Ντάμιεν Χιρστ - «Νέα Θρησκεία»

Η πρώτη έκθεση του διασημότερου και πλέον αμφιλεγόμενου σύγχρονου καλλιτέχνη στην Αθήνα της κρίσης δεν έκανε τον αναμενόμενο πάταγο, ίσως επειδή όσα έχουμε ακούσει, δει και ζήσει τον τελευταίο καιρό σ’ αυτήν τη χώρα είναι μακράν πιο σοκαριστικά απ’ τα οράματα ενός μεταμοντέρνου πανκ της Γηραιάς Αλβιώνας.

Κι όμως, η «Νέα Θρησκεία» είναι μια εμπνευσμένη ποπ σύλληψη που μας αποκαλύπτει έναν περισσότερο ώριμο, φιλοσοφημένο, διεισδυτικό Ντάμιεν Χιρστ. Λιγότερο φασαριόζο και προκλητικό στο σημαινόμενο, καίριο όμως και αμείλικτο στο σημαίνον. Αυτό, δηλαδή, που τον έκανε, τελικά, μεγάλο δημιουργό, κόντρα στις αρτιστίκ τσιχλόφουσκες πολλών επίδοξων επιγόνων του.

Ο χριστιανισμός που «προτείνει» είναι ουσιαστικά ένα αγχολυτικό, ένα παυσίπονο, μια χημική συνειδησιακή παραμυθία - κάτι που ισχύει για κάθε λογής θρησκεία, όπως αφήνει να εννοηθεί. Ο Ιησούς και οι Απόστολοί του απεικονίζονται ως φαρμακευτικά παρασκευάσματα, οι βιβλικές του αναφορές επίσης. Η Θεία Κοινωνία αντιπροσωπεύεται από ένα (ακόμα) χάπι, η καταστροφή των Σοδόμων από τη φωτό ενός πλαστικού δοχείου με οξύ. Κι έπειτα χάρτες (οι Απόστολοι ως πυρηνικές υπερδυνάμεις!), μεταξοτυπίες, ιατρικά διαγράμματα, όλα με αναφορές σ’ ένα παραφθαρμένο θρησκευτικό συναίσθημα.

Τα μόνα οφθαλμοφανή «τέρατα και σημεία» είναι μια βαλσαμωμένη πεταλούδα πάνω σε ιερά κείμενα, ένας μεγαλόσταυρος Αγίας Τράπεζας, διακοσμημένος με χάπια και φωτογραφίες τραυματισμένων σωμάτων πίσω του, το γνωστό αδαμαντοστόλιστο κρανίο, ένα μικρότερο παιδικό στο χρώμα του έβενου και το... απόλυτο death metal γκάτζετ, μια αργυρή «ιερή καρδιά», τυλιγμένη με συρματόπλεγμα και διάτρητη από βελόνες και ξυράφια (θέαμα που πιθανόν να τάραζε έναν καθολικό, αλλά είναι ξένο στο «δικό μας», ορθόδοξο φαντασιακό). «Τερατώδεις», ωστόσο, ήταν αναμφίβολα οι έννοιες που διαπραγματευόταν. Γιατί την έκθεση δεν χαρακτηρίζει ένας εύκολος καταγγελτικός λόγος, ούτε καν ένα σαφές αθεϊστικό πρόταγμα. Έχει, αντίθετα, μια κατά βάση υπαρξιακή προβληματική. «… Υπάρχουν τέσσερα σημαντικά πράγματα στη ζωή: έρωτας, τέχνη, θρησκεία, επιστήμη. Στην καλύτερη περίπτωση, λειτουργούν ως εργαλεία που σε βοηθάνε να βρεις ένα μονοπάτι στο σκοτάδι. Κανένα τους δεν λειτουργεί τόσο καλά, αλλά βοηθάνε.

Από αυτά, η επιστήμη φαίνεται να είναι το σωστότερο. Όπως και η θρησκεία, παρέχει μια μικρή ελπίδα ότι όλα θα πάνε καλά στο τέλος», σημει- ώνει το απόφθεγμα που κλείνει το αναρτημένο βιογραφικό του. Ιδού ο αμνός του Κυρίου.