Το πλαίσιο καταπολέμησης του παράνομου εμπορίου καπνικών προϊόντων στην Ελλάδα, αλλά και το μέγεθος του προβλήματος με θέμα τα παράνομα εργοστάσια τσιγάρων στην ΕΕ, αναπτύχθηκαν σήμερα σε συνέδριο του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου στην Αθήνα στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεττανία.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου «Illicit Cigarettes Trade» δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία της μελέτης Stella της KPMG. Πρόκειται για μια ετήσια μελέτη η οποία εκτιμά το μέγεθος και την εξέλιξη της παράνομης αγοράς τσιγάρων στην ΕΕ. Η μελέτη καλύπτει και τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, υπάρχουν μεμονωμένες αναφορές στη Νορβηγία και την Ελβετία.
Η KPMG όρισε Ομάδα Εμπειρογνωμόνων από διαφορετικά πεδία, όπως η βιομηχανία, οι διωκτικές Αρχές, ο ακαδημαϊκός τομέας και ο έλεγχος του καπνού για να εξετάσουν και αναλύσουν τα ευρήματα της μελέτης Stella για το 2018.
Τα στοιχεία της Stella
Η μελέτη Stella της KPMG για την κατανάλωση παράνομων τσιγάρων στην ΕΕ το 2018, η οποία εκδόθηκε τον Ιούνιο 2019, αποκάλυψε ότι καταναλώθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EE) 43,6 δισεκατομμύρια παράνομα τσιγάρα, ποσότητα ισοδύναμη σε μέγεθος με το σύνολο της νόμιμης αγοράς πωλήσεων τσιγάρων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Αυστρίας και της Δανίας.
Αυτή η πραγματικότητα κόστισε στις κυβερνήσεις 10 δισεκατομμύρια ευρώ χαμένα έσοδα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η κατανάλωση παράνομων τσιγάρων το 2018 στην ΕΕ υπολογίζεται στο 8,6% της συνολικής κατανάλωσης και αντιστοιχεί σε 43,6 δισεκατομμύρια τσιγάρα.
Η μελέτη εντόπισε 33% αύξηση στα απομιμητικά τσιγάρα – το μεγαλύτερο ποσό που έχει καταγραφεί ιστορικά – με την κατανάλωση να φτάνει στα 5,5 δισεκατομμύρια απομιμητικά τσιγάρα το 2018.
Σε δεκαπέντε (15) από τις χώρες οι οποίες περιλαμβάνονται στη μελέτη, παρατηρήθηκε αύξηση στην κατανάλωση απομιμητικών τσιγάρων, με τον μεγαλύτερο όγκο να καταγράφεται στην Ελλάδα (1,5 δισεκ. τσιγάρα) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (0,9 δισεκ. τσιγάρα).
Οι αυξημένες κατασχέσεις παράνομων εργοστασίων στην ΕΕ αναδεικνύουν την αυξημένη παραγωγή παράνομων τσιγάρων εντός της ΕΕ
Η έρευνα της KPMG κατέγραψε ότι κατασκευάζονται περίπου 9,2 δισεκατομμύρια παράνομα τσιγάρα εντός της ΕΕ. Ταυτόχρονα, αυξήθηκαν και οι έφοδοι σε παράνομα εργοστάσια από 22 το 2017, σε 51 το 2018.
Η Πολωνία, η Τσεχία και η Ελλάδα είχαν τις περισσότερες εφόδους σε παράνομα εργοστάσια το 2018. Τα παράνομα προϊόντα που παράγονταν σε αυτά τα εργοστάσια εντοπίστηκαν σε πολλές χώρες της ΕΕ. Εάν αυτές οι ποσότητες τσιγάρων είχαν διοχετευτεί στη νόμιμη αγορά, θα πρόσθεταν 2 δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον στα Ευρωπαϊκά ταμεία.
Η απόκτηση παραγωγικού εξοπλισμού από τις εγκληματικές οργανώσεις είναι εύκολη.
Οι εγκληματικές οργανώσεις αποκτούν μέσω του διαδικτύου τεχνολογικά εξελιγμένο εξοπλισμό και αναλώσιμα, τα οποία, για να αποφύγουν τους ελέγχους, αποστέλλονται μέσω των Ελευθέρων Ζωνών Εμπορίου, συνήθως από τη Μέση και Άπω Ανατολή. Με αυτό τον τρόπο στήνουν πιο γρήγορα και εύκολα τα παράνομα εργοστάσια τσιγάρων.
Οι εγκληματικές οργανώσεις που λειτουργούν σε διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικό επίπεδο εμπειρίας και εξειδίκευσης. Το ίδιο δίκτυο που χρησιμοποιείται για τα παράνομα τσιγάρα, χρησιμοποιείται και για άλλα παράνομα είδη όπως ναρκωτικά, απομιμητικά ρούχα και φάρμακα.
Τα στοιχεία για την Ελλάδα
Το 2018, 3,9 δισεκ. παράνομα τσιγάρα καταναλώθηκαν στην Ελλάδα, εκ των οποίων το 1,5 δισεκατομμύριο ήταν απομιμητικά σύμφωνα με την KPMG. Η αυξητική τάση που καταγράφεται οδηγεί σε σημαντικά χαμένα έσοδα για την κυβέρνηση, της τάξεως των 700 - κατά προσέγγιση - εκατομμυρίων το χρόνο.
Οι αυξημένες έφοδοι σε παράνομα εργοστάσια το 2018, δείχνουν την αλλαγή δράσης των εγκληματικών οργανώσεων, από την εισαγωγή παράνομων προϊόντων, σε εγχώρια, πλέον, παραγωγή.
To σχέδιο της κυβέρνησης και τα επόμενα βήματα της πρωτοβουλίας
H κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ενεργειών και δράσεων για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου καπνικών και σύντομα θα το ανακοινώσει, επισήμανε ο Απόστολος Βεσυρόπουλος, υφυπουργός Οικονομικών, Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, σε παρέμβαση του στο συνέδριο του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.
Ο κ. Βεσυρόπουλος έδωσε έμφαση στην ανάγκη ενημέρωσης και κατανόησης από μέρους των πολιτών, του ζητήματος του λαθρεμπορίου καπνικών που είναι επικίνδυνο και για τους ίδιους. Αναφέρθηκε σε κάποιες πρώτες δράσεις, όπως τοποθέτηση σκάνερ ανίχνευσης σε βασικές εισόδους της χώρα κλπ.
Μιλώντας στην εκδήλωση, ο Γιώργος Πιτσιλής, διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ανακοίνωσε την ανασύνταξη της οργανωτικής δομής των ελεγκτικών υπηρεσιών, δημιουργώντας μια νέα υπηρεσία, την ΕΥΤΕ (Επιτελική Υπηρεσία Τελωνειακών Ελέγχων), η οποία θα λειτουργεί από τις αρχές του 2020 και θα περιλαμβάνει και θα συντονίζει όλες τις Κινητές Ομάδες Ελέγχου (ΚΟΕ), μέσω των δύο ΕΛΥΤ, Αττικής και Θεσσαλονίκης. «Δημιουργούμε έτσι την υποδομή για μια σύγχρονη και αποτελεσματική υπηρεσία πανελλαδικής εμβέλειας, η οποία θα έχει ως αποκλειστικό στόχο τη δίωξη του λαθρεμπορίου», τόνισε.
Ο κ. Πιτσιλής επισήμανε ότι ένας από τους παράγοντες που διευκολύνουν τα εγκληματικά δίκτυα είναι το έλλειμμα παιδείας και ενημέρωσης σε θέματα δημόσιας υγείας, ανακοινώνοντας στο πλαίσιο αυτό την ενημερωτική καμπάνια της ΑΑΔΕ, για να πληροφορηθούν οι πολίτες για τις αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης παραποιημένων τσιγάρων. Τα παραποιημένα προϊόντα χαρακτηρίζονται από εξαιρετικά επιβλαβή ποιοτικά χαρακτηριστικά. Τόσο οι χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες όσο και οι συνθήκες παρασκευής, συσκευασίας και μεταφοράς των προϊόντων είναι απόλυτα ακατάλληλες, είπε.
Ανοίγοντας την εκδήλωση, ο πρόεδρος του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου Νικόλαος Μπακατσέλος τόνισε ότι σε μια θετική στιγμή για την Ελλάδα όπου προσπαθεί να επανασυστηθεί στη διεθνή κοινότητα ως επενδυτικός πόλος με μεγάλες προοπτικές, είναι σημαντικό να δοθεί το μήνυμα ότι φαινόμενα παραεμπορίου αντιμετωπίζονται άμεσα και αποτελεσματικά. Η πάταξη του παραεμπορίου είναι μια σημαντική παράμετρος της αξιοπιστίας της χώρα μας, και ιδιαίτερα της νέας εικόνας που επιθυμεί να προβάλει μετά την δεκαετή κρίση είπε.
Από την πλευρά του, ο Ιάκωβος Καργαρώτος, αντιπρόεδρος, της Παπαστράτος, αναφέρθηκε στην ανάγκη να υπάρξει ένα εθνικό σχέδιο για την καταπολέμηση του προβλήματος, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη συμμαχιών και συνεργασιών δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα, καθώς και διεθνών συμμαχιών. Τόνισε, ότι δομή των παράνομων δικτύων καπνικών έχει εξαιρετική προσαρμοστικότητα και ταχύτητα προσαρμογής στα νέα δεδομένα ώστε να έχει αποτελεσματικότητα στο παράνομο εμπόριο που κάνει. Για το λόγο αυτό δεν θα πρέπει να υποτιμάται η δράση τους και οι δυνατότητες τους.
Στο συνέδριο μίλησαν επίσης εκπρόσωποι της Αστυνομίας, των τελωνείων, γενικοί γραμματείς και εμπλεκόμενοι φορείς.
