Η διαδρομή από την Κατάνια μέχρι την Πιάτσα Αρμενίνα είναι λίγο περισσότερο από μιάμιση ώρα μέσα από λόφους με θερισμένα στάχυα, σπαρμένους μέχρι την κορυφή. Δεν υπάρχει ούτε σπιθαμή εδάφους ανεκμετάλλευτη, βλέπεις τους γκρεμούς κίτρινους μέχρι την άκρη κι απορείς πώς καταφέρνουν να καλλιεργήσουν τόσο απότομες πλαγιές χωρίς να τους πλακώσει το τρακτέρ. Ανάμεσα από τα στάχυα και τους οπωρώνες με τις πορτοκαλιές βλέπεις να ξεφυτρώνουν αγροτόσπιτα που είναι όλα εγκαταλειμμένα και τα πιο πολλά ερειπωμένα. Φαντάζεσαι πώς μπορεί να ήταν τις εποχές του μεγαλείου τους, σού έρχονται στο μυαλό σκηνές από το 1900 του Μπερτολούτσι και σε πιάνει μελαγχολία από την παρακμή.
Το σκηνικό τυπικό της νότιας Ιταλίας: φραγκοσυκιές, φραγκοσυκιές, φραγκοσυκιές, ξερόχορτα, διψασμένες πορτοκαλιές, ξερόχορτα, φραγκοσυκιές. Οι φραγκοσυκιές στη Σικελία είναι φορτωμένες με καρπούς γιατί μάλλον τις ευνοεί το κλίμα και είναι τριών ειδών: με κίτρινους καρπούς, με κόκκινους και με μικρούς μαύρους που έχουν ελάχιστα αγκάθια και όταν τους ξεφλουδίσεις τα χέρια σου βάφονται κόκκινα για δυο μέρες.
Ο προορισμός μας είναι η Πιάτσα Αρμενίνα γιατί σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων έξω από την πόλη βρίσκεται η πιο φημισμένη βίλα της Σικελίας, η Villa del Casale. Η Villa del Casale είναι μία αρχαία έπαυλη αρκετά καλοδιατηρημένη επειδή για εκατοντάδες χρόνια την είχε σκεπάσει η λάσπη και προστάτεψε τα ψηφιδωτά της –που είναι πραγματικά εντυπωσιακά.
Όταν ξεκινήσεις την περιήγηση στα 4.000 τετραγωνικά μέτρα του κτιρίου που σώζεται σήμερα [στις δόξες του ήταν ακόμα μεγαλύτερο] και συνειδητοποιήσεις την χλιδή που ζούσαν οι πλούσιοι πριν από δύο χιλιάδες χρόνια, αισθάνεσαι ότι όλη σου τη ζωή την έχεις ζήσει σε τρώγλες και σε κλουβιά. Ακόμα και το πιο πολυτελές σημερινό διαμέρισμα, έτσι φαίνεται μπροστά στη βίλα del Casale. Κι ότι θα ήθελες όσο τίποτα να μπορούσες να γυρίσεις έστω και για λίγο πίσω στο χρόνο για να δεις πώς μπορεί να ήταν τις μέρες του μεγαλείου της. Μετά σκέφτεσαι την απίστευτη δουλειά που έριξαν οι καημένοι οι σκλάβοι μέρα-νύχτα για χρόνια, για να πατούν τα αφεντικά τους σε έργα τέχνης που κανείς δεν θα έμπαινε στον κόπο να φτιάξει σήμερα.
Η βίλα-παλάτι που είχε χτιστεί πάνω σε ένα αγρόκτημα που είχε καταστραφεί από σεισμό, ανήκε σίγουρα σε κάποιον με πάρα πολλά λεφτά και ανώτερο αξίωμα και το κομμάτι της που έχει σωθεί σήμερα είναι σχεδόν όσο ένα mall. Χρειάζεσαι πάνω από μία ώρα περιήγησης στους υπερυψωμένους διαδρόμους για να το δεις ολόκληρο. Και, φυσικά, δεν επιτρέπεται να πατήσεις πάνω στα ψηφιδωτά, τα οποία είναι παντού, ακόμα και στα δωμάτια υπηρεσίας, μόνο που εκεί έχουν γεωμετρικά σχήματα και όχι παραστάσεις.
Οι ψηφιδωτές παραστάσεις στα πατώματα είναι τόσο περίπλοκες και λεπτομερείς που δύσκολα μπορείς να τις περιγράψεις με λόγια και δεν μπορείς να τις φωτογραφήσεις γιατί τις βλέπεις όλες από τα πλάγια, και όσες φωτογραφίες και να τραβήξεις δύσκολα μεταφέρεις το μεγαλείο τους για να το δείξεις.
Στη βίλα τα πάντα ήταν διακοσμημένα: οι τοίχοι με φρέσκο σχέδια και ερωτικές παραστάσεις, τα πατώματα με ψηφιδωτά, είχε μια τεράστια κρήνη με σιντριβάνι στο κεντρικό αίθριο και έναν τεράστιο διάδρομο που οδηγούσε στα ιδιαίτερα δωμάτια του κυρίου και της κυρίας του σπιτιού με μια συγκλονιστική σκηνή κυνηγιού -που σήμερα μοιάζει με πίστα για σκέιτ. Για να ολοκληρώσουν τα ψηφιδωτά πατώματα χρειάστηκαν σχεδόν 22 χιλιάδες μέρες. Η βίλα είναι χτισμένη σε μια σειρά από επίπεδα που μπορείς να διακρίνεις στα σχεδιαγράμματα γιατί η διαδρομή που σε αναγκάζουν να ακολουθήσεις δεν βοηθάει και πολύ. Ξεκινάει από την μνημειώδη είσοδο, περνάει από τις κουζίνες, την παλαίστρα, το δροσερό δωμάτιο για το καλοκαίρι, το ζεστό δωμάτιο [με κρυφή θέρμανση] για το χειμώνα, τα ζεστά λουτρά, το εντυπωσιακό κύριο περιστύλιο, το αίθριο με το σιντριβάνι, τον τεράστιο διάδρομο, την πτέρυγα του κυρίου, την πτέρυγα της κυρίας, τουαλέτες που ενώνονται με σκεπαστό διάδρομο για την κυρία, βεράντες, αγάλματα [τα οποία τα έχουν οι Άγγλοι στο βρετανικό μουσείο, σιγά να μην τα άφηναν], ιδιωτικά δωμάτια, πτέρυγα ξένων, τραπεζαρία, μέχρι αίθουσα οργίων [που δεν την λέει οδηγός]. Τα ψηφιδωτά ήταν έργο δύο ειδικών ψηφιδοποιών από την Αφρική, αυτό λένε σήμερα οι ειδικοί κρίνοντας από τις παραστάσεις, που είναι δύο διαφορετικών κατηγοριών: μυθολογικών σκηνών και πιο σύγχρονων θεμάτων [για την εποχή που φτιάχτηκαν, το πρώτο τέταρτο του 4ου αιώνα μ.Χ.]. Εκτός από την τεραστίων διαστάσεων [60 μέτρων!] σκηνή κυνηγιού με εικόνες Αφρικανών και Ινδών να σκοτώνουν και να κουβαλάνε από αγριογούρουνα μέχρι στρουθοκαμήλους και άγρια θηρία, υπάρχουν σκηνές από τη μυθολογία [ο Ηρακλής και η Λερναία Ύδρα, ο Οδυσσέας με τον Κύκλωπα], φυτά, λουλούδια, φρούτα, τα πρόσωπα της οικογένειας σε σκηνές από την καθημερινότητά τους, ερωτικές σκηνές, αλλά όσα κι αν έχεις δει και αν έχεις θαυμάσει, τις εντυπώσεις κλέβουν οι χορεύτριες με τα μπικίνι που είναι μάλλον το πιο δημοφιλές αξιοθέατο της βίλας. Βρίσκονται σε ένα από τα ιδιωτικά δωμάτια και είναι αθλήτριες που διαγωνίζονται σε διάφορα αθλήματα. Στη νικήτρια απονέμεται και βραβείο. Είναι η πιο αρχαία απεικόνιση του μπικίνι, σχεδόν δυο χιλιάδες χρόνια πριν υπάρξει σαν λέξη. Μία, μάλιστα, φοράει σχεδόν μονικίνι.
Η Πιάτσα Αρμενίνα δεν είχε και πολλά πράγματα να κάνεις μεσημεριάτικα, όλοι είχαν κλειστεί στα σπίτια τους και περίμεναν να πεθάνει η ζέστη, κυκλοφορούσαν μόνο τουρίστες ζαβλακωμένοι από τον ήλιο. Αφού χωθήκαμε σε καναδυο εκκλησίες και περπατήσαμε στα έρημα σοκάκια, καθίσαμε σε ένα καφενείο που είχε μόνο γέρους με πρόσωπα με εγκαύματα. Η οικογένεια του ιδιοκτήτη του μαγαζιού ήταν η πιο ευγενική που συναντήσαμε σε ολόκληρο το ταξίδι. Μας έφτιαξαν ένα σάντουιτς και ένα αρατσίνι με ραγού που μετά από τόση ταλαιπωρία μας φάνηκαν τα πιο νόστιμα πράγματα που έχουμε φάει στη ζωή μας.
σχόλια