Ο Ούγγρος δημιουργός της ταινίας-σοκ του φεστιβάλ Καννών, Ο Γιός του Σαούλ, απαντά σε ερωτήσεις σχετικά με το στιλ της ταινίας του, το χαρακτηριστικό σταυρό στο ένδυμα του Σαούλ, και τη συμπεριφορά των sonderkommandos, της ειδικής ομάδας εργατών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
— Πως κινηματογραφήσατε την ταινία;
Ο οπερατέρ Matyas Erdily, o σχεδιαστής παραγωγής Lazlo Rajk κι εγώ συμφωνήσαμε πριν το γύρισμα να μείνουμε πιστοί σε κάτι σαν δόγμα: «η ταινία δεν πρέπει να μοιάζει ωραία», «δεν πρέπει να γοητεύσει», «δεν θα κάνουμε ταινία τρόμου», «μένοντας με τον Σαούλ σημαίνει ότι δεν πάμε πέρα από το πεδίο της όρασης, της ακοής και της παρουσίας του», «η κάμερα είναι ο σύντροφός του, μένει μαζί του σε όλη αυτή την κόλαση». Επίσης θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε παραδοσιακό φίλμ 35mm και φωτοχημική επεξεργασία σε κάθε στάδιο. Ήταν ο μόνος τρόπος να διατηρήσουμε κάποια αστάθεια στις εικόνες και έτσι να κινηματογραφίσουμε οργανικά αυτόν τον κόσμο. Η πρόκληση ήταν να θίξουμε μια ευαίσθητη χορδή του κοινού, κάτι που δεν γίνεται ψηφιακά. Όλα αυτά απαιτούσαν μια διάχυτη, βιομηχανική και όσο απλούστερη γινεται τεχνική φωτισμού. Επίσης απαιτούσε κινηματογράφηση με τον ίδιο φακό 40mm, μια αναλογία περιορισμένης όψης και όχι έκταση η οποία διευρύνει το οπτικό πεδίο. Επρεπε να παραμένουμε συνέχεια στο επίπεδο του ματιού του πρωταγωνιστή.
Κάναμε πολύ δουλειά με την γλώσσα του σώματος. Οι κανόνες του στρατοπέδου και ότι απαιτείται για την επιβίωση επιβάλλουν πολύ συγκεκριμένες κινήσεις του σώματος.
— Ο Σαούλ φοράει ένα χιτώνιο με κόκκινο σταυρό στην πλάτη.
Ναι, είναι στόχος. Τα SS το χρησιμοποιούσαν για να σκοτώνουν ευκολότερα όσους πήγαιναν να δραπετεύσουν. Για μας ήταν οπτικός στόχος για την κάμερα.
— Στην πρώτη σκηνή της ταινίας όλα είναι θολά και ξαφνικά εμφανίζεται ένα πρόσωπο –του Σαούλ.
Εμφανίζεται από το πουθενά. Η πρώτη μου ταινία μικρού μήκους «Με λίγη υπομονή» αρχίζει επίσης έτσι. Το κοινό, που τον βλέπει να ξεπετιέται καταλαβαίνει αμέσως ότι είναι εκείνος, τον οποίο θα παρακολουθήσουν σε όλη την ταινία. Κάναμε πολύ δουλειά με την γλώσσα του σώματος. Οι κανόνες του στρατοπέδου και ότι απαιτείται για την επιβίωση επιβάλλουν πολύ συγκεκριμένες κινήσεις του σώματος. Πάντα να κοιτάς χαμηλά, ποτέ δεν κοιτάς ένα SS στα μάτια, να περπατάς με μικρά, κανονικά, γρήγορα βήματα, βγάλε το καπέλο του για να χαιρετήσεις και μη μιλάς ή αν πρέπει, να απαντάς καθαρά, στα γερμανικά.
— Κατανοούμε γρήγορα ότι υπάρχουν κάποιες αντιφατικές δυναμικές στο στρατόπεδο: υποταγή στα SS, αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της Sonderkommando, αλλά επίσης ένταση, ανταγωνισμός και προετοιμασία της αντίστασης.
Φυσικά υπάρχουν διάφορες στάσεις μέσα σε αυττήν την φρίκη, που κυμαίνονται από την παραίτηση μέχρι την αντίσταση και υπάρχουν διάφοροι τρόποι αντίστασης. Στην ταινία βλέπουμε μια απόπειρα εξέγερσης η οποία πραγματικά συνέβη το 1944, η μόνη ένοπλη εξέγερση στην ιστορία του Αουσβιτς. Όσο για τον Σαούλ διαλέγει μια άλλη μορφή εξέγερσης η οποία μπορεί να φάινεται άσχετη σε αυτό το πλαίσιο. Ακολουθώντας την προσωπική του αναζήτηση ταξιδεύει ανάμεσα σε διαφορετικές συμπεριφορές. Για να ανακτήσει το σώμα του αγοριού πηγαίνει στις αίθουσες νεκροψίας, όπου βρίσκει τους γιατρούς και τους ανατόμους. Ψάχνοντας για ραββίνο συναντιέται με άλλες ομάδες Sonderkommando και με καραβάνια Εβραίων που πηγαίνουν στον θάνατο. Τριγυρνώντας στο στρατόπεδο κάποια στιγμή οδηγείται στο ίδιο μονοπάτι με τα μέλη της αντίστασης. Όλα αυτά τα βλέπει αποσπασματικά και το κοινό επίσης πρέπει να προσπαθήσει να καταλάβει συναρμολογώντας τα κομμάτια. Κανείς δεν έχει όλα τα στοιχεία, όλοι έχουν κομμάτια με τα οποία προσπαθούν να φτιάξουν την εικόνα του Όλου.
σχόλια