Ας υποθέσουμε ότι κάναμε μια βόλτα μαζί σε αγαπημένους δρόμους της Αθήνας. Ας υποθέσουμε ότι κρατούσα τα βιβλία του και είχα πολλές απορίες. Ας υποθέσουμε ότι τον παρατηρούσα να κάνει ραδιόφωνο. Σημασία έχει ότι μπορείς να μιλήσεις για όλα με τον Κωνσταντίνο Τζούμα ή σχεδόν για όλα, να γελάσεις, να προβληματιστείς και να συγκινηθείς. Μια αξεπέραστη γοητευτική οντότητα εκεί έξω. ‘’Κάθε ευτυχία.’’
‘’-Πώς είστε;
-Πώς να’ μαι; Τσουλάει…’’
Ανακοινώθηκαν οι εκλογές, κορυφώθηκε η κομματική λύσσα. Πολλοί σωτήρες. Το έργο το 'χουμε ξαναδεί, κι όσο για την Αλλαγή, μας τα παν κι άλλοι. Δεν περιμένω τίποτα απ' τους πολιτικούς. Μπορώ να κάνω λάθη και μόνος μου.
Καθημερινό ραδιόφωνο. Μια συνέπεια, μια έξις, σε μια φαινομενικά άναρχη ζωή;
Ενάντια στη μέρα, κάθε μέρα. Μια συνέπεια σ’ ένα καθημερινό ραντεβού, μια έξις -τις μέρες που δεν ερτζιανίζομαι κάτι μου λείπει- όσο για την άναρχη ζωή… είναι σχετικό: μ’ αρέσουν οι αρχές και η παράβασή τους, αλλά το τι φαίνεται και το τι είναι ποτέ μου δεν ήξερα και ποτέ δεν θα μάθω.
Πάντα υπάρχει κάτι να πείτε, να σχολιάσετε την επικαιρότητα. Είναι τεχνική επιβίωσης ή ταλέντο;
Απορώ κι εγώ με τον καθημερινό σχολιασμό. Μάλλον διαθέτω το ταλέντο της επιβίωσης.
‘’Ως εκ θαύματος’’, ‘’Complete Unknown’’, ‘’Πανωλεθρίαμβος’’, τριλογία αυτοβιογραφίας. Είναι και τα στάδια της ζωής σας; (Δεν επιθυμώ να σας πεθάνω.)
Μπορεί να είναι ό,τι θέλεις: παιχνίδι με τις λέξεις, κρίση ειλικρίνειας, κολακευμένος αμαρτωλός, υπερήφανη διαφορετικότητα, αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι.
Γιατί γράφετε;
Γιατί έγραψα, μάλλον. Επειδή νόμισα ότι πλησίαζε το τέλος, επειδή κάποιος έπρεπε να γράψει για πλούσια και ελεύθερη ζωή –χωρίς πανεπιστημιακά διπλώματα, οικογενειακό εκτόπισμα, μαρξιστική αντιεξουσιαστικότητα- και επίσης από ματαιοδοξία και απέχθεια για τα μυστικά.
Το Compete Unknown, θα μπορούσε να είναι statement της εποχής;
Δεν υπάρχει πιο ερωτική φάση απ’ την ανωνυμία. Όταν είσαι κάποιος πρέπει να ‘σαι και κάπως, όταν δεν είσαι κανένας είσαι ό,τι γουστάρεις. Τι τις έχουμε τις μεταμορφώσεις των ανθρωπόμορφων θεών της ελληνικής μυθολογίας;
Η ειρωνεία και το καυστικό χιούμορ είναι γνωρίσματα ενός σνομπ ανθρώπου;
Δεν θα ‘λεγα ότι η ειρωνεία, το καυστικό χιούμορ και η σνομπαρία δεν έχουν σχέση με μένα, αλλά ούτε κι εγώ έχω βγάλει συμπέρασμα για τη σχέση μεταξύ τους.
Αποφεύγετε το θέατρο ή το θέατρο με ό,τι κουβαλάει σας απορρίπτει;
Το θέατρο -το σινεμά, ο χορός- υπήρξε πολύ πιο γενναιόδωρο μαζί μου απ’ ό,τι εγώ με αυτό. Απομακρύνθηκα όταν μου φάνηκε πως το θέατρο άρχισε να χλωμιάζει μπρος στις εκθαμβωτικές ασχήμιες της ζωής. Το θέατρο απαιτεί αφοσίωση που δεν διαθέτω και οι ήρωές του δίπλα στους πρωταγωνιστές της γκροτέσκας καθημερινότητας είναι ανεπαρκείς. Όπως κι εγώ.
‘’Κ. Π Καβάφης, Αυτοβιογραφούμενος’’. Ο Καβάφης υπήρξε ένας άνθρωπος με εξαιρετικό χιούμορ. Αυτό σας έφερε πιο κοντά στο ρόλο;
Δεν αρκεί το χιούμορ. Είναι κάτι ακόμη που μου διαφεύγει. Παραμένει κρυπτικός.
Οι εκλογές ανακοινώθηκαν. Είναι η επικείμενη αλλαγή ή η επανάληψη ενός έργου, για σας;
Ανακοινώθηκαν οι εκλογές, κορυφώθηκε η κομματική λύσσα. Πολλοί σωτήρες. Το έργο το ‘χουμε ξαναδεί, κι όσο για την Αλλαγή, μας τα παν κι άλλοι. Δεν περιμένω τίποτα απ’ τους πολιτικούς. Μπορώ να κάνω λάθη και μόνος μου.
Το Ποτάμι είναι ένα κατασκεύασμα εντυπώσεων ή μια σοβαρή προσπάθεια για κάτι διαφορετικό;
Καταρχάς η σοβαρότητα μπορεί να είναι εξίσου ηλίθια με οτιδήποτε. Δεν έχεις ακούσει τη φράση σκεπτόμενος βλαξ; Σκέψου με πόση σοβαρότητα χρόνια τώρα προετοιμάζουμε πάντα το επόμενο σφάλμα μας. Από την άλλη, η γλώσσα τους δεν είναι ξύλινη και άνθρωποι όπως ο Γραμματικάκης, ο Λυκούδης, δίνουν έναν άλλο τόνο. Όμως δεν έχω κάνει καμία έρευνα εις βάθος αυτού του ποταμού, όπως και κανενός άλλου. Έχω περιπλανηθεί και πλανηθεί σε διάφορους βυθούς, αλλά όχι σε κομματικούς.
Η φωνή σας, η χροιά σας, γνώριμη και εμπορικά εκμεταλλεύσιμη είναι και το προσωπείο σας;
Μπορεί να είναι η μάσκα, το προσωπείο πίσω απ’ το οποίο ίσως απολαμβάνω τη χρυσαφένια μου σιωπή. Λέμε τώρα.
Πώς περάσατε τις γιορτές; Ευτυχώς που τελείωσαν;
Πέρασαν χωρίς να το αντιληφθώ. Το τίμημα της επιβίωσης είναι η αδιαφορία. Είναι η τεχνική μου των τελευταίων χρόνων. Όντως, είμαι ευτυχής που τελείωσαν και παρέσυραν μαζί τους τη μελαγχολία της αφθονίας.
Η μοναξιά είναι ελευθερία ή φόβος όσο μεγαλώνουμε; Είστε μονήρης ή μοναχικός;
Και το μόνος δεν με τρομάζει, και η κοινωνικότητα δεν μου λείπει. Εξάλλου, once ανώριμος, always ανώριμος.
Υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν λύτρωση να φύγουν από την Ελλάδα, όταν ακούμε ότι κάποιος έφυγε, λέμε το εκνευριστικά τετριμμένο, ‘’ε, τι να έκανε εδώ’’. Εσείς τι κάνετε εδώ; Θα ξαναανακαλύπτατε τη Ν. Υόρκη;
Υπάρχουν άνθρωποι που επειδή τους τα ‘χουν πρήξει εδώ, τα μαζεύουν και φεύγουν γι’ αλλού, και καλά κάνουν. Καμία θυσία, θέλουμε να ζήσουμε. Παντού βέβαια η κοινωνία συσχετίζει κουτά. Τι κάνω εδώ; Προσπαθώ να κάνω τη ζωή πιο υποφερτή χωρίς να το κάνω θέμα. Στη Νέα Υόρκη δεν θα ‘ταν άσχημα. Το Μανχάταν είναι λουσάτα κουλ και σέξυ, αλλά θα προτιμούσα Τόκυο αυτή τη φορά. Έχω μια περιέργεια γι’ αυτή τη ράτσα, γι’ αυτό το «χαμένος στη μετάφραση».
Οι άνθρωποι που σας συναντούν τι περιμένουν από σας; Να τους πείτε κάτι αστείο, να τους χαμογελάσετε;
Ποιος ξέρει… Άβυσσος η ψυχή. Μέχρι στιγμής τίποτα δυσάρεστο. Συχνά προσδοκίες και σχόλια που με ξεπερνούν. Να ‘ναι καλά οι άνθρωποι.
Που θα πηγαίνατε μια ωραία ύπαρξη στην Αθήνα και τι θα ήταν το πρώτο που θα της λέγατε;
Παλιότερα σε κάποιο υποφωτισμένο αλσύλιο γύρω απ’ την Ακρόπολη για πυρόκαυλες νύχτες. Τώρα πια ίσως να την τοποθετούσα στην πινακοθήκη των έργων τέχνης και να τη λάτρευα από απόσταση. Μπορεί και να έκλαιγα από ευτυχία. Υποθέτω ότι δεν είμαι ο μόνος που δεν διαθέτει επαρκή προσδιορισμό της πραγματικότητας.
________
Ο Κωνσταντίνος Τζούμας, καθημερινά στον ΕN LEFKO, 87,7, 10:00-12:00
σχόλια