Παραμένει το ευρύτερα χρησιμοποιούμενο αναισθητικό στα νοσοκομεία των ΗΠΑ, αλλά πολλοί ασθενείς εξακολουθούν να θυμούνται την προποφόλη (propofol) ως το φάρμακο που σκότωσε τον Μάικλ Τζάκσον.
Οι περισσότεροι δεν φοβούνται πλέον, λένε οι γιατροί, αν και πολλοί εξακολουθούν να ρωτούν αν θα λάβουν «το φάρμακο του Τζάκσον» πριν από μια επέμβαση - και οι περισσότεροι το λαμβάνουν.
Ο Τζάκσον πέθανε πριν από 10 χρόνια στο σπίτι του στο Λος Άντζελες, αφού έλαβε θανάσιμη δόση του φαρμάκου που προοριζόταν για χρήση μόνο κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης και άλλων ιατρικών διαδικασιών, αλλά όχι για αϋπνία.
Καθώς ο Τζάκσον έκανε πρόβες για την περιοδεία επιστροφής του, αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα ύπνου. Οι εισαγγελείς δήλωσαν ότι ο προσωπικός γιατρός του, Κόνραντ Μάρεϊ, έδωσε στον τραγουδιστή προποφόλη, όπως είχε κάνει πολλές φορές πριν, και τον άφησε χωρίς επιτήρηση. Ο γιατρός καταδικάστηκε για ακούσια ανθρωποκτονία το 2011.
Ο Τζάκσον χαρακτήριζε την προποφόλη το "γάλα" του. Είναι άσπρο, έχει μορφή ελαίου και λαμβάνεται με ενδοφλέβια ένεση. Δρα ταχύτατα, σε περίπου 40 δευτερόλεπτα και η επίδραση του φεύγει επίσης γρήγορα. Οι ασθενείς που το λαμβάνουν δεν ξυπνάνε με χανγκόβερ ή ναυτία. Δεν θυμούνται πολλά, σε αυτό οφείλει το προσωνύμιο της η ουσία, «το γάλα της αμνησίας»
Η ανακάλυψη της προποφόλης ήταν μια σημαντική εξέλιξη στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όμως τότε σχεδόν δεν κατάφερε να «βγει» από το εργαστήριο και να περάσει στην αγορά, καθώς μία από τις πρώτες εκδοχές της προκαλούσε αλλεργικές αντιδράσεις.
Ο άνθρωπος που την ανακάλυψε , ο Τζον Μπ. Γκλεν, επέμεινε και έτσι βρήκε μια καλύτερη φόρμουλα χρησιμοποιώντας σογιέλαιο. Δεκατρία χρόνια μετά την ανακάλυψη της , η προποφόλη έχει αντικαταστήσει τη νατριούχο θειοπεντάλη στις περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις. Στις ΗΠΑ περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο λαμβάνουν προποφόλη.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει χαρακτηρίσει «απαραίτητο φάρμακο». Ο Γκλεν συνταξιοδοτήθηκε από την φαρμακευτική εταιρεία AstroZeneca τιμήθηκε πέρυσι με το σημαντικό βραβείο για ιατρική έρευνα, το Lasker. Επειδή η προποφόλη προκαλεί μείωση της αρτηριακής πίεσης και δημιουργεί προβλήματα στην αναπνοή, οι ασθενείς που τη λαμβάνουν πρέπει να είναι υπό επίβλεψη. «Είναι αρκετά ασφαλής κάποιος στα χέρια ενός αναισθησιολόγου» λέει η Μπέβερλι Φίλιπ από την Αμερικανική Ένωση Αναισθησιολόγων. Πλέον όμως, οι ασθενείς δεν φοβούνται τόσο στο να "βυθιστούν". Είναι πιο πολύ θέμα περιέργειας παρά φόβου για την ασφάλεια τους».
Από την πλευρά του, ο Στίβεν Σάφερ, από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, ένας από τους ειδικούς στη συγκεκριμένη ουσία o οποίος κατέθεσε στη δίκη του Μάρεί είναι υπέρ της ενδεδειγμένης χρήσης της προποφόλης. «Ο Μάικλ Τζάκσον σκοτώθηκε από έναν απρόσεκτο και ανίκανο γιατρό», τονίζει.
Η προποφόλη δεν είναι συχνά αντικείμενο αστυνομικής έρευνας και δεν υπόκειται σε έλεγχο βάσει της ομοσπονδιακής νομοθεσίας των ΗΠΑ. Άλλωστε δεν είναι μια ουσία στην οποία γίνεται κατάχρηση στο ευρύτερο κοινό. Σχεδόν όλες οι περιπτώσεις αφορούν ανθρώπους που εργάζονται στον τομέα της υγείας. Κλέβουν την ουσία από τον χώρο εργασίας τους ώστε να πετύχουν το ευχάριστο, αλλά επικίνδυνο, αποτέλεσμα που προσφέρει. Από το 1992 έως το 2009 καταγράφηκαν τουλάχιστον 18 θάνατοι επαγγελματιών της υγείας από υπερβολική δόση.
Ο ψυχίατρος Μπράιν Μίκι από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα μελετά την επίδραση της ουσίας σε ανθρώπους με κατάθλιψη, στους οποίους τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ή η ψυχοθεραπεία δεν έχουν αποτέλεσμα. Ο Μίκι και οι συνάδελφοι του δημοσίευσαν πέρυσι μια προκαταρκτική μελέτη που δείχνει τα αποτελέσματα που είχε η χορήγηση μεγάλων δόσεων προποφόλης σε δέκα ασθενείς με κατάθλιψη, από μέτριας έως βαριάς μορφής. Οι μισοί από αυτούς είχαν θετικά αποτελέσματα και η διάθεση τους βελτιώθηκε για τρεις μήνες.
Τώρα οι ερευνητές ετοιμάζουν μια δεύτερη μεγαλύτερη μελέτη που θα συγκρίνει την προποφόλη με ένα ηρεμιστικό το οποίο λέγεται midazolam. O Μίκι δεν ξέρει πως ακριβώς η προποφόλη λειτουργεί ενάντια στην κατάθλιψη όμως λέει πως ίσως πυροδοτεί το μυαλό να αναδιοργανώσει τον εαυτό του και «να βγει από αυτή την κακή, καταθλιπτική κατάσταση». Η μελέτη διεξήχθη σε νοσοκομείο και η χορήγηση της ουσίας γινόταν από αναισθησιολόγο μέσω ενδοφλέβιας ένεσης. «Μην το δοκιμάσετε σπίτι», προειδοποιεί, ο Μίκι.
Με πληροφορίες από Associated Press