«Έχοντας να αντιμετωπίσουν μια από τις χειρότερες αγορές εργασίας παγκοσμίως, πολλοί Έλληνες millennials παρατούν το όνειρο μιας δημιουργικής, εξειδικευμένης δουλειά. Κι αντί γι' αυτό, φτιάχνουν ένα plan B για να επιβιώσουν».
Με αυτή φράση και με τα πιο μελανά χρώματα, το BBC και η δημοσιογράφος Jessica Bateman, περιγράφουν την τρέχουσα οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και πώς αυτή επηρεάζει τους στόχους που θέτουν σήμερα οι Έλληνες millennials, προκειμένου να επιβιώσουν, αναδεικνύοντας τις περιπτώσεις τεσσάρων Ελλήνων- των Αρετής Σταμπέλου, Μιχάλη Αργυρού, Αγάπης Κατσόρχη και Βασίλη Καραβασίλη.
Η Αρετή Σταμπέλου από την Αθήνα έχει μείνει άνεργη από τότε που μαζί με 24 συναδέλφους της απολύθηκαν από ένα τηλεφωνικό κέντρο τον Ιούλιο. Δεν της άρεσε η δουλειά- ήταν σκληρή και της απορροφούσε όλη την ενέργεια. «Ήμουν εκεί μόνο για τα χρήματα, δεν μου προσέφερε τίποτα άλλο», λέει η ίδια.
Είναι μια από τις πολλές προσωρινές θέσεις εργασίας, από τις οποίες έχει περάσει η 28χρονη, αφότου αποφοίτησε το 2011 από το πανεπιστήμιο με πτυχίο στις Πολιτικές Επιστήμες. Δεν έχει καταφέρει να βρει τίποτα καλύτερο. «Θα ήθελα να κάνω κάτι δημιουργικό. Όταν τελείωσα το πανεπιστήμιο ήθελα να εργαστώ ως πολιτική αναλύτρια ή σε κάποια ΜΚΟ», εξηγεί.
Όταν οι γονείς της μετακόμισαν εκτός πόλης, χρειάστηκε να βρει κάποιο εισόδημα. «Έπρεπε να στηρίξω τον εαυτό μου και να βρω όποια δουλειά μπορούσα», λέει η 28χρονη Αρετή.
Οι Έλληνες millennials είναι επί του παρόντος αντιμέτωποι με πια από τις πιο σκληρές αγορές εργασίας του ανεπτυγμένου κόσμου, με το ποσοστό ανεργίας στους νέους να αγγίζει το 40%. Κι όσοι καταφέρνουν να βρουν δουλειά, τις περισσότερες φορές απλώς εγκλωβίζονται σε μια αβέβαιη, χαμηλών προδιαγραφών θέση εργασίας, μέχρι να περάσουν στην επόμενη. Ο κατώτατος μηνιαίος μισθός -με τον οποίο αμείβονται οι περισσότεροι πτυχιούχοι- έχει πέσει από τα 800 ευρώ στα 600, από τότε που άρχισε η οικονομική κρίση, κι ένας στους 4 νέους ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας. Αυτός είναι κι ένας λόγος που περίπου 250.000 πτυχιούχοι έχουν εγκαταλείψει την Ελλάδα, αναζητώντας δουλειά σε άλλες χώρες, τα τελευταία 8 χρόνια.
Η εμπειρία της 28χρονης Αρετής είναι ενδεικτική πολλών Ελλήνων, που έχουν αποφοιτήσει από το ξέσπασμα της κρίσης κι έπειτα. Το βασικό τους παράπονο δεν είναι πως δεν μπορούν να βρουν δουλειά, αλλά περισσότερο πως δεν βρίσκουν κάποια, η οποία να είναι σταθερή, καλοπληρωμένη και αντίστοιχη των προσόντων τους. Ως εκ τούτου, πολλοί πτυχιούχοι καταλήγουν να εργάζονται ως bartenders ή σερβιτόροι ή να κάνουν δουλειές promotion, όπως διανομή φυλλαδίων στους δρόμους. Πολλές από αυτές τις δουλειές δεν δηλώνονται οπότε δεν περιλαμβάνονται κιόλας στα επίσημα ποσοστά ανεργίας.
Σύμφωνα με τον Dr. Μιχάλη Αργυρού, αναπληρωτή καθηγητή Οικονομιών στο Cardiff Business School, η σκιώδης οικονομία της Ελλάδας ενδεχομένως επηρεάζει περίπου το ένα τρίτο όλης της οικονομικής της δραστηριότητας. «Είμαι σίγουρος πως το μεγαλύτερο μέρος αφορά τους νέους. Επηρεάζει την προσωπική τους κατάσταση επειδή νιώθουν ανασφαλείς κι επηρεάζει επίσης τα οικονομικά της χώρας», σημειώνει ο ίδιος.
Η Αρετή Σταμπέλου παραδέχεται πως η δυσκολία της να βρει μια σταθερή, ικανοποιητική δουλειά, έχει ψυχολογικό κόστος. «Στο παρελθόν ένιωθα πολύ αγχωμένη και απαισιόδοξη για το μέλλον μου. Για μια περίοδο, είχα κατάθλιψη- ένιωθα πως δεν μπορούσα να κάνω τίποτα», εξηγεί. Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό διαχειρίζεται καλύτερα την ανεργία, επειδή πλέον συγκατοικεί με τον σύντροφό της, που έχει τη δυνατότητα να την στηρίζει οικονομικά αλλά ψυχολογικά. «Νιώθω πως πλέον έχω το χρόνο να ανακαλύψω τι πραγματικά θέλω να κάνω στη ζωή μου. Δεν θέλω μια δουλειά όπως η προηγούμενη», καταλήγει.
Άλλοι απόφοιτοι, που προηγουμένως είχαν «παραδοσιακές φιλοδοξίες», αποφάσισαν να κατευθυνθούν σε πιο πρακτικές επιλογές, όπως η κομμωτική και το τατουάζ.
Η 28χρονη Αγάπη Κατσόρχη, που αποφοίτησε το 2011 επίσης με πτυχίο τις Πολιτικές Επιστήμες, αποφάσισε να γίνει τεχνίτρια νυχιών καθώς δυσκολευόταν πάρα πολύ να βρει μια καλοπληρωμένη δουλειά. «Ήθελα μια καριέρα δημιουργική, που να με εμπνέει. Θα ήθελα να έχω συνεχίσει τις σπουδές μου, αλλά δεν είχα αρκετά χρήματα. Παρέμεινα αισιόδοξη όταν ήρθε η κρίση αλλά όταν τελείωσα το πανεπιστήμιο, τότε συνειδητοποίησα πόσο πολύ επηρέασε το μέλλον μας», λέει η ίδια.
Το καλοκαίρι του 2011, όταν αποφοίτησε, ο μέσος μισθός στην Ελλάδα είχε πέσει κατά 13%. «Οι φίλοι κι εγώ νιώθαμε πολύ αγχωμένοι σχετικά με την εύρεση εργασίας σχετικής με τις σπουδές μας αλλά και το αν θα ήταν σταθερή. Ήμουν τυχερή επειδή μπορούσα να ζω με τους γονείς μου, αλλά για όσους έπρεπε να μένουν μόνοι τους, ήταν εξαιρετικά δύσκολο», αναφέρει η 28χρονη.
Πέντε μήνες μετά την αποφοίτηση, η Αγάπη είδε μια διαφήμιση για μαθήματα τεχνικής νυχιών. Η γυναικεία ομορφιά παραμένει ένας από τους λίγους τομείς που συνεχίζουν να αναπτύσσονται στην Ελλάδα- ένα σύνηθες φαινόμενο γνωστό ως «the lipstick index», που παρατηρείται συχνά σε οικονομίες με ύφεση.
«Πάντα μου άρεσε να φτιάχνω τα δικά μου νύχια και των άλλων. Όταν εκπαιδεύτηκα, συνειδητοποίησα πόσο πολύ μου άρεσε αυτό το επάγγελμα. Το βρίσκω πολύ δημιουργικό και πληρώνομαι καλά», λέει η Αγάπη, προσθέτοντας πως μια συνάδελφός της έχει πτυχίο στην Αρχαιολογία.
Όσοι βίωσαν την οικονομική κρίση ενώ ήταν ακόμη έφηβοι, ξεκίνησαν τις σπουδές τους γνωρίζοντας πως δεν θα έβρισκαν δουλειά όταν αποφοιτήσουν. Έτσι, αποφάσισαν να ετοιμάσουν από νωρίς ένα plan B, ψάχνοντας τρόπους να δημιουργήσουν δικές τους ευκαιρίες.
«Ο πατέρας μου ήταν άνεργος για πολλά χρόνια και αυτό με έκανε να συνειδητοποιήσω πως δεν γινόταν να ολοκληρώσω τις σπουδές μου και να βρω δουλειά- έπρεπε να κάνω κάτι για μένα από νωρίς», λέει ο 25χρονος Βασίλης Καραβασίλης, συνιδρυτής της εταιρίας eNVy Softworks. Μαζί με πέντε συμφοιτητές του ξεκίνησαν να μαθαίνουν πώς να φτιάχνουν βιντεοπαιχνίδια, παράλληλα με τις σπουδές τους. «Το πρόβλημα είναι πως οι εργοδότες θέλουν πρακτικές γνώσεις, τις οποίες τα πανεπιστήμια δεν σου διδάσκουν. Και η κρίση σημαίνει πως οι εταιρίες δεν έχουν τα χρήματα να σε εκπαιδεύσουν», σημειώνει ο ίδιος.
Η δημιουργία μια επιχείρησης ή η εύρεση μη παραδοσιακών τρόπων για ευκαιρίες είναι μια τάση, που σύμφωνα με τον ίδιο, παρατηρείται σε πολλούς φοιτητές και αποφοίτους. «Πριν πέντε χρόνια δεν το έκανε κανείς. Τώρα υπάρχουν πολλές φοιτητικές οργανώσεις που σε παροτρύνουν να φύγεις από το σκεπτικό του πανεπιστημίου, να αναπτύξεις τις δεξιότητές σου και να βρεις μόνος σου την άκρη», εξηγεί ο 25χρονος. «Δεν είναι καθόλου εύκολο, αλλά με την τρέχουσα κατάσταση, είναι η μόνη επιλογή», καταλήγει.
Η Ελλάδα βγήκε επισήμως από το μνημονιακό πρόγραμμα τον Αύγουστο και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας υποσχέθηκε αυξήσεις στους μισθούς και μειώσεις στους φόρους. Ωστόσο, ο Μιχάλης Αργυρού παραμένει επιφυλακτικός, καθώς θεωρεί η γραφειοκρατία και το μη φιλικό περιβάλλον εμποδίζουν την βιώσιμη ανάπτυξη.
Βέβαια η Αρετή Σταμπέλου πιστεύει πως η γενιά της είναι αυτή που θα προχωρήσει μπροστά τη χώρα. «Όλα τα δεινά προκλήθηκαν από τους μεγαλύτερους. Αλλά εμείς είμαστε εκείνοι που μπορούν να φέρουν την αλλαγή», τονίζει.
Με πληροφορίες από BBC
σχόλια