Σημαντικά βήματα προόδου έχουν συντελεστεί μέσα στις τελευταίες δεκαετίες σε ό,τι αφορά τη γνώση, την ασφάλεια και τις θεραπευτικές επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους οι γυναίκες με Σκλήρυνση κατά Πλάκας που επιθυμούν να προχωρήσουν στην απόκτηση παιδιών.
Αν και ο ακριβής "μηχανισμός" που οδηγεί στην εμφάνιση της αυτοάνοσης αυτής εκφυλιστικής νόσου του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος παραμένει άγνωστος, σήμερα οι ειδικοί έχουν αποκτήσει μία πολύ ικανοποιητικότερη γνώση της ασθένειας,γεγονός που τους επιτρέπει να μπορούν να απαντήσουν, μεταξύ άλλων, στα 8 παρακάτω βασικά ερωτήματα:
—Επηρεάζει τη γονιμότητα η Πολλαπλή Σκλήρυνση;
Η νόσος δεν φαίνεται να επιδρά, συνολικά, στη γονιμότητα των γυναικών με Πολλαπλή Σκλήρυνση. Υπάρχουν, ωστόσο, αναφορές από μέρος ερευνητών που υποστηρίζουν ότι η γονιμότητα μειώνεται μερικά χρόνια πριν την εμφάνιση της νόσου (Hedström AK et al. Mult Scler, 2014).
—Πως επιδρά μία κύηση στη δραστηριότητα της νόσου;
Σε μία πρόταση θα λέγαμε ότι η εγκυμοσύνη ουσιαστικά καταστέλλει τη δραστηριότητα της νόσου (μείωση έως και 70% κατά τη διάρκεια του 3ου τριμήνου κύησης), ενώ η λοχεία την αυξάνει προσωρινά. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, η συχνότητα των υποτροπών επανέρχεται στα προ της εγκυμοσύνης επίπεδα περίπου εντός του έτους.
—Υπάρχουν κίνδυνοι κατά τον τοκετό για την μητέρα με ΣκΠ;
Δεν υπάρχουν ανεπιθύμητα συμβάντα κατά τον τοκετό και την εξώθηση που να σχετίζονται με την Πολλαπλή Σκλήρυνση. Το ίδιο ασφαλείς είναι μάλιστα οι τοκετοί με καισαρική τομή ή με χρήση επισκληρίδιου αναισθησίας.
—Υπάρχει κίνδυνος για τα παιδιά;
Όχι. Η Πολλαπλή Σκλήρυνση δεν σχετίζεται με ανεπιθύμητα συμβάντα στην εγκυμοσύνη ή στην υγεία του παιδιού. Μάλιστα, στο Apgar score δεν υπάρχει καμία διαφορά συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό. Επίσης δεν υπάρχει διαφορά σε ό,τι αφορά το βάρος γέννησης στην περιγεννητική ηλικία (δηλαδή από την 28η εβδομάδα κύησης έως και την 1η εβδομάδα ζωής).
—Τι γίνεται με την χορήγηση θεραπειών για τη διαχείριση των υποτροπών κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Στην πλειονότητα των γυναικών δίνεται η συμβουλή να διακόψουν την αγωγή με ανοσοτροποποιητικά φάρμακα όταν προγραμματίζουν να συλλάβουν ή όταν έχει ξεκινήσει ήδη η κύηση, εκτός αν η εκτίμηση οφέλους- κινδύνου είναι υπέρ της συνέχισης της θεραπείας.Κι αυτό γιατί γνωρίζουμε σήμερα ότι πάνω από 90 ημέρες χωρίς θεραπεία μπορεί να διπλασιάσουν τον κίνδυνο σοβαρής υποτροπής, συγκριτικά με αυτόν που προκύπτει μετά από 10 ημέρες αποχής από τη θεραπεία.
—Υπάρχει κάποιο φάρμακο χωρίς αντένδειξη στην εγκυμοσύνη;
Το μόνο ανοσοτροποποιητικό φάρμακο 1ης γραμμής που δεν έχει πλέον αντένδειξη χορήγησης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, εφόσον πάντα η εκτίμηση οφέλους- κινδύνου είναι υπέρ της συνέχισης της θεραπείας, είναι η Οξική Γλατιραμέρη.
Η θεραπεία (20 & 40mg) μέσα από μία σειρά κλινικών μελετών τα τελευταία 20 χρόνια έχει αποδείξει ότι μπορεί να αποτελέσει ασφαλή επιλογή για την ασθενή που επιθυμεί να προγραμματίσει ή βρίσκεται σε περίοδο κύησης, πάντα βέβαια με τη σύμφωνη γνώμη και την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού της.
—Σε τι διαφέρει η Οξική Γλατιραμέρη από τις υπόλοιπες ανοσοτροποποιητικές θεραπείες 1ης γραμμής;
Όλες οι ανοσοτροποποιητικές θεραπείες 1ης γραμμής (Οξική Γλατιραμέρη, Ιντερφερόνη-β, Φουμαρικός Διμεθυλεστέρας, Τεριφλουνομίδη), έχει αποδειχθεί ότι δεν έχουν καμία επίδραση στη γονιμότητα των γυναικών. Διαφοροποιήσεις υπάρχουν ωστόσο ως προς την καταλληλότητα της χρήσης τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας.
Πιο συγκεκριμένα κατά την κύηση από τις τέσσερις ουσίες η μόνη που δεν έχει αντένδειξη χρήσης είναι η Οξική Γλατιραμέρη, με την Ιντερφερόνη-β να έχει σχετιστεί με χαμηλότερο μέσο βάρος γέννησης, βραχύτερο μέσο μήκος γέννησης και πρόωρο τοκετό, την Τεριφλουνομίδη να έχει δείξει εμβρυοτοξικότητα σε μελέτες σε ζώα και τον ΦουμαρικόΔιμεθυλεστέρα να υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα στον άνθρωπο.
Σε ό,τι αφορά τον θηλασμό, η Οξική Γλατιραμέρη και ο Φουμαρικός Διμεθυλεστέρας δεν έχουν μετρηθεί και προφανώς δεν απεκκρίνονται στο ανθρώπινο γάλα. Για την Ιντερφερόνη-β έχει παρατηρηθεί ότι υπάρχει περιορισμένη απέκκριση στο ανθρώπινο γάλα, ενώ για την Τεριφλουνομίδη έχουν καταγραφεί απεκκρίσεις στο γάλα αρουραίων.
—Υπάρχουν αρκετά δεδομένα γύρω από την ασφάλεια της Οξικής Γλατιραμέρης;
Ναι. Η Οξική Γλατιραμέρη δεν φέρει πλέον αντένδειξη για την εγκυμοσύνη, βάσει μίας ογκώδους βάσης δεδομένων που προέκυψε μέσα από την παρακολούθηση της έκβασης περισσότερων από 5.000 κυήσεων σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Από την συλλογή κλινικών δεδομένων, για πάνω από 20 χρόνια, φάνηκε επίσης ότι η ουσία δεν συνδέεται με χαμηλή μέση τιμή βάρους γέννησης, πρόωρο τοκετό ή αυτόματες αποβολές. Δεν σχετίστηκε επίσης με τοξικότητα προς το έμβρυο, ούτε με κίνδυνο εμφάνισης δυσμορφιών ή συγγενών ανωμαλιών.
Δρ Βασιλική Κωσταδήμα
Διευθύντρια ΕΣΥ Νευρολογικής κλινικής
Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων
σχόλια