Στην τελευταία φάση βρίσκεται η αποκατάσταση της ιδιωτικής κατοικίας του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνστ Τσίλλερ στην οδό Μαυρομιχάλη 6.
Πρόκειται για ένα αινιγματικό και επιβλητικό αρχιτεκτόνημα της πόλης του ώριμου νεοκλασικισμού της νεότερης Ελλάδας. Για πάρα πολλά χρόνια η κακή συντήρηση του κτιρίου, οι λεηλασίες που είχε υποστεί, οι φθορές, η πυρκαγιά, η χρήση του για σατανιστικές τελετές είχαν οδηγήσει στην ερείπωσή του και συνετέλεσαν στην καθυστέρηση της ολοκλήρωσης των εργασιών.
Σήμερα, μπαίνοντας για πρώτη φορά στο ανακαινισμένο ιστορικό κτίριο, πραγματοποιήθηκε ξενάγηση από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, παρουσία της υπουργού, Λυδίας Κονιόρδου και της Γενικής Γραμματέας, Μαρίας Ανδρεαδάκη – Βλαζάκη.
Με συνολικό εμβαδόν που ξεπερνά τα 1.000 τ.μ., πρόκειται για ένα μέγαρο φορτισμένο με το ιστορικό βάρος της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πρωτεύουσας ενώ η αισθητική προσέγγιση του νεοκλασικού κτιρίου κινείται στο τρίπτυχο «καθαρότητα - διαφάνεια - σαφήνεια», όπως άλλωστε μας έχουν συνηθίσει τα δείγματα γραφής του Τσίλλερ.
Ύστερα από την συντήρηση και ανακαίνιση του κτιρίου πραγματοποιήθηκε πιστή αναπαράσταση με αποτέλεσμα να είναι ευδιάκριτος ο φυσικός εξαερισμός - οι εντοιχισμένοι αεραγωγοί ήταν κάτι πολύ πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη- οι γύψινες κορνίζες, οι ξύλινες επενδύσεις, αλλά και τα ιδιαίτερα πλακάκια τα οποία σε πολλά σημεία του μεγάρου αποσπάστηκαν και επανατοποθετήθηκαν.
Μάλιστα, πριν από μικρό χρονικό διάστημα, σε εκτενές αφιέρωμα που είχαμε κάνει για το συγκεκριμένο οικοδόμημα, η ιστορικός τέχνης και τέως επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης - Μουσείου Αλ. Σούτζου, Μαριλένα Κασιμάτη μας είχε αναφέρει: «το διατηρητέο Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου σηματοδοτεί έναν ιστορικό συμβιβασμό του αρχιτεκτονικού νεοκλασικισμού και του μουσειακού βυζαντινισμού. Είναι η μόνη σωζόμενη κατοικία πασίγνωστου αρχιτέκτονα που διατηρείται έως σήμερα. Ενός ανθρώπου που κόσμησε με το γούστο του και το ταλέντο του τον αστικό ιστό της Αθήνας της περιόδου του Γεωργίου Α' και του Χαρίλαου Τρικούπη».
Μετά την αποκατάσταση του από το υπουργείο Πολιτισμού ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει ξανά το πομπηιανό σαλόνι –επηρεασμένο από τον αναγεννησιακό αρχιτεκτονικό ρυθμό που άνθησε στην Ευρώπη στα μέσα του 19ου αι.–, το πορτρέτο της γυναίκας του, Σοφίας Δούδου και, φυσικά, τον διάκοσμο με το μονόγραμμα SEZ στο δωμάτιό της.
Συγκεκριμένα, τα πιο σημαντικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του Ερνστ Τσίλλερ αλλά και της μετέπειτα επέκτασης Λοβέρδου εντοπίζονται σ' όλους τους ορόφους. Ύστερα από τη συντήρηση και ανακαίνιση του κτιρίου πραγματοποιήθηκε πιστή αναπαράσταση με αποτέλεσμα να είναι ευδιάκριτος ο φυσικός εξαερισμός -οι εντοιχισμένοι αεραγωγοί ήταν κάτι πολύ πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη- οι γύψινες κορνίζες, οι ξύλινες επενδύσεις, αλλά και τα ιδιαίτερα πλακάκια τα οποία σε πολλά σημεία του μεγάρου αποσπάστηκαν και επανατοποθετήθηκαν.
Παράλληλα, παραμένουν εντυπωσιακές οι θαυμαστές τοιχογραφίες και οροφογραφίες, τα διακοσμητικά ανάγλυφα, οι ένθετες διακοσμητικές ζώνες, το τζάκι καθώς και ο ισόγειος χώρος όπου στεγαζόταν το αρχιτεκτονικό γραφείο του Τσίλλερ.
Ακόμη και σήμερα στην επίσκεψη μας διακρίναμε την αρμονική σύνθεση Αναγέννησης και Αρχαιότητας που χρησιμοποιούσε ο Τσίλλερ, πάντοτε σε συνδυασμό με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές τάσεις ενώ η ζωγραφική διακόσμηση του κτιρίου ήταν δημιουργία του Σλοβένου Γιούρι Σούμπιτς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1920 μεταβαίνουμε στην επόμενη και τελευταία οικοδομική φάση του μεγάρου, όταν ο αρχιτέκτονας Αριστοτέλης Ζάχος, με σπουδές στη Γερμανία κι ύστερα από παραγγελία του Δ. Λοβέρδου, χτίζει στο βάθος της πίσω αυλής του οικήματος ένα παρεκκλήσι, ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα με εντυπωσιακά διακοσμημένο θόλο το οποίο ακόμη και σήμερα όπως παρατηρήσαμε είναι αξιοθαύμαστο.
Βέβαια, σε πολλά σημεία της ιστορικής κατοικίας οι δυσκολίες αποκατάστασης ήταν αρκετά μεγάλες εξαιτίας της μεγάλης πυρκαγιάς που είχε εκδηλωθεί την δεκαετία του '80 όταν τότε στο κτίριο λειτουργούσε το βεστιάριο της Λυρικής Σκηνής.
Τέλος, να επισημάνουμε ότι η άλλοτε κατοικία Τσίλλερ αποτελείται από το ισόγειο, τον πρώτο και δεύτερο όροφο καθώς και το δώμα στο οποίο σήμερα υπάρχουν δύο νεόκτιστα δωμάτια όπου κάποτε φιλοξενούσαν το υπηρετικό προσωπικό.
Στο μέγαρο αυτό ο σπουδαίος αρχιτέκτονας Ε. Τσίλλερ έζησε με την οικογένειά του έως το 1912. Εκείνη τη χρονιά το ιστορικό κτίριο αγοράστηκε σε πλειστηριασμό από τον Κεφαλλονίτη ιδρυτή της Ιoνικής και Λαϊκής Τράπεζας, φιλότεχνο και συλλέκτη έργων τέχνης, Διονύσιο Π. Λοβέρδο, προκειμένου να το χρησιμοποιήσει ως δική του κατοικία. Επιπλέον, ένα μέρος της κατοικίας Λοβέρδου χρησιμοποιήθηκε ως μουσείο, όπου στέγασε τη συλλογή του από βυζαντινές εικόνες.
Από το 1981 χαρακτηρίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού έργο τέχνης, το 1992 γίνεται δωρεά στο ελληνικό Δημόσιο, προκειμένου να λειτουργήσει ως παράρτημα του Βυζαντινού Μουσείου, το 2011 πραγματοποιείται εκπόνηση μελέτης αποκατάστασης από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και, τέλος, το 2014 ξεκινά η αποκατάστασή του.
Όπως μας είπε σήμερα η υπουργός Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, πρόκειται για μία μοναδικής ιστορικής σημασίας κατοικία η οποία «αποτελεί μουσείο του εαυτού της» και «σκοπός του δύσκολου εγχειρήματος ήταν να αναδειχθεί ένα αυθεντικό αποτέλεσμα».
Το μόνο που απομένει είναι οι τελικές διορθώσεις ώστε και επίσημα να καταστεί παράρτημα του Βυζαντινού Μουσείου καθώς και να στεγάσει πάλι την συλλογή βυζαντινών εικόνων της συλλογής Λοβέρδου.
Κάποτε το διατηρητέο Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου αποτελούσε πόλο έλξης και σημείο αναφοράς για την υψηλή κοινωνία της Αθήνας. Μετά κι από την ολοκλήρωση της τελικής φάσης των εργασιών προβλέπεται να καταστεί και πάλι ένα πολιτιστικό μνημείο που θα συμβάλει στην αστική φυσιογνωμία της Αθήνας.
σχόλια