Faces

Η έκθεση ξεκινάει με την ταινία του Κασσαβέτη Faces, η οποία άλλωστε υπήρξε και η αφορμή της. Εκεί, η δράση αποτυπώνεται στις εκφράσεις και αντιδράσεις των ηθοποιών και στους δραματουργικούς ακροβατισμούς ευφορίας και συντριβής που εναλλάσσονται ακατάπαυστα.

Έτσι, η αντιπαράθεση μιας σειράς έργων για τη διερεύνηση της σχέσης του ατόμου με το πρόσωπό του και της αλλοτρίωσής του μέσα στον κοινωνικό περίγυρο δικαιολογούνται απόλυτα, καταδεικνύοντας την πρόθεση του επιμελητή που την εμπνεύστηκε. Είναι ενδιαφέρον πόσες μορφές κλόουν εκτίθενται, συμβόλου της ανθρώπινης ειρωνείας και τραγικότητας, ξεκινώντας με τη χαρακτηριστική φωτογραφία ενός κλόουν από τη Σέρμαν. Δεν είναι τυχαίο ότι και το αμέσως επόμενο ζωγραφικό έργο της Γιούσκαβατζ με τίτλο «Crème Pie» είναι επίσης μια γυναίκα με μακιγιάζ κλόουν.

Τόσο τα υπόλοιπα πορτρέτα της, όπως και της Μαντσέλι, ακόμα και τα ανθρώπινα «προσωπεία» τρομερής έντασης του Παπαηλιάκη, έχουν τη δύναμη μάσκας. Το φιλμ του Λουκά Σαμαρά Self του 1969 είναι μια αυτοπροσωπογραφία με δράση καθημερινής επανάληψης προσωπικών εμμονών και μνήμης. Το άτιτλο έργο του Καμπανίνι δείχνει ένα πρόσωπο πάτσγουορκ, σαν να λέει ότι αποτελούμαστε από πολλά διαφορετικά στοιχεία. Ακολουθούν οι σουρεαλιστικές φωτογραφίες της Κλοντ Καέν που άλλαξε το όνομά της, αλλάζοντας συγχρόνως τη γυναικεία της ταυτότητα σε αντρική, και τα κέρινα εκμαγεία ενός δολοφόνου, ενός κλέφτη κι ενός διαφθορέα, όπως τα αναπαρέστησε έναν αιώνα πριν ο Τενκίνι, σοκάρουν και θυμίζουν μάσκες ασιατικού παραδοσιακού θεάτρου.

Στο μπεκετικό βίντεο Not I με την ακατάσχετη λεξιλαγνεία το στόμα της ηθοποιού θυμίζει αιδοίο που γεννοβολά λέξεις. Η ξαναφωτογραφημένη μορφή του νεκρού Καντάφι της Τρόκελ υπογραμμίζει την ειρωνεία του αποκαθηλωμένου συμβόλου. Οι φωτογραφημένες κούκλες από πηλό του Μόρτον Μπάρτλετ (που ενόχλησαν όταν πρωτοδημοσιεύτηκαν), ομοιώματα κοριτσιών σε ευδαιμονία, παραμένουν σήμερα τρομερά πoπ και παρεξηγήσιμες. Όπως και οι «λαθραίες» φωτογραφίες του Μίροσλαβ Τίχι, που επί μια πεντηκονταετία απαθανάτιζε κρυφά τις γυναίκες του χωριού του στην Τσεχοσλοβακία - καταγραφή ηθών κι έντονης σεξουαλικότητας. Τα κεφάλια από ορείχαλκο του Σούτε δίνουν την αίσθηση δαιμόνων από γοτθικό πύργο, αλλά και τα κεραμικά γλυπτά κεφάλια του Καβαλλιεράτου έχουν μια απόκοσμη διάσταση. Ένας κλόουν ξαπλωμένος στο πάτωμα, έργο του Ροντινόνε, φέρει δραματικότητα ανάλογη των προηγούμενων κλόουν. Δραματικό είναι και το βίντεο Mommy της Φέργκιουσον, όπου οι εικόνες λειτουργούν συνειρμικά με το άκουσμα της λέξης mommy, με μια σκηνή παρμένη από την κασσαβετική Gloria, όπου η Ρόουλαντς είχε «υιοθετήσει» ένα πορτορικανάκι. Τέλος, το αλλοπρόσαλλο βίντεο Sibling Topics του Τρεκάρτιν χαρακτηρίζεται από αποξένωση και ασυνεννοησία, όπως το Faces.

Χρήστος Παρίδης