Το Θερμοκήπιο

Το Θερμοκήπιο
Θέατρο της Οδού Κυκλάδων, Τετάρτη 20/04/2011

Διασχίζοντας το κέντρο της Αθήνας με κατεύθυνση προς την Κυψέλη, σκέφτομαι πως ακόμα και η διαδικασία του να πας στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων είναι σαν να σε βάζει στη σωστή διάθεση για να παρακολουθήσεις κάτι ιδιαίτερο. Δεν είμαι ειδικός, αλλά όσες παραστάσεις του κ. Βογιατζή έχω δει στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων και στο Φεστιβάλ Αθηνών, τις θεωρώ κάτι σημαντικό, υλικό που σε διαμορφώνει ακόμα και όταν δεν είναι στο σύνολό τους ολοκληρωμένες ή συγκλονιστικές, όπως το Σχολείο Γυναικών, το Μπέλα Βενέτσια, η Αντιγόνη κ.ά. Πάντα φεύγεις από αυτό το μικρό θέατρο, νιώθοντας πως έχεις κερδίσει. Και σίγουρα δεν έχεις χάσει τον χρόνο σου. Για τη φετινή σεζόν, ίσως την πιο δύσκολη για τους θεατρανθρώπους κυρίως ως προς την επιλογή ενός έργου κατάλληλου για την εποχή, ο Λευτέρης Βογιατζής διάλεξε ένα σχετικά άγνωστο θεατρικό του Χάρολντ Πίντερ, το Θερμοκήπιο. Στα γραφεία διοίκησης ενός «ιδρύματος» που ποτέ δεν δηλώνεται τι ακριβώς είναι, το ανώτερο προσωπικό αναφέρεται στους τρόφιμους με αριθμούς, κάποιος πεθαίνει, κάποιος άλλος γεννά, υπονοείται πως η εγκυμοσύνη προήλθε μάλλον από σεξουαλική επαφή με κάποιον από το προσωπικό – εξάλλου αυτό δεν είναι κακό, κακό είναι που δεν έγινε πλήρης αναφορά, καταγραφή κ.λπ. Ο διευθυντής του «ιδρύματος» είναι ένα παγόβουνο που διαμορφώθηκε από δεκαετίες υποταγής στο σύστημα. Έχει υποταχθεί στους κανόνες, έχει δεχθεί την εξουσία, την έχει ασκήσει, δεν έχει μείνει τίποτα σχεδόν από τον εαυτό του, παρά μόνο ένα ξερό κουφάρι.

Παρακολουθώντας τον κ. Βογιατζή να υποδύεται εξαιρετικά αυτόν το ρόλο, σκέφτομαι και απαριθμώ πόσους τέτοιους να έ χουμε συναντήσει στη ζωή μας σε «υπηρεσίες» και «ιδρύματα». Γύρω από τον διευθυντή, το ανώτερο προσωπικό σκιαγραφεί μέσα από πέντε διαφορετικούς ήρωες όλα τα στάδια της ανθρώπινης ύπαρξης που κυνηγά την εξουσία. Ο διευθυντής που καραδοκεί αλλά είναι πιστός και υποταγμένος, καταστρώνοντας μυστικά και αθόρυβα πλεκτάνες για να πάρει τη θέση, ο νέος ανίδεος που ακόμα να καταλάβει τι γίνεται εδώ πέρα -κάποια θετικά ψήγματα υπάρχουν ακόμη στο είναι του-, η γυναίκα που κρατά όλες τις πόρτες ανοιχτές, ο υπάλληλος που τα βλέπει όλα αυτά και θα ήθελε να μην είναι έτσι τα πράγματα, όμως και εκείνος ξέρει πως αυτοί είναι οι κανόνες του παιχνιδιού και αν θέλει να επιβιώσει θα πρέπει κάπως να τους σεβαστεί. Τη νύχτα των Χριστουγέννων όλα παίρνουν την τροπή που θα ‘πρεπε να πάρουν, φτάνοντας σε μια τρομακτική κάθαρση. Τρομακτική γιατί το 99% του κοινού που παρακολουθεί αυτή την παράσταση ξέρει πως έτσι γίνονται τα πράγματα, απλώς τώρα εδώ το διαπιστώνει σαν μια αποκρυσταλλωμένη αλήθεια. Λίγο πριν το τέλος, ο διευθυντής, μεθυσμένος, απευθύνει έναν χριστουγεννιάτικο λόγο στο ανώτερο και κατώτερο προσωπικό και στους ασθενείς. Νομίζω πως έχω πολλά χρόνια να δω ηθοποιό να χρωματίζει τις λέξεις ενός θεατρικού κειμένου τόσο λεπτά και συνάμα τρομακτικά όπως ο κ. Βογιατζής σε αυτόν το μονόλογο. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί της παράστασης είναι επίσης πολύ υψηλού επιπέδου, ρυθμισμένοι άψογα στον τόνο του σκηνοθέτη, σίγουροι γι’ αυτό που υποδύονται. Τους θαύμασα γιατί είναι όλοι πολύ νέοι. Δύσκολο, πολιτικό έργο, το πιο κατάλληλο έργο τέχνης για την εποχή που ζούμε. Μην το χάσετε.

Μιχάλης Μιχαήλ