Ο Christian Boltanski στην Αθήνα
Fall Preview: Εικαστικά / Ένας από τους πιο αναγνωρισμένους εικαστικούς διεθνώς δημιουργεί ένα νέο έργο αποκλειστικά για τη Στέγη με πρωταγωνιστές τους Αθηναίους, μια έκθεση-εγκατάσταση που καταγράφει το βλέμμα (regard) και τον χτύπο της καρδιάς μας. Για όσους δεν τον γνωρίζουν, η Σταματία Δημητρακοπούλου γράφει για πέντε σημαντικά και αντιπροσωπευτικά έργα του.
Personnes (2010)
Η συμμετοχή του Γάλλου εικαστικού στη Monumenta, μία από τις σημαντικότερες διεθνείς εικαστικές οργανώσεις. Η αίθουσα του Grand Palais μεταμορφώνεται σε μια τεράστια πεδιάδα αποτελούμενη από παλιά ρούχα, στοιχισμένα σε πλέγμα. Στο τέλος της βρίσκεται ένα βουνό από το ίδιο υλικό και ένας γερανός. Ο γερανός, ακριβώς όπως στο παιχνίδι που παίζαμε μικροί, σηκώνει από τον σωρό ρούχα, τα ανεβάζει ψηλά και τα ξαναπετάει. Στην αίθουσα ακούγονται χτύποι καρδιάς, οι οποίοι ηχογραφούνται από τους διάφορους επισκέπτες που μπαίνουν στον χώρο. Πρόκειται για μία εγκατάσταση με θέμα το αναπόφευκτο του θανάτου και τον τρόπο που το τυχαίο ορίζει τη μοίρα του καθενός. Ο γερανός, συμβολίζοντας το χέρι του Θεού, επιλέγει ρούχα στην τύχη, έτσι όπως, σύμφωνα με τον Boltanski, ο Θεός επιλέγει το τέλος και την αρχή της ζωής του καθενός.
Monument: Les Enfants de Dijon (1986)
Οι τοίχοι της αίθουσας είναι καλυμμένοι με φωτογραφίες παιδιών από την Dijon, πάνω από τις οποίες υπάρχουν κεριά που είναι και η μόνη πηγή φωτός, καθώς στην αίθουσα δεν υπάρχουν παράθυρα. Οι φωτογραφίες συνοδεύονται από μικρές χειροποίητες κατασκευές που μοιάζουν να είναι φτιαγμένες από παιδιά. Πρόκειται για μια εγκατάσταση-μνημείο, στην οποία οι φωτογραφίες λειτουργούν ως αναμνήσεις ανθρώπων που δεν υπάρχουν πια. Η φωτογραφία, το αγαπημένο μέσο του Boltanski, ενισχυμένη από τη χρήση του φωτός και των σκιών, εξερευνά το θέμα της αποτύπωσης ως επίκλησης αλλά και καταστροφής της μνήμης, αφού το μόνο που επαναφέρει είναι η μνήμη μιας ορισμένης στιγμής του παρελθόντος έναντι της ζωής.
Chance (2011)
Αυτή η εγκατάσταση με την οποία ο Boltanski εκπροσώπησε τη Γαλλία στην Mπιενάλε της Βενετίας το 2011 διαφοροποιείται από το υπόλοιπο έργο του. Δεν πρόκειται ούτε για παιχνίδι με σκιές, ούτε για μνήμες θανόντων, αλλά, αντίθετα, ασχολείται με τη ζωή και το τυχαίο που την καθορίζει. Στο κεντρικό δωμάτιο είναι εγκατεστημένη μια μεγάλη σκαλωσιά με μια υπερμεγέθη ταινία φιλμ να δείχνει πρόσωπα νεογέννητων παιδιών. Η ταινία κυλάει γρήγορα μέχρι να σταματήσει τυχαία, διαλέγοντας και φωτίζοντας κάθε φορά ένα από τα πρόσωπα, το οποίο εμφανίζεται σε μια LCD οθόνη. Στα δύο πλαϊνά δωμάτια υπάρχουν δύο ψηφιακά ρολόγια, τα οποία καταμετρούν τον ανθρώπινο πληθυσμό, σύμφωνα με τις γεννήσεις και τους θανάτους.
Théâtre d' οmbres (1984)
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Boltanski είναι ο καλλιτέχνης των σκιών. Το «Théâtre d' Οmbres» ανήκει στη σειρά «Shadows», στην οποία ο καλλιτέχνης, με τη βοήθεια των κεριών, αντανακλά τις σκιές των μεταλλικών κατασκευών του στον τοίχο, βυθίζοντας τον χώρο σε ένα ανοίκειο θέατρο σκιών.
Monument οf Canada (1988)
H εγκατάσταση «Monument οf Canada» είναι μέρος μια σειράς έργων που πραγματοποίησε ο Boltanski στο τέλος των '80s και τις περισσότερες φορές αναφέρεται στις ζωές που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα. Τρεις σειρές από θαμπά πορτρέτα παιδιών, φωτισμένα από μεταλλικές λάμπες που γέρνουν προς το μέρος των πορτρέτων. Κάτω από τις φωτογραφίες βρίσκονται τακτοποιημένοι σωροί ρούχων.
Ποια είναι αυτά τα παιδιά; Τι τους συνέβη; Ερωτήματα όπως αυτά που γεννά το «Monument οf Canada» μένουν αναπάντητα στο έργο του Boltanski, απαρτίζοντας το πολύπλοκο και εννοιολογικό του σύμπαν, στο οποίο η φωτογραφία λειτουργεί ως ένα μακάβριο παιχνίδι μεταξύ παρουσίας και απουσίας.