«Ζέφυρος»: Ο Σταύρος Μαυράκης σχεδιάζει το αυτοκίνητο του μέλλοντος παίρνοντας έμπνευση από την Ελληνική μυθολογία
Πώς μια διπλωματική εργασία για το Royal College of Art εξελίχθηκε σε μια τρομερά ενδιαφέρουσα επιχειρηματική ιδέα
Ο «Ζέφυρος», σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, ήταν ο θεός του δυτικού ανέμου και ο αγγελιοφόρος της άνοιξης φέρνοντας την καλοκαιρινή αύρα. Στην Οδύσσεια, ο Ζέφυρος ήταν ο μόνος άνεμος που ελευθέρωσε ο Αίολος, ώστε να φυσήξει ευνοϊκά προς τη δύση βοηθώντας έτσι τον Οδυσσέα να ταξιδέψει προς την Ιθάκη. Κάπως έτσι εμπνεύστηκε και ο Σταύρος Μαυράκης την ιδέα για τον δικό του «Ζέφυρο», ένα αυτόνομο όχημα, κοινής χρήσης που δίνει έμφαση στη βιωσιμότητα.
Ο Σταύρος μεγάλωσε στο κέντρο της Αθήνας και σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην Αθήνα, επόμενος σταθμός ήταν το Λονδίνο και συγκεκριμένα το Royal College of Art, όπου και συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές πάνω στο σχεδιασμό οχημάτων.
Βέβαια, το ενδιαφέρον του για το σχεδιασμό αυτοκινήτων δεν ξεκίνησε στο Λονδίνο, αλλά αρκετά χρόνια νωρίτερα, όταν ακόμα πήγαινε στο σχολείο, όπου και είχε μουτζουρώσει όλα τα θρανία της τάξης μαζί με τους φίλους του μετατρέποντάς τα στις πρώτες του μακέτες. «Το αυτοκίνητο με γοήτευε από αρκετά μικρή ηλικία σαν αντικείμενο, σαν εμπειρία, σαν αίσθηση... Κάποια στιγμή, όμως, λίγο πριν τελειώσω τις σπουδές μου στην αρχιτεκτονική και παράλληλα σκεπτόμενος τι θα ήθελα να κάνω μετέπειτα, άρχισε η ιδέα του σχεδιασμού αυτοκινήτων να επανέρχεται πιο σοβαρά. Με άλλα λόγια, ήθελα να δω μέχρι που μπορεί να με οδηγήσει αυτή η παιδική μου «τρέλα» (του να σχεδιάζω αυτοκίνητα) και γι'αυτό το λόγο αποφάσισα να κάνω πρώτα την ερευνητική μου εργασία και στη συνέχεια τη διπλωματική μου πάνω στην αρχιτεκτονική και το σχεδιασμό αυτοκινήτων.
Χρησιμοποιώντας αυτό το όχημα ο ταξιδιώτης-περιηγητής, μαζί με τη βοήθεια ανερχόμενων τεχνολογιών, όπως η αυτόνομη οδήγηση, μπορεί να αξιοποιήσει στο έπακρο τον τόπο στον οποίο βρίσκεται και να έχει μια μοναδική και πρωτότυπη τοπική εμπειρία, απελευθερωμένη πλέον από λειτουργίες, όπως η οδήγηση.
Εφαλτήριο για την κατασκευή του Ζέφυρου ήταν το ελληνικό τοπίο (με την ευρεία σημασία της έννοιας), που αν και το έχουμε «ταλαιπωρήσει», εξακολουθεί να είναι γενναιόδωρο μαζί μας όσον αφορά τον πλούτο και την ομορφιά του. Ήθελα παίρνοντας ως αφορμή τα ελληνικά τοπία να σχεδιάσω μια υπηρεσία μεταφοράς που θα συνδύαζε τις τελευταίες τεχνολογίες, την αισθητική και τη βιωσιμότητα, σεβόμενος πάντοτε τον τόπο και αξιοποιώντας τα κακώς πεπραγμένα. Σε καμία περίπτωση δεν ήθελα να σχεδιάσω απλά ένα φουτουριστικό «concept», βγαλμένο από ταινία Star Wars. Ο «Ζέφυρος», λοιπόν, έχει μια ολιστική προσέγγιση, όχι απλά κάτι αισθητικά όμορφο και μίνιμαλ, αλλά κυρίως κάτι που έχει ουσία και μια ρεαλιστική -όσο γίνεται- βάση αναφοράς».
Το ότι ο «Ζέφυρος» είναι ένα αυτόνομο όχημα, κοινής χρήσης σημαίνει πως δίνει έμφαση στη βιωσιμότητα, καθώς τροφοδοτείται από αιολική ενέργεια και είναι επί το πλείστον φτιαγμένο από ανακυκλωμένα θαλάσσια απορρίμματα. Πρόκειται για μια μονάδα κινητής αρχιτεκτονικής που ενισχύει τη βιωματική περιπέτεια, επαναπροσδιορίζοντας τον τρόπο που «εξερευνούμε» τον κόσμο. Ουσιαστικά, πέρα από το απτό αντικείμενο, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως μια υπηρεσία λογικής "Uber" μέσω της οποίας ο χρήστης θα μπορεί να καλεί, να ενοικιάζει και εν γένει να διαχειρίζεται το εκάστοτε όχημα μέσω ενός application από το smartphone του.
Αυτό το φουτουριστικό όχημα βασίζεται στην driveless τεχνολογία «την οποία στο παρελθόν συνηθίζαμε να βλέπουμε μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Η τεχνολογία αυτή μπορεί, σε διάφορες βαθμίδες, να προσφέρει οδήγηση ενός οχήματος χωρίς την ανάγκη ενεργής παρέμβασης του ανθρώπου, καθώς μιλάμε πλέον για αυτοματοποιημένα συστήματα οδήγησης. Ο οδηγός μπορεί ολοένα και περισσότερο να αφήσει τον ρόλο του και να γίνει κι αυτός επιβάτης. Με βάση αυτήν την οπτική, η έννοια του τί είναι αυτοκίνητο και πως το χρησιμοποιούμε θα αλλάξει δραστικά. Πέρα, όμως, από την έννοια θα αλλάξει και η ίδια του η μορφή. Πολύ απλά, η τεχνολογία της αυτόνομης οδήγησης μαζί με τα νέα συστήματα κίνησης (ηλεκτρoκινητήρες, κινητήρες υδρογόνου κ.ά.) αλλάζουν τα δεδομένα και έτσι εμείς, ως σχεδιαστές, καλούμαστε να απαντήσουμε σε αυτήν την νέα, άκρως ενδιαφέρουσα και πολυαναμενόμενη για το χώρο του αυτοκινήτου πρόκληση».
Χρησιμοποιώντας αυτό το όχημα ο ταξιδιώτης-περιηγητής, μαζί με τη βοήθεια ανερχόμενων τεχνολογιών, όπως η αυτόνομη οδήγηση, μπορεί να αξιοποιήσει στο έπακρο τον τόπο στον οποίο βρίσκεται και να έχει μια μοναδική και πρωτότυπη τοπική εμπειρία, απελευθερωμένη πλέον από λειτουργίες, όπως η οδήγηση. Ο περιηγητής έχει κάθε λόγο να χαζεύει το τοπίο και να θαυμάζει τα αξιοθέατα που συναντά στο δρόμο του, παρά να προσέχει τον ίδιο το δρόμο. Φτάνοντας στον επιθυμητό προορισμό μπορεί να αξιοποιήσει το όχημα, αφού είναι ένα κομμάτι κινητής αρχιτεκτονικής και όχι απλά ένα μέσο μεταφοράς.
Ο Ζέφυρος παρέχει ένα ευέλικτο, εφήμερο χώρο διαβίωσης που εν τέλει το καθιστά το βασικό μέρος της βιωματικής περιπέτειας. Ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει το εσωτερικό του κατά ανάλογα με τις ανάγκες του. Το εσωτερικό του αποτελείται από μια ενιαία ξύλινη επιφάνεια που παραπέμπει σε ξύλινο deck σκάφους. Πάνω σε αυτήν βρίσκονται τα φτιαγμένα από ψάθα και φελλό καθίσματα των επιβατών, τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε ξαπλώστρες ή να αφαιρεθούν τελείως, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν ως καθίσματα και έξω από το όχημα.
Όσον αφορά τον χειρισμό του αυτοκινήτου υπάρχει μόνο μια οθόνη αφής στο πλάι του χώρου επιβατών. Ένα ράφι προσφέρει τη δυνατότητα ασύρματης φόρτισης smartphone, ενώ στο μπροστινό μέρος υπάρχει ξεχωριστός χώρος αποσκευών. Ένα δίχτυ αποτελεί την οροφή του οχήματος παρέχοντας σκιά στους επιβάτες. Εκτός αυτού, μέσω αναδιπλούμενων σκαλοπατιών, που βρίσκονται στο πίσω μέρος του οχήματος, ο χρήστης μπορεί να ανέβει και να ξαπλώσει στο δίχτυ-σκίαστρο για ηλιοθεραπεία, ενώ το σκαρί του Ζέφυρου είναι φτιαγμένο από ένα νέου τύπου σύνθετο υλικό, που έχει ως βάση τα ανακυκλωμένα θαλάσσια πλαστικά κ.ά.
Στις μέρες μας, είναι γεγονός ότι βλέπουμε όλο και περισσότερο να «ξεπηδούν» υπηρεσίες με οχήματα κοινής χρήσης. Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία να μετακινηθούμε νοικιάζοντας βραχυχρόνια ένα όχημα. Το όχημα αυτό μπορεί να είναι ένα πατίνι, ένα ποδήλατο, ένα αυτοκίνητο ή ακόμα και μια μηχανή. Πρόκειται λοιπόν για «στόλους οχημάτων» που δεν έχουν αποκλειστικό κάτοχο - οδηγό, αλλά αποτελούν αντικείμενο «κοινοχρησίας». Η βασική φιλοσοφία αυτών των είναι πως με λιγότερο αριθμό οχημάτων μπορεί να εξυπηρετηθεί μεγαλύτερος όγκος χρηστών. Έτσι μπορεί να επιτευχθεί λιγότερη συνολική κατανάλωση και επιπλέον να συνεισφέρει στην αποσυμφόρηση των δρόμων μέσα στην πόλη. «Για φανταστείτε τι θα σήμαινε για την Αθήνα, π.χ. να μπορούσαμε να μειώναμε δραστικά τον όγκο των σταθμευμένων οχημάτων! Ειδικά σε μια τέτοια πόλη, θα έπρεπε να στρεφόμαστε σε μοντέρνα, σύνθετα και ίσως δυναμικά συστήματα μεταφοράς, να εκμεταλλευόμαστε μια σειρά μέσων μεταφοράς, ώστε να φτάσουμε στον προορισμό μας, που εν τέλει ίσως είναι και πιο φιλικοί στο περιβάλλον απ' ότι μέχρι πρότινος».
Εξάλλου, ο «Ζέφυρος» φαίνεται πως εναρμονίζεται πλήρως με το οικολογικό πνεύμα της εποχής, κι αυτό επιβεβαιώνεται μέσα από τη «χρήση τοπικών παραδοσιακών υλικών σε συνδυασμό με τα νέα σύνθετα υλικά και την ανανεώσιμη ενέργεια (το όχημα εκμεταλλεύεται τα αιολικά πάρκα καθώς και μια ανεμογεννήτρια που διαθέτει). Έτσι, έρχεται να ολοκληρώσει την πρόταση για ένα όχημα σχεδιασμένο από τον τόπο και προορισμένο για τον τόπο. Πρόκειται για μια φουτουριστική πρόταση μετακίνησης που όμως αντανακλά τα προβλήματα της εποχής μας και αναδεικνύει νέες ιδέες και λύσεις που απαντώνται κυρίως στον ελληνικό νησιωτικό χώρο. Είναι ένα πρότζεκτ που κάνει νύξη στις έννοιες της αειφορίας, της κυκλικότητας, της ανακύκλωσης και της αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ένα τέτοιο σύστημα μπορεί να προσφέρει ευελιξία και αυτονομία μετακινήσεων του νησιού! Επιπλέον δεν ρυπαίνει, μειώνει την όχληση και μειώνει δραστικά τον όγκο οχημάτων πάνω στο νησί. Κι αυτό διότι είναι κοινόχρηστο και ο επισκέπτης δεν χρειάζεται να έρθει με το δικό του αυτοκίνητο το οποίο συνήθως είναι ασκόπως υπερβολικό και «υπερσχεδιασμένο» για τη χρήση που καλείται να έχει σε ένα νησί.
Ο λόγος για τον οποίο το πρότζεκτ αυτό έχει συνδεθεί τόσο στενά με τα στοιχεία του Ελληνικού (ή και ευρύτερα του Μεσογειακού) περιβάλλοντος είναι επειδή προσπαθεί να προσφέρει φρέσκες ιδέες και να απαντήσει σε προβλήματα, εκμεταλλευόμενο τις νέες τεχνολογίες και συγχρόνως δείχνοντας πως θα μπορούσε να είναι το μέλλον. Σε αυτό το σημείο έρχεται το ελληνικό στοιχείο να παντρέψει όλα τα παραπάνω εμπνεόμενο (και σε αρκετές περιπτώσεις δανειζόμενο) στοιχεία από την ελληνική μυθολογία, τις μορφές και γεωμετρίες από την αρχαία ελληνική τέχνη, όπως τα κυκλαδικά ειδώλια, τη λαϊκή αλλά και μοντέρνα αρχιτεκτονική και παράδοση, φτάνοντας ακόμη μέχρι τα υλικά και την κουλτούρα του τόπου.
Ποιες αλλαγές και προσθήκες, επομένως, αναμένεται να δούμε μέσα στα επόμενα χρόνια στους δρόμους; «Πιστεύω πως θα δούμε πολύ ενδιαφέροντες προτάσεις ίσως και από εταιρίες άσχετες με τον χώρο. Γιατί να μην δούμε, για παράδειγμα, αυτόνομα οχήματα που δεν θα σε μετακινούν απλώς, αλλά θα σου προσφέρουν μια βιωματική εμπειρία ενώ μετακινείσαι. Ίσως να έρχεται να σε πάρει ένα τέτοιο όχημα της Spotify, ώστε να σε πάει βόλτα στην Αθήνα, ενώ εσύ θα διασκεδάζεις με τους φίλους σου ακούγοντας τις αγαπημένες σας μουσικές. Ωστόσο, κρίσιμο σημείο για το τι θα δούμε στους δρόμους είναι το νομοθετικό πλαίσιο και οι πιθανές υποδομές, τα οποία θα χρειαστεί να είναι έτοιμα για να μπορέσουν να υποδεχτούν τις νέες μορφές μετακίνησης», σημειώνει ο 29χρονος Σταύρος.
Ο Έλληνας σχεδιαστής αυτοκινήτων ελπίζει ότι σε βάθος πενταετίας θα καταφέρει να εξασφαλίσει τις κατάλληλες συνεργασίες, το δυναμικό καθώς και το κεφάλαιο για την έρευνα και ανάπτυξη του πρότζεκτ αυτού στην Ελλάδα. Η σκέψη του, δηλαδή, κινείται γύρω από τη δημιουργία ενός πρωτοτύπου, που θα δείχνει και θα εμπεριέχει έμπρακτα όλες αυτές τις αρχές (βιωσιμότητα, εκμετάλλευση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κυκλικότητα, τρισδιάστατη εκτύπωση, χρησιμοποίηση ανακυκλωμένων θαλάσσιων απορριμμάτων κ.ά.). Όπως και να 'χει, πάντως, σήμερα ο Σταύρος Μαυράκης μπορεί να αισθάνεται απόλυτα δικαιωμένος για εκείνα τα αυτοκίνητα-μουτζούρες, που είχε σχεδιάσει πριν πολλά χρόνια σε κάθε γωνιά του θρανίου του, όταν ακόμη πήγαινε στο σχολείο, γιατί πλέον έχουν πάρει σάρκα και οστά και ετοιμάζονται να ταξιδέψουν και σε κάθε σημείο της χώρας (και όχι μόνο!).
Info:
