Η κατάπαυση του πυρός στον πόλεμο στη Γάζα και η συμφωνία απελευθέρωσης Ισραηλινών ομήρων σε αντάλλαγμα για Παλαιστίνιους που βρίσκονται στις ισραηλινές φυλακές ξεκίνησε σήμερα, Κυριακή, 19 Ιανουαρίου, στις 11.15 π.μ. τοπική ώρα.
Η συμφωνία με τρεις φράσεις έχει σχεδιαστεί για να μεσολαβήσει για τον οριστικό τερματισμό του πολέμου μετά από 15 μήνες εχθροπραξιών που στοίχησαν τη ζωή σε σχεδόν 47.000 Παλαιστίνιους και οδήγησαν το διεθνές δικαστήριο να εξετάσει το ενδεχόμενο υποβολής αιτήσεων γενοκτονίας κατά του Ισραήλ.
Περίπου 1.200 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν στην επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 και άλλοι 250 αιχμαλωτίστηκαν και κρατήθηκαν ως όμηροι. Εκατό από αυτούς απελευθερώθηκαν σε αντάλλαγμα για 240 Παλαιστίνιες γυναίκες και παιδιά που κρατούνταν σε ισραηλινές φυλακές, στο πλαίσιο μιας συμφωνία κατάπαυσης του πυρός τον Νοέμβριο του 2023, η οποία κατέρρευσε μετά από μια εβδομάδα.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία
Αρχικά, η συμφωνία ορίζει ότι όλες οι εχθροπραξίες πρέπει να σταματήσουν κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης των 42 ημερών. Οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν από τις πόλεις της Γάζας, σε μια «νεκρή ζώνη» κατά μήκος της άκρης της λωρίδας, ενώ οι εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Επίσης, αναμένεται να υπάρξει σημαντική αύξηση των παραδόσεων ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Στο δεύτερο, αδιευκρίνιστης διάρκειας στάδιο, θα επιστραφούν οι υπόλοιποι Ισραηλινοί όμηροι και θα απελευθερωθεί αντίστοιχη αναλογία Παλαιστίνιων κρατουμένων, παράλληλα με την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη λωρίδα. Το πέρασμα της Ράφα προς την Αίγυπτο θα ανοίξει για να φύγουν οι άρρωστοι και οι τραυματίες, αν και δεν είναι σαφές αν θα επιστραφεί στον έλεγχο της Παλαιστίνης.
Η τρίτη φάση, η οποία μπορεί να διαρκέσει χρόνια, θα αφορά την ανταλλαγή των σορών των νεκρών ομήρων και μελών της Χαμάς, όπως και ένα σχέδιο ανοικοδόμησης της Γάζας. Μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας έχει ταχθεί υπέρ της επιστροφής της ημιαυτόνομης Παλαιστινιακής Αρχής με έδρα τη Δυτική Όχθη, η οποία έχασε τον έλεγχο της Γάζας από τη Χαμάς το 2007. Το Ισραήλ, ωστόσο, έχει επανειλημμένα απορρίψει την πρόταση αυτή.
Πώς θα λειτουργήσει το πρώτο στάδιο
Συνολικά 33 Ισραηλινοί όμηροι θα απελευθερωθούν μέσα στις επόμενες έξι εβδομάδες, σε αντάλλαγμα για περίπου 1.700 Παλαιστίνιους που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές, εκ των οποίων περίπου 1.000 είναι από τη Γάζα και συνελήφθησαν μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023 βάσει νομοθεσίας έκτακτης ανάγκης που επέτρεπε την κράτηση τους χωρίς απαγγελία κατηγοριών ή δίκη.
Τρεις γυναίκες αιχμάλωτες, που η Χαμάς κατονόμασε ως Ρόμι Γκονέν, Ντορόν Στάνμπαρ Χάιρ και Έμιλι Νταμάρ, απελευθερώθηκαν σήμερα με αντάλλαγμα την απελευθέρωση περίπου 95 Παλαιστίνιων. Μερικοί Ισραηλινοί θα απελευθερώνονται στη συνέχεια κάθε Σαββατοκύριακο για τις επόμενες έξι εβδομάδες.
The footage shows the members of the Al-Qassam Brigades, the armed wing of Hamas, handing over three Israeli female captives to the Red Cross at Saraya Square in central Gaza City https://t.co/7yS5qImID0⤵️ pic.twitter.com/vEWzBoxYQj
— Anadolu English (@anadoluagency) January 19, 2025
Ο αριθμός των Παλαιστινίων που θα απελευθερώνονται εξαρτάται γενικά από το αν οι Ισραηλινοί για τους οποίους ανταλλάσσονται είναι πολίτες ή στρατιώτες. Ορισμένοι από τους απελευθερωμένους Παλαιστίνιους από τη Δυτική Όχθη έχουν καταδικαστεί για σοβαρά εγκλήματα κατά Ισραηλινών και για αυτό τον λόγο θα σταλούν σε τρίτες χώρες αντί να τους επιτραπεί να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Στη Γάζα, οι εκτοπισμένοι από τα σπίτια τους θα μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στην παλαιστινιακή επικράτεια από την έβδομη ημέρα της εκεχειρίας και 600 φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια θα φτάνουν κάθε μέρα για να ανακουφίσουν τους κατοίκους της περιοχής. Οι προμήθειες προς τη Γάζα ανέρχονται σήμερα κατά μέσο όρο σε 18 φορτηγά την ημέρα, αριθμός σημαντικά χαμηλότερος από τα τουλάχιστον 500 την ημέρα που οι ανθρωπιστικές οργανώσεις λένε ότι απαιτούνται.
Τι θα συμβεί μετά από αυτό
Η μετάβαση από το πρώτο στο δεύτερο στάδιο της συμφωνίας, το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα εκτός από μια «νεκρή ζώνη», θα είναι δύσκολη. Οι διαπραγματεύσεις για τον τρόπο εφαρμογής της έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν τη 16η ημέρα της εκεχειρίας, δηλαδή στις 4 Φεβρουαρίου.
Η Ράφα, το συνοριακό πέρασμα από τη λωρίδα της Γάζας προς την Αίγυπτο, αναμένεται να παραμείνει ανοιχτό μέχρι τη 42η ημέρα. Όλοι οι τραυματίες και οι άρρωστοι πολίτες θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να φύγουν, μαζί με 50 τραυματισμένους μαχητές την ημέρα.
Παράλληλα, το Ισραήλ υποτίθεται ότι θα πρέπει να αποχωρήσει πλήρως από την περιοχή της Ράφα το αργότερο μέχρι τη 50η ημέρα (9 Μαρτίου). Όπως αναφέρει ο Guardian, όλες οι υπόλοιπες λεπτομέρειες παραμένουν θολές.
Γιατί άργησε τόσο πολύ να επιτευχθεί αυτή η συμφωνία
Η συμφωνία δεν διαφέρει σημαντικά από ένα σχέδιο που προτάθηκε τον Μάιο του 2024 από τον Τζο Μπάιντεν, στο οποίο ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, πιστώθηκε ως συντάκτης, και το οποίο έγινε αποδεκτό από τη Χαμάς.
Ο Νετανιάχου, φοβούμενος ότι η εφαρμογή μιας συμφωνίας θα προκαλούσε την αποχώρηση ακροδεξιών στοιχείων από τον συνασπισμό του φέρνοντας την κατάρρευση του, εισήγαγε αργότερα αυτό που αποκάλεσε «κόκκινη γραμμή», λέγοντας ότι το Ισραήλ πρέπει να διατηρήσει μόνιμη παρουσία στα σύνορα Γάζας-Αιγύπτου.
Οι συνομιλίες κατέρρευσαν τον Ιούλιο και ξεκίνησαν και πάλι ενόψει της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ.
Πόσο πιθανό είναι αυτό να οδηγήσει σε μόνιμη κατάπαυση του πυρός
Δεδομένου ότι πολλές από τις λεπτομέρειες του δεύτερου και του τρίτου σταδίου δεν έχουν ακόμη καθοριστεί, υπάρχει φόβος ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εκτροχιαστεί η συμφωνία. Πλέον, τυχόν παραβιάσεις από οποιαδήποτε πλευρά θα έχουν σημαντική σημασία, ακόμη και αν πρόκειται για ψευδείς αναφορές.
Η κατάρρευση της εβδομαδιαίας κατάπαυσης του πυρός τον Νοέμβριο του 2023 φέρεται να οφείλεται στο γεγονός ότι η Χαμάς δεν μπορούσε να παράσχει άλλες γυναίκες ή παιδιά-ομήρους για ανταλλαγή. Είναι πιθανό αυτό να συμβεί ξανά.
Επιπλέον, ξένοι διπλωμάτες έχουν αμφισβητήσει τη δέσμευση του Ισραήλ για απόσυρση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός, η οποία δεν θα επιτύχει τον στόχο της πλήρους καταστροφής της Χαμάς. Η σύναψη της συμφωνίας έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τους ακροδεξιούς κυβερνητικούς εταίρους του Νετανιάχου, κάποιοι εκ των οποίων ήδη υπέβαλαν την παραίτησή τους.
Με πληροφορίες από Guardian
