Γκιουλσούν Καραμουσταφά -The apartment building

Παγωμένος χρόνος. Χαμόγελα, ανερυθρίαστες στιγμές ευτυχίας, οικογενειακές φωτογραφίες στην είσοδο, στα μπαλκόνια, άνθρωποι που κάποτε υπήρξαν, ζωές που έφυγαν. Η ιστορία της πολυκατοικίας της οδού Τζιχάγκιρ 28 δεν διαφέρει πολύ από τις περισσότερες του Μπέγιογλου. Ένα επιβλητικό, μοντέρνο, εξαώροφο κτίριο του 1931, ιδιοκτησίας εύπορης οικογένειας Ελλήνων. Μέχρι το 1955 που τα εθνικιστικά έκτροπα έδιωξαν κακήν κακώς τους Πολίτες ελληνικής καταγωγής προς την Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους περιουσίες ολόκληρες έρμαια στη λεηλασία και στον χρόνο.

Έτσι και η οικογένεια Βασλαματζή πούλησε το εργοστάσιο γκαζόζας Όλυμπος, άφησε την υπέροχη αυτή πολυκατοικία και δεν επέστρεψε ποτέ. Το 1991 η εικαστικός Γκιουλσούν Καραμουσταφά μετακόμισε σ’ ένα από τα διαμερίσματά της και τώρα, με καθυστέρηση μισού αιώνα, την «επιστρέφει» εικονικά στους Έλληνες, μέσω του έργου «The apartment building» που εκθέτει στους χώρους του ΕΜΣΤ. Πρόκειται για μια μακέτα ύψους δύο μέτρων, στην οποία αποδίδεται

κάθε λεπτομέρεια του κτίσματος, όπως το μονόγραμμα του Γρηγόρη Βασλαματζή στην εξώπορτα, συνήθεια όλων των μεγαλοαστών της Κωνσ τ α ν τ ι ν ο ύ π ο λ η ς κ ι έ ν α σ τ ο ι χ ε ί ο π ο υ παρατηρούμε και στις φωτογραφίες εποχής που συνοδεύουν το έργο, μέσα από τις οποίες η Καραμουσταφά μάς ξετυλίγει την ιστορία του κτιρίου και της οικογένειας που το έχτισε. Μνήμες μιας γενναιόδωρης κι ανέμελης εποχής μας δίνει και με την πρώτη από τις δύο της βιντεο-εγκαταστάσεις στο project room. Το «Bosphorous 1954» αναπαράγει με ασπρόμαυρα snapshots και αφήγηση έναν αστικό μύθο της Πόλης, όταν κατά τη διάρκεια του πολικού ψύχους χειμώνα του ’54 τεράστια κομμάτια πάγου μετακινήθηκαν από τη Μαύρη Θάλασσα και κάλυψαν τον Βόσπορο.

Μια από τις ωραιότερες φωτογραφίες είναι παρμένη από την πρύμνη ακινητοποιημένου πλοίου. Η δεύτερη εγκατάσταση, «The Settler», αποτελείται από δύο παράλληλα βίντεο που προβάλλονται εφαπτόμενα σε γωνία τοίχου, όπου δύο γυναίκες, η μια ντυμένη ευρωπαϊκά με φόντο οθωμανική πόλη και η δεύτερη ντυμένη μουσουλμάνα με φόντο ευρωπαϊκό, κοιτάζουν την κάμερα με θλίψη και παράπονο. Ξαφνικά, η μία μπαίνει στο κάδρο της άλλης, αλλάζοντας φόντο και χώρο. Μια φωτογραφία από διαμελισμένα πόδια και στρατιωτικές μπότες και μια παράθεση χρονολογιών των Βαλκανικών Πολέμων που εξώθησαν τους ανθρώπους σε ανταλλαγές πληθυσμών κλείνουν την «αφήγηση» του «Άποικου».