Τσαρούχης, Βίσση, Hotel Proforma

Γιάννης Τσαρούχης 1910-1989
Μουσείο Μπενάκη
Κτίριο οδού Πειραιώς
Σάββατο 9 Ιανουαρίου

Η μεγάλη έκθεση του Τσαρούχη στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς έχει σχεδον κάτι εκκλησιαστικό. Όπως όταν γίνεται χαμός στους δρόμους και μπαίνεις σε μια εκκλησιά για να βρεις ένα είδος σταθερότητας, σιγουριάς. Σε έναν κόσμο απεγνωσμένων πειραματισμών, εδώ ξαναβρίσκεις αληθινή ζωγραφική και σοβαρότητα. Είναι μια βασική λειτουργία της Τέχνης: αλλάζει την πυκνότητα του χρόνου. Εξακόσια εβδομήντα έργα (στον κάτω όροφο οι πίνακες, στον πάνω κυρίως θεατρικά σχέδια) συνθέτουν το παζλ ενός καλλιτέχνη ήπιου, στοχαστικού και πείσμονα. Ο χρόνος που έχει μεσολαβησει από τον θάνατό του και το τελικό φυλλορρόισμα της λεγόμενης γενιάς του '30 επιτρέπει στο βλέμμα μας ξανά την έκπληξη μπροστά στην τόλμη των πειραματισμών του και αυτό που θεωρούσαμε αυτονόητο (τη διάχυση του λόγιου βλέμματος με τη «λαϊκή ζωγραφιά») ξαναβλέπουμε ότι τελικά δεν είναι τόσο αυτονόητο. Κάποιος το σκέφτηκε και το αποπειράθηκε πρώτος.

Το μεγάλο κείμενο του προγράμματος δίνει έμφαση στην ομοφυλοφιλία και τα γυμνά του Τσαρούχη, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι σημαντικό πια. Οι φαιές αντιδράσεις των συγχρόνων του έχουν λυγίσει κάτω από τη δύναμη της καλλιτεχνικής χειρονομίας και την αλλαγή των εποχών. Είδα μικρά παιδιά στην έκθεση να κρατιούνται από το χέρι του μπαμπά τους, δόχως ίχνος σκανδαλισμού, μπροστά στους γυμνούς εσατζήδες - δεν τίθεται πια ζήτημα. Τώρα, το ζήτημα είναι άλλο: πώς να ορίσεις εκ νέου τη ζωγραφική σε έναν κόσμο που έχει ιδεολογικοποιήσει την άρνησή της. Και πώς να σταθείς απέναντι σε αυτή την «παλιά» ομορφιά, όταν η ασχήμια είναι τοσο μοντέρνα. Όλοι διψάμε, όλοι κοιτάμε την πηγή, αλλά κανείς δεν πίνει για να μη χάσει το στυλ του.

Μου έχει κάνει εντύπωση ότι ακόμα και οι πιο δύσκολοι φίλοι μου μιλούν υπερθετικά για την έκθεση. Μερικοί θεωρούν ότι το στήσιμο θα μπορούσε να είναι καλύτερο - η γραμμική χρονολογική σειρά και η δίχως φαντασία ομαδοποίηση των θεμάτων (μαζί οι ποδηλάτες, μαζί τα βάζα κ.ο.κ.), αποδυναμώνει ορισμένα καλά έργα και προκαλεί σχετική πλήξη. Στο σύνολο, όμως, αυτή είναι η καλύτερη έκθεση της χρονιάς και ενδυναμώνει την παλιά μας εντύπωση ότι το Μουσείο Μπενάκη είναι ο κορυφαίος πνευματικός φορέας της σύγχρονης Ελλάδας. Γελά κανείς ειρωνικά όταν σκεφτεί ότι κατά αντιδιαστολή το κράτος σπαταλά το δημόσιο χρήμα για να συντηρεί μια Εθνική Πινακοθήκη γερασμένη και άβουλη, που έχει να κάνει χρόνια μια έκθεση της προκοπής και η διευθύντριά της ακκίζεται διαφημίζοντας στην τηλεόραση τις ανόητες, βαλκανικές εκθέσεις της.

Για μένα, η έκθεση Τσαρούχη ήταν η πιο δυνατή εικαστική εμπειρία της χρονιάς.

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος

Άννα Βίσση
The Fabulous Show
Αθηνών Αρένα
Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου

Ανεξάρτητα από το αν σου αρέσει ή όχι η Άννα Βίσση, δεν πρέπει να ξεχνάς κάτι πολύ σημαντικό. Χάρη σε αυτήν έρχονται στην Αθήνα, κάθε φορά που τραγουδάει, εκατοντάδες Κύπριοι που ξοδεύουν ξετσίπωτα τα λεφτά που κέρδισαν από τις ανυπόληπτες κυπριακές τους μπίζνες (ξέπλυμα χρημάτων, Ρωσίδες πουτάνες, κλαψομούνισμα για τα Κατεχόμενα, μπρελόκ με τον Σολωμό Σολωμού κ.λπ.). Πήγα και την είδα παρέα με τη Χριστίνα Πολίτη - η βραχύβια στήλη της οποίας ήταν η αγαπημένη μου στη LifΟ. Δεν είμαι σίγουρος ότι μου άρεσε αυτό που είδα. Τα ρούχα της Field είναι μάλλον φρικτά, η Τζώρτζια (την οποία υποχρεούσαι να ακούσεις για καμιά ώρα στην αρχή) είναι μάλλον χονδρή και ο Γιώργος Σαμπάνης είναι μάλλον άσχημος. Αλλά όλα αυτά είναι ήσσονος σημασίας. Η Άννα Βίσση είναι, αξιωματικά, η μεγαλύτερη Ελληνίδα τραγουδίστρια (σίγουρα, πάντως, πολύ καλύτερη από την Αλεξίου) και η μόνη που ξελαρυγγιάζεται πειθαρχημένα για 5 ώρες πάνω στη σκηνή. Στο τέλος του προγράμματος με έσυρε η Πολίτη στα καμαρίνια να τη γνωρίσω. Υπομονετικά καθόταν και χαιρετούσε και την τελευταία Κυπρία θαυμάστρια. Έπινε απανωτά εσπρέσο (δεν κοιμάται ποτέ η δρακούλα;), χάιδευε το κανίς της (με το γελοίο όνομα «Βανίλια») και σε κοιτούσε στα μάτια λες και ήσουν εκεί για να την παντρευτείς. Ό,τι μαλακία και να της έλεγες, αυτή σε άκουγε με αμείωτο ενδιαφέρον. Ψήφο ψήφο κερδίζει τον κάθε θαυμαστή η πολυμήχανη Ελληνοκύπρια σταρ και αυτό είναι κάτι που, εγώ τουλάχιστον, το εκτιμώ.

Νίκος Τσεπέτης

TOMORROW IN A YEAR
A Darwin Electro-Opera
Παλλάς
Σάββατο 9 Ιανουαρίου

Ήταν μια παράσταση που περίμεναν πολλοί. Η χορευτική ομάδα των Hotel pro forma ιδρύθηκε το 1985 κι από τότε έχει δημιουργήσει παραστάσεις για δημόσια κτίρια και θέατρα στην Ευρώπη, την Ασία, την Αυστραλία και τη Ρωσία. Άλλο βέβαια ήταν το δέλεαρ της παράστασης στη συγκεκριμένη περίπτωση, η σύμπραξή τους με το ηλεκτρικό ντούο των Olof Dreijer και Karin Dreijer Andersson. Τα δυο μυστηριώδη αδέρφια από τη Σουηδία έχουν βγάλει ένα από τα ωραιότερα άλμπουμ της δεκαετίας («Silent Shout»), ενώ η Karin Dreijer Andersson έβγαλε ένα καταπληκτικό άλμπουμ μέσα στο 2009, το «Fever Ray». Όταν, λοιπόν, ανακοίνωσαν ότι θα έγραφαν μια όπερα για τους Hotel Pro Forma, όλοι περίμεναν με ανυπομονησία να δουν το αποτέλεσμα. Η παράσταση δεν ήταν κι ό,τι πιο εύκολο, μιας και βασιζόταν στη ζωή και στη θεωρία του Δαρβίνου. Μια ηλεκτρο-όπερα με ποιητικό λόγο βασισμένο στα γράμματα του Δαρβίνου από τις περιηγήσεις του με το πλοίο The Beagle και φυσικά στην Καταγωγή των Ειδών. Ποπ τραγουδιστές, τραγουδιστές της όπερας, χορευτές, ηθοποιοί εναλλάσσονταν σε χορογραφίες εμπνευσμένες από το χιπ-χοπ, με έντονα φώτα. Το πρώτο κομμάτι της παράστασης ήταν πιο οργανικό -αφιερωμένο στη φύση-, το δεύτερο ήταν αφιερωμένο στην πολυπλοκότητα του ανθρώπινου οργανισμού, το τρίτο ήταν αφιερωμένο στο έργο του Δαρβίνου, ενώ το τελευταίο κομμάτι ήταν πιο βιομηχανικό. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μουσική της παράστασης -που μας ενθουσίασε- θα βγει σε ολοκληρωμένο άλμπουμ τον Μάρτιο.