Σε ωρολογιακή βόμβα που απειλεί να τινάξει στον αέρα τα θεμέλια της Ευρωζώνης μοιάζει να εξελίσσεται η κρίση του ιταλικού τραπεζικού συστήματος, με τον κίνδυνο επέκτασής της στην υπόλοιπη Ευρώπη να είναι πιο ορατός από ποτέ.
Οι μετοχές των μεγαλύτερων τραπεζών της γειτονικής χώρα βυθίζονται υπό το βάρος των «κόκκινων δανείων».
Το 18% περίπου όλων των δανείων στην Ιταλία, αξίας 360 δισ. ευρώ, βρίσκονται ή στο όριο («κόκκινα») ή είναι μη εξυπηρετούμενα, καθώς υπολογίζεται ότι μόνο το 20% του χρέους στις τράπεζες θα αποπληρωθεί. Η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας είναι η τρίτη σε μέγεθος τράπεζα της χώρας, η Banca Monte dei Paschi di Siena, η οποία έχει τα περισσότερα «κόκκινα» δάνεια από κάθε άλλη ιταλική τράπεζα.
Για παράδειγμα, ο τίτλος της Banca Monte dei Paschi di Siena υποχώρησε έως και 9% χαμηλότερα μετά την προχθεσινή διαρροή του αιτήματος της ΕΚΤ για μείωση των «κόκκινων» δανείων της κατά 30% (από 46,9 δισ. ευρώ στα 32,6 δισ. ευρώ) ώς το 2018. Συνολικά και από την αρχή του έτους, ο τίτλος της τρίτης μεγαλύτερης ιταλικής τράπεζας υποχωρεί κατά 75% και συναλλάσσεται πλέον στο 10% του ενεργητικού της.
Μιλώντας στο πρακτορείο Bloomberg, ο πρόεδρος της γαλλικής τράπεζας Societe Generale Λορέντσο Μπίνι Σμάγκι εκτίμησε ότι η τραπεζική κρίση της Ιταλίας μπορεί να επεκταθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη, προσθέτοντας ότι πρέπει να επανεξεταστούν οι κανόνες που περιορίζουν την παροχή κρατικής βοήθειας στις τράπεζες.
«Όλη η τραπεζική αγορά είναι υπό πίεση. Υιοθετήσαμε κανόνες για το κρατικό χρήμα. Οι κανόνες αυτοί πρέπει να αξιολογηθούν σε μία αγορά που έχει μία δυνητική κρίση για να αποφασισθεί, αν πρέπει να υπάρξει κάποια αναστολή τους», δήλωσε ο Σμάγκι, πρώην μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στην τηλεόραση του Bloomberg.
Με τις ιταλικές τράπεζες να υφίστανται το βάρος των κόκκινων δανείων, ύψους περίπου 360 δις ευρώ, η κυβέρνηση της Ρώμης βολιδοσκοπεί τις εποπτικές Αρχές για τους τρόπους με τους οποίους θα στηρίξει τις τράπεζες, εν μέσω νέων μαζικών πωλήσεων των μετοχών τους μετά το βρετανικό δημοψήφισμα.
Ο Σμάγκι δήλωσε ότι η ευρωπαϊκή τραπεζική αγορά αντιμετωπίζει τον κίνδυνο μίας συστημικής κρίσης, αν οι κυβερνήσεις δεν αποδεχθούν την άποψη ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν χρήματα των φορολογουμένων, σαν τελευταίο καταφύγιο σε μία κρίση. Η κάθε παρέμβαση πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν ταχύτερα, είπε.
Ο Σμάγκι πρόσθεσε ότι τόσο η Ιταλία όσο και η Γερμανία έχουν πάρα πολλές τράπεζες που δεν είναι κερδοφόρες και ότι χρειάζεται μεγαλύτερη ενοποίηση. Η Ιταλία, τόνισε, πρέπει να κάνει περισσότερα για να αντιμετωπίσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και ο πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντσι, θα πρέπει να λάβει πολιτικά δυσάρεστα μέτρα, μεταξύ των οποίων μείωση του κόστους και των θέσεων εργασίας.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ, δήλωσε σε άλλη συνέντευξη του Bloomberg, ότι - παρά τις δυσκολίες της αγοράς - είναι σημαντικό να προστατευθούν οι ευρωπαϊκοί τραπεζικοί κανόνες που θεσπίστηκαν τα τελευταία χρόνια. «Η ιταλική κυβέρνηση βρίσκεται σε διάλογο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το πώς θα εφαρμόσει το πλαίσιο σε αυτές τις ειδικές συνθήκες. Πιστεύω ότι θα βρουν έναν τρόπο», δήλωσε ο Ρέγκλινγκ.
Συνολικά οι τίτλοι των μεγαλύτερων τραπεζών της γειτονικής χώρας υποχωρούν το τελευταίο δίμηνο έως και 50%. Η υποχώρηση αυτή αποδίδεται από αρκετούς στην αβεβαιότητα που προκαλεί το Brexit σε ένα τραπεζικό σύστημα το οποίο βαρύνεται με μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 360 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, ο Ευρωπαίος επίτροπος, αρμόδιος για τον τραπεζικό τομέα Βάλντις Ντομπρόβσκις απέρριψε χθες τους ισχυρισμούς πως το Brexit είναι υπεύθυνο για την κρίση στις ιταλικές τράπεζες.
Μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Ντομπρόβσκις απέδωσε τα προβλήματα των ιταλικών τραπεζών στη μακροπρόθεσμα χαμηλή κερδοφορία και στο μεγάλο βάρος που δημιουργούν τα «κακά δάνεια».
Η βουτιά των μετοχών των ιταλικών τραπεζών προκαλεί τριγμούς στα θεμέλια της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης και απειλεί να μεταδοθεί στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.
Εντούτοις, όπως εξηγεί το Reuters, το Brexit ανέκοψε τις προσπάθειες της Ιταλίας να χαλαρώσει τους νέους τραπεζικούς κανόνες που έχει επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και σύμφωνα με τους οποίους οι απώλειες θα πρέπει πρώτα να επιβαρύνουν τους ιδιώτες επενδυτές πριν χρησιμοποιηθεί δημόσιο χρήμα προκειμένου να διασωθεί ο πιστωτής.
Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι αναζητά τρόπο διάσωσης των τραπεζών, προσανατολιζόμενος να τις στηρίξει με δημόσιο χρήμα ύψους 40 δισ. ευρώ. Όμως, η κρατική διάσωση αντίκειται στους ευρωπαϊκούς κανόνες που απαγορεύουν τη διάσωση τραπεζών με χρήματα φορολογουμένων.
