Με αφορμή την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος αλλά και την 80ή επέτειο της απελευθέρωσης του Άουσβιτς, αξίζει να αναλυθεί η σημασία του ροζ τριγώνου, του συμβόλου που χρησιμοποιήθηκε για την αναγνώριση των ομοφυλόφιλων ανδρών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί και τελικά έγινε σύμβολο των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+.
Κάθε χρόνο αυτή η μέρα, είναι μία ζωτική αλλά επίκαιρη υπενθύμιση του πόσο εύκολα το μίσος μπορεί να διαφθείρει μια κοινωνία, τιμώντας τους εκατομμύρια ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους από τους Ναζί. Όταν ο Αδόλφος Χίτλερ και οι Ναζί κατέλαβαν την εξουσία στη Γερμανία, προχώρησαν σε διώξεις και δολοφονίες μειονοτικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των Εβραίων, των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, των Ρομά και των πολιτικών κρατουμένων.
Στη συνέχεια δημιούργησαν ένα δίκτυο στρατοπέδων συγκέντρωσης σε όλη τη Γερμανία, όπου κρατούνταν «ανεπιθύμητες» ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Εβραίων και των ομοφυλόφιλων. Συνολικά, τουλάχιστον 17 εκατομμύρια άνθρωποι δολοφονήθηκαν από τους Ναζί, συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ανδρών. Υπολογίζεται συγκεκριμένα ότι φυλάκισαν περισσότερους από 50.000 ομοφυλόφιλους άνδρες, συμπεριλαμβανομένων περίπου 5.000 έως 15.000 ανδρών που στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, σύμφωνα με έρευνα του ιστορικού Rüdiger Lautmann.
Η ομοφυλοφιλία ήταν ήδη παράνομη στη Γερμανία από το 1871, αν και υπό τη ναζιστική κυριαρχία, οι διώξεις κατά των ομοφυλόφιλων ανδρών εντάθηκαν. Αν και το σεξ μεταξύ γυναικών δεν ήταν επίσημα παράνομο, οι λεσβίες διώκονταν επίσης. Ο Benno Gammerl, λέκτορας της ιστορίας των Queer ατόμων του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, δήλωσε στο PinkNews ότι η δίωξη των λεσβιών ήταν «πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστεί», επειδή δεν περιλαμβάνονταν στον ποινικό κώδικα και δεν υπήρχε ειδική κατηγοριοποίηση των ομοφυλόφιλων γυναικών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης - αν και ορισμένες υποχρεώθηκαν να φορούν ένα μαύρο τριγωνικό σήμα που χρησιμοποιούνταν για να υποδηλώνει τους «αντικοινωνικούς» κρατούμενους.
Παράλληλα, είναι επίσης γνωστό ότι και τα τρανς άτομα διώχθηκαν από τους Ναζί, συμπεριλαμβανομένων και των αποστολών τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο Benno Gammerl επισημαίνει ότι υπήρξαν αιτήματα για περαιτέρω έρευνα σχετικά με τη μοίρα των τρανς ατόμων κατά τη διάρκεια των Ναζί, λέγοντας πως «προς το παρόν, απλώς δεν γνωρίζουμε ακόμη αρκετά».
Το ροζ τρίγωνο και τα ΛΟΑΤΚΙ + άτομα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, το ροζ τρίγωνο χρησιμοποιήθηκε για την αναγνώριση των ομοφυλόφιλων ανδρών. Ο Gammerl, ο οποίος περιγράφει το ροζ τρίγωνο ως «ναζιστική εφεύρεση», λέει ότι δεν είναι «αρκετά σαφές» γιατί οι Ναζί χρησιμοποίησαν το ροζ χρώμα για το σκοπό αυτό.
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι ΛΟΑΤΚΙ+ κρατούμενοι υπέστησαν πείνα και καταναγκαστική εργασία, καθώς και διακρίσεις τόσο από τους φρουρούς των SS όσο και από τους συγκρατούμενους τους. Ο Pierre Seel, ένας ομοφυλόφιλος επιζών από στρατόπεδο συγκέντρωσης κοντά στο Στρασβούργο ο οποίος απεβίωσε το 2005, θυμήθηκε ένα τραυματικό περιστατικό στα απομνημονεύματά του.
Έγραψε ότι μια ομάδα φρουρών ξεγύμνωσε τον 18χρονο εραστή του και απελευθέρωσαν μια αγέλη γερμανικών ποιμενικών σκύλων, που τον κατασπάραξαν μέχρι θανάτου. «Δεν υπήρχε αλληλεγγύη για τους ομοφυλόφιλους κρατούμενους, ανήκαν στην κατώτερη κάστα», έγραψε στο βιβλίο του. «Άλλοι κρατούμενοι, ακόμη και όταν ήταν μεταξύ τους, συνήθιζαν να τους στοχοποιούν», συμπλήρωσε.
Οι ομοφυλόφιλοι άνδρες υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια, συμπεριλαμβανομένου του εξαναγκαστικού σοδομισμού με τη χρήση ξύλου, αλλά και σε πειράματα των Ναζί. Υπάρχουν καταγραφές ομοφυλόφιλων ανδρών που εξαναγκάζονταν να κοιμούνται με γυναίκες και λεσβίες που υποχρεώνονταν να εκτελούν σεξουαλικές πράξεις σε άνδρες ως μια μορφή θεραπείας μετατροπής των γκέι.
Πώς το ροζ τρίγωνο έγινε σύμβολο των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+
Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η δίωξη των ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ανδρών συνεχίστηκε και οι σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ τους παρέμειναν παράνομες στην Ανατολική και τη Δυτική Γερμανία μέχρι το 1968 και το 1969 αντίστοιχα. Ο λέκτορας σημείωσε ότι, ενώ οι αρχές στην Ανατολική Γερμανία ήταν «πιο επιεικείς» απέναντι στους ομοφυλόφιλους άνδρες, η δίωξη των ομοφυλόφιλων ανδρών στη Δυτική Γερμανία ήταν πιο έντονη τις επόμενες δεκαετίες με «μεγάλα κύματα» συλλήψεων σε πόλεις όπως η Φρανκφούρτη.
«Οι άνδρες και οι γυναίκες που επιθυμούσαν το ίδιο φύλο έπρεπε να μη γίνονται αντιληπτοί και για τους άνδρες υπήρχε ο μόνιμος φόβος να τους στείλουν στη φυλακή», εξηγεί. Υπάρχουν επίσης μαρτυρίες για ομοφυλόφιλους άνδρες που φυλακίστηκαν ξανά. Για δεκαετίες η μεταχείριση των Ναζί απέναντι στα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα έμεινε στο σκοτάδι.
Χρειάστηκε να φτάσει το 2002 μέχρι η γερμανική κυβέρνηση να ζητήσει συγγνώμη και να ακυρώσει τις καταδίκες των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων κατά τη διάρκεια του ναζιστικού καθεστώτος. Το 2005, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα που συμπεριέλαβε τους ομοφυλόφιλους στους διωκόμενους κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.
Τότε, καθώς το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων απέκτησε δυναμική στη Δυτική Γερμανία τη δεκαετία του 1970, το ροζ τρίγωνο άρχισε να χρησιμοποιείται ως σύμβολο της ιστορίας της βίας κατά των ομοφυλοφίλων. Το ροζ τρίγωνο ανακτήθηκε, συχνά ανεστραμμένο, με την άκρη του να δείχνει προς τα πάνω, ως σύμβολο του γκέι ακτιβισμού.
Το ροζ τρίγωνο που δείχνει προς τα πάνω χρησιμοποιήθηκε αργότερα στις εκστρατείες κατά τη διάρκεια της επιδημίας του AIDS και σε μνημεία για τη μνήμη των ΛΟΑΤΚΙ+ θυμάτων του Ολοκαυτώματος στο Σαν Φρανσίσκο, το Άμστερνταμ και το Σίδνεϊ.
Με πληροφορίες από Pink News
