Τζόναθαν Κόου: "Μπήκαμε στην κρίση υπνοβατώντας"
Λίγο πριν το πάρουμε στα χέρια μας το νέο του βιβλίο, ο σημαντικός συγγραφέας μιλά για τη λογοτεχνία, την οικογένεια, τη Βρετανία σήμερα.
Το νέο του βιβλίο έχει τίτλο "Expo 58" και κυκλοφορεί σύντομα από τις εκδόσεις Πόλις (μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου).
Σε αυτό το πανέξυπνο κωμικό μυθιστόρημα του συναντιούνται όμορφα κορίτσια, σκοτεινοί κατάσκοποι κι ένας ναΐφ Εγγλέζος. Στην Ελλάδα το περιμένουμε πώς και πώς. Αλλωστε όπως μαρτυρά και ο ίδιος σε χθεσινή του συνέντευξη στην Guardian, το πιο φανατικό του κοινό είναι οι Ελληνες, οι Γάλλοι και οι Ιταλοί.
Η ιστορία του ""Expo 58" διαδραματίζεται στο Λονδίνο, του 1958: ο συνεσταλμένος Τόμας Φόλεϊ, δημόσιος υπάλληλος, αποχωρίζεται με συνοπτικές διαδικασίες το γραφείο του στην Κεντρική Διεύθυνση Πληροφοριών και αποστέλλεται για έξι μήνες στις Βρυξέλες. Του έχει ανατεθεί να επιβλέπει την Μπριτάνια, την ολοκαίνουργια παμπ που θα αποτελέσει την καρδιά της βρετανικής παρουσίας στην Expo 58 – τη μεγαλύτερη παγκόσμια έκθεση του αιώνα και την πρώτη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Φτάνοντας στον τόπο της έκθεσης, ο Τόμας αισθάνεται αμέσως πως έχει αποδράσει από μια καταπιεσμένη, οπισθοδρομική χώρα και πως έχει πέσει με τα μούτρα σε μια εποχή μοντερνισμού και αισιοδοξίας. Σαγηνεύεται εξίσου τόσο από το σουρεαλιστικό «Ατόμιουμ», το γιγαντιαίο γλυπτό που βρίσκεται στο κέντρο αυτού του θαυμαστού καινούργιου κόσμου, όσο και από την Αννέκε, την όμορφη Φλαμανδή οικοδέσποινα που τον παραλαμβάνει από το αεροπλάνο.
Αλλά η πρωτόγνωρη αυτή αίσθηση ελευθερίας έχει και το τίμημά της για τον Τόμας: ενώ ο Ψυχρός Πόλεμος βρίσκεται στο απόγειό του, οι πονηροί Βέλγοι έχουν τοποθετήσει το αμερικανικό και το σοβιετικό περίπτερο το ένα δίπλα στο άλλο – και επίσης, γιατί ακολουθούν παντού τον Τόμας αυτοί οι δύο μυστηριώδεις απεσταλμένοι των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών; Όσο κι αν η Expo 58 αντικατοπτρίζει ένα μέλλον λαμπερό για την Ευρώπη αλλά και για τον ίδιο, σύντομα ο Τόμας θα αναγκαστεί να αποφασίσει σε τι είναι πραγματικά αφοσιωμένος, τόσο στον προσωπικό όσο στον δημόσιο βίο του.
Σε κάποιο σημείο του βιβλίου υπάρχουν μερικές απολαυστικές επιστολές που ανταλλάσσει ο Τόμας με τη σύζυγό του, Σίλβια. Ποιο είναι το μυστικό σε μια τέχνη όπως αυτή του να γράφεις ένα γράμμα αγάπης;
"Η εγκράτεια. Το να συγκρατείται κανείς και να μην λέει κατ 'ευθείαν αυτό που θέλει να πεί. Οι Βρετανοί είμαστε ασφαλώς προνομιούχοι σε αυτό. Είμαστε πολύ συναισθηματικοί άνθρωποι, αλλά μέχρι πρόσφατα, παραμέναμε εντελώς κουμπωμένοι. Εδωσα έναν πραγματικό αγώνα για να γράψω αυτό το διάλογο, διότι στην δεκαετία του '50, κανένας Βρετανός δεν θα ρωτούσε έναν άλλο Βρετανό: "Πώς νιώθεις;".
Ο Τόμας, επίσης, παρουσιάζεται εξαιρετικά αφελής. "Μα είναι και η αφέλεια ένα σύγχρονο βρετανικό θέμα. Οι άνθρωποι μερικές φορές με ρωτούν γιατί δεν γράφω θυμωμένα βιβλία. Γιατί ψηφίσαμε Μπλερ σε ένα κύμα ενθουσιασμού, το 1997, και τώρα αισθάνομαι σαν κούτσουρα. Εχουμε χαρίσει εν πολλοίς τον έλεγχο της ζωής μας στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Είναι σαν να μπήκαμε στην κρίση υπνοβατώντας".
Kαι όταν γράφει ακούει μουσική; "Συνήθως προτιμούσα μινιμαλιστές συνθέτες όπως ο Φίλιπ Γκλας και ο Στιβ Ράιχ. Η ποπ μουσική που ακούω τώρα προέρχεται ως επί το πλείστον από τη δεκαετία του '80: Everything But the Girl, Prefab Sprout, Aztec Camera.
Οι κόρες μου, περίπου 13 και 16 ετών, δεν καταλαβαίνουν πώς είναι δυνατόν να τραγουδούν ποπ μουσική άσχημοι, παλιομοδίτες άνδρες. Μερικές φορές με βλέπουν να παρακολουθώ παλιές συναυλίες συγκροτημάτων όπως αυτή των Cream στο BBC4 και με ρωτούν "Ποιοι είναι αυτοί οι Νεάντερταλ που κάνουν τόσο τρομακτικές γκριμάτσες στα πρόσωπά τους που είναι σαν να αυνανίζονται με την κιθάρα τους; Το βρίσκουν γελοίο".
Τελικά τα παιδιά έχουν επίπτωση στο γράψιμό του; "Απολύτως. Έχουν καθορίσει όλο το έργο μου. Δεν θέλω να έχω κολλήματα στα βιβλία μου, αλλά νομίζω ότι υπάρχει μια ευαισθησία σε ό, τι έχω γράψει από τότε που απέκτησα παιδιά, εκεί κοντά στην "Λέσχη των τιποτένιων". Είμαι πολύ τυχερός που παντρεύτηκα μια γυναίκα που έχει έμεινε πάντα στο σπίτι για να τα φροντίζει. Τα παιδιά είναι ο καθρέφτης των συναισθημάτων μας... Είμαι προστατευτικός πατέρας, ενδεχομένως υπερπροστατευτικός. Για παράδειγμα έχω πλέον σιχαθεί τη βία στις ταινίες από τότε που τα απέκτησα"...
*****
