Οι εκπομπές ρύπων από κρουαζιερόπλοια και άλλα πλοία στη Σαντορίνη θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των κατοίκων και των επισκεπτών του νησιού.
Αυτό καταδεικνύουν πρόσφατες μετρήσεις και αναλύσεις που έκαναν ειδικοί επιστήμονες από τον Γερμανικό Οργανισμό Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος (NABU) σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Στα αποτελέσματα αυτής της έρευνας αναφέρεται και η βρετανική εφημερίδα Telegraph, σε χθεσινό άρθρο της με τίτλο «"Δεν θα πήγαινα στη Σαντορίνη - συνιστά απειλή για την υγεία σου": Το ελληνικό νησί δέχεται πυρά για τις εκπομπές ρύπων των κρουαζιερόπλοιων».
Το δημοσίευμα επισημαίνει ότι οι εμπειρογνώμονες για την ποιότητα του αέρα διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα μόλυνσης ήταν 17 φορές υψηλότερα από ό,τι θα περίμενε κανείς σε έναν πολυσύχναστο δρόμο.
«Βρήκαμε συγκεντρώσεις άνω των 340.000 σωματιδίων ανά κυβικό εκατοστό. Σε έναν πολυσύχναστο δρόμο βρίσκεις 20.000 με 30.000», δήλωσε ο δρ Axel Friedrich, εμπειρογνώμονας σε θέματα ποιότητας αέρα, που πραγματοποίησε την έρευνα.
Ο ίδιος αποδίδει το υψηλό επίπεδο ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη ναυτιλιακή βιομηχανία και τη βιομηχανία κρουαζιερόπλοιων, που μπορούν να χρησιμοποιούν νόμιμα μαζούτ στη Μεσόγειο χωρίς αντιρρυπαντικά φίλτρα.
Η Telegraph αναφέρει ότι στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική έχουν οριστεί από το 2015 περιοχές «ελεγχόμενων εκπομπών θείου», όπου τα πλοία υποχρεούνται να καίνε καθαρότερα καύσιμα και να χρησιμοποιούν αντιρρυπαντικά φίλτρα. Σύμφωνα με τον NABU, η ποιότητα του αέρα σε κάποιες παράκτιες περιοχές έχει βελτιωθεί έως και κατά 50% από το 2015.
Το δημοσίευμα επισημαίνει πως η Κομισιόν εκτιμά ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν έως και 50.000 άνθρωποι στην Ευρώπη λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλούν τα πλοία.
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων, σύμφωνα με την Ορνιθολογική Εταιρεία
Όπως επισημαίνει η Ορνιθολογική Εταιρεία, οι ειδικοί επιστήμονες μέτρησαν εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις επικίνδυνων για την υγεία λεπτόκοκκων μικροσωματιδίων (UFP) γύρω από τα κρουαζιερόπλοια και τα επιβατηγά πλοία στην καλδέρα της Σαντορίνης. Οι μετρήσεις κατέδειξαν ότι τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι 100 φορές υψηλότερα σε σχέση με περιοχές που έχουν καθαρό αέρα.
Ο εγνωσμένου κύρους εμπειρογνώμονας σε θέματα ποιότητας αέρα δρ. Axel Friedrich, μετά το πέρας των μετρήσεων στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου 2018, όταν διάφορα πλοία και κρουαζιερόπλοια επισκέφθηκαν το δημοφιλές νησί με τουρίστες από όλο τον κόσμο, δήλωσε ότι «τα επίπεδα των ατμοσφαιρικών ρύπων που προκάλεσαν τα πλοία ήταν τρομακτικά υψηλά».
Οι ειδικοί επεσήμαναν ότι τα πλοία στη Μεσόγειο επιτρέπεται να λειτουργούν με μαζούτ και χωρίς τη χρήση αντιρρυπαντικών φίλτρων, καθώς απουσιάζουν αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις όπως ισχύουν για τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά. Ως εκ τούτου, τα καυσαέρια των κινητήρων των πλοίων περιέχουν τεράστιες ποσότητες λεπτόκοκκων σωματιδίων καθώς και καρκινογόνους ατμοσφαιρικούς ρύπους, όπως η αιθάλη, που έχουν σημαντικό μερίδιο και στην κλιματική αλλαγή.
Η Κωνσταντίνα Ντεμίρη, Υπεύθυνη Πολιτικής της ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ, δήλωσε ότι είναι απαράδεκτο για τις εταιρείες κρουαζιερόπλοιων να ρυπαίνουν τον αέρα κατά την επίσκεψή τους στη Σαντορίνη: «Οι εταιρείες που ασχολούνται με τη διαχείριση και λειτουργία κρουαζιερόπλοιων αποκομίζουν πολλά χρήματα από το συγκεκριμένο είδος τουρισμού, μιας και είναι ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος τομέας στην τουριστική βιομηχανία. Ταυτόχρονα όμως αρνούνται να στραφούν σε πιο καθαρά καύσιμα ή να ξοδέψουν χρήματα για τεχνολογίες αντιρρύπανσης, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο την υγεία των δικών τους πελατών, αλλά και των κατοίκων και επισκεπτών της Σαντορίνης. Έχουμε έρθει αντιμέτωποι με ένα τεράστιο πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, συνεπώς απαιτούνται άμεσες πολιτικές ενέργειες για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος».
Ο Υπεύθυνος Πολιτικής για τις Μεταφορές Sönke Diesener στη NABU ανέφερε χαρακτηριστικά: «Οι άνθρωποι που ζουν στα ελληνικά νησιά, καθώς και οι τουρίστες που τα επισκέπτονται, υποφέρουν από την έκθεση στις εκπομπές αέριων ρύπων των πλοίων. Έχουμε δει αυτές τις υψηλές συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων σε πολλά διαφορετικά λιμάνια της Μεσογείου αλλά και σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για τις ναυτιλιακές εταιρείες ώστε να συνεχίζουν την απερίσκεπτη ρύπανσή τους. Είναι απαραίτητο να στραφούν άμεσα σε καύσιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο, να εγκαταστήσουν φίλτρα για τα μικροσωματίδια και καταλύτες για τα νιτρικά οξείδια, προκειμένου να περιορίσουν άμεσα τις επιβλαβείς εκπομπές στο ελάχιστο.
»»Επιπλέον, η Ελλάδα πρέπει να στηρίξει στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό τις προσπάθειες για τον χαρακτηρισμό της Μεσογείου ως Περιοχή Ελέγχου Εκπομπών Θείου (SECA) με μέγιστο όριο περιεκτικότητας σε θείο 0,1% για τα καύσιμα πλοίων, όπως συμβαίνει ήδη στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική. Αυτό θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα του αέρα στην περιοχή και θα ενθαρρύνει τη χρήση τεχνολογιών μείωσης εκπομπών».
Η Philippa Hobson, εκπρόσωπος του Βρετανικού Καρδιολογικού Ιδρύματος δήλωσε: «Σε παγκόσμιο επίπεδο, σχεδόν 6 στους 10 θανάτους που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλούνται από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Η έρευνά μας δείχνει ότι ακόμη και η βραχυπρόθεσμη έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση -μόλις μία ή δύο ώρες- μπορεί να έχει μόνιμο, αρνητικό αντίκτυπο στην καρδιά και την κυκλοφορία του αίματος. Για ασθενείς που πάσχουν ήδη από παθήσεις καρδιάς και κυκλοφορικού, ακόμη και βραχυχρόνια έκθεση σε πολύ ρυπασμένο αέρα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου στις επόμενες 24 ώρες».
Τα λεπτόκοκκα σωματίδια συνδέονται με σοβαρά προβλήματα υγείας όπως οι καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένων των εγκεφαλικών επεισοδίων και του καρκίνου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρο θάνατο. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περίπου 50.000 άνθρωποι πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο στην Ευρώπη λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται από τα πλοία, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν κατάλληλα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η Σαντορίνη είναι από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς παγκοσμίως. Κάθε χρόνο, περισσότεροι από δύο εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονται το νησί.
Το 2015, επισκέφτηκαν τη Σαντορίνη 636 κρουαζιερόπλοια, με περισσότερους από 790,000 επιβάτες, φέρνοντάς τη στην πρώτη θέση ως το πιο επισκέψιμο λιμάνι στην Ελλάδα από κρουαζιερόπλοια, ξεπερνώντας ακόμα και το λιμάνι του Πειραιά. Λόγω των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών πιέσεων που προκάλεσε αυτή η μεγάλη εισροή επισκεπτών, η Σαντορίνη επέβαλε μέγιστο όριο 8.000 επιβάτες κρουαζιέρας ανά ημέρα.
