα, αισθητική ποιότητα και κατασκευαστική αρτιότητα για την αναβάθμιση του δημόσιου αστικού χώρου του σταθμού και του ευρύτερου περιβάλλοντος µε αναφορά στις σύγχρονες απαιτήσεις της τέχνης και της επιστήμης, καθώς και τις αρχές του βιοκλιματικού - περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
Οι προτάσεις θα πρέπει να αποδώσουν ένα δημόσιο χώρο με προσβασιμότητα σε ΑΜΕΑ που θα λειτουργεί ως μοχλός ανάπτυξης αλλά και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης για την ευρύτερη περιοχή. Έτσι το Α’ ΒΡΑΒΕΙΟ έλαβε η Ομάδα Μελέτης που αποτελείται από τους Θεώνη Ξάνθη, Αρχιτέκτων Μηχανικός Άννα-Μαρία Βισίλια, Αρχιτέκτων Τοπίου Κωνσταντίνος Ζέκκος, Μηχανικός Πολεοδόμος-Χωροτάκτης Παρασκευή Τριβυζά, Μηχανικός Συγκοινωνιολόγος.
Να θυμίσουμε ότι πριν λίγες μέρες υπεγράφη η σύμβαση για την προμήθεια 2.975 μεγάλων δέντρων σε χώρους και σημεία του δήμου Αθηναίων που επηρεάζονται από τις εργασίες για τη Γραμμή 4 του Μετρό. Πρόκειται για υλοποίηση του σχεδιασμού που αποτυπώθηκε στο μνημόνιο συνεργασίας, το οποίο είχαν υπογράψει από τον Μάρτιο του 2022 ο δήμος, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, η Αττικό Μετρό Α.Ε και η Ανάπλαση Αθήνας Α.Ε.
Από τα πρακτικά της κριτικής επιτροπής για τη συγκεκριμένη πρόταση διαβάζουμε: «Πολύ ενδιαφέρουσα και τολμηρή πρόταση συνολικής αναθεώρησης της πλατείας σε σχέση με τον περιβάλλοντα αστικό ιστό. Έχει συλλάβει και χειριστεί καλά τη διαφορά ύψους και την προσβασιμότητα. Έχει καλή αντίληψη περιβαλλοντικού σχεδιασμού, της υλικότητας και της ευρύτερης πολεοδομικής κλίμακας. Πολύ καλή διάγνωση του αστικού περίγυρου της πλατείας και των υψομετρικών διαφορών για τη διαμόρφωση της σχεδιαστικής προσέγγισης. Βασικοί στόχοι είναι η μεταφορά της ζωής στο κέντρο της πλατείας, η αστική κινητικότητα και ο περίπατος, καθώς και η ανάκτηση του φυσικού περιβάλλοντος.
Με αφετηρία την τοπογραφία, η πλατεία έχει οργανωθεί στον άξονα Λυκαβηττού- Κουμπάρη-Αρδηττού με διαγώνιες φυγές στη σχέση Κανάρη-Καψάλη. Η πρόταση έχει δύο συνεργαζόμενα επίπεδα: την πλατεία, σχετικά οριζόντια, στο χαμηλό επίπεδο της οδού Κουμπάρη, που επιτρέπει την ανάπτυξη των περισσότερων δραστηριοτήτων μιας αστικής πλατείας για κάθε ηλικία, και το διάζωμα, ως κυκλικό belvedere, που έχει αφετηρία την Πατριάρχου Ιωακείμ και υπερυψούται σε ελεύθερο περίπατο προς την Κουμπάρη. Η μεγάλη υψομετρική διαφορά από βορά προς νότο λύνεται διατηρώντας απρόσκοπτες τις προσπελάσεις, διαμορφώνοντας δύο πλατώματα-επίπεδα. Δημιουργείται με αυτόν τον τρόπο ένας ενιαίος επίπεδος χώρος πλατείας στο χαμηλότερο επίπεδο που δίνει δυνατότητες για πολλαπλές χρήσεις, με περίπτερο, χώρους για καφέ και υπαίθριο ανθοπωλείο, χώρους στάσης και αναμονής, εκδηλώσεων, κίνησης κλπ. Το δαχτυλίδι του belvedere από πάνω είναι το πιο ισχυρό στοιχείο του σχεδιασμού, συνδυάζοντας τον περίπατο σε ένα πρωτόγνωρο αστικό επίπεδο, αλλά και ένα στέγαστρο εισόδου στον σταθμό του μετρό.
Η κυκλοφοριακή ενσωμάτωση της πλατείας στο αστικό της μέτωπο κρίνεται επιτυχής, αλλά συντηρητική. Πολύ θετική είναι η πεζοδρόμηση του νότιου δρόμου και η επέκταση της πλατείας ως την οικοδομική γραμμή. Έχει δοθεί ιδιαίτερο βάρος στον βιοκλιματικό και τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό, με ανασύσταση πρασίνου, διαχείριση υδάτων και ηχητική προστασία. Αξιολογήθηκαν θετικά η επιλογή μεσογειακής βλάστησης με χαμηλές ανάγκες συντήρησης και ανθεκτικότητα, η διαχείριση των υδάτων με ανάσχεση ομβρίων από φυτεμένες νησίδες και απορροφητικά δάπεδα και η συλλογή τους στη χαμηλότερη στάθμη για επαναχρησιμοποίηση καθώς και η εισαγωγή του νερού ως στοιχείο δροσισμού και παιχνιδιού.
Τα υλικά επιδιώκουν ισορροπία ανάμεσα στα σταθερά και τα υδατοπερατά, με ικανή χρήση ψυχρών υλικών καλής θερμικής συμπεριφοράς. Το βύθισμα της πλατείας στο χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον πολύβουο δρόμο βοηθάει και ως ηχητική προστασία. Το περιμετρικό διάζωμα-στέγαστρο θα είναι από τα πιο δύσκολα θέματα επίλυσης στον τελικό σχεδιασμό, επειδή προβάλει καθ’ ύψος στην κατωφέρεια της πλατείας και επιβάλλεται να μην αυξηθεί η διατομή του κατά τη στατική επίλυση της πρότασης, ώστε να διατηρηθεί η διαφάνεια και η οπτική επικοινωνία με όλες τις πλευρές της πλατείας».
