Ο Κώστας Καζαμιάκης συνομιλεί με τη Μέμη Σπυράτου

Ο επιμελητής του Ιανού, Κώστας Καζαμιάκης στο πλαίσιο του κύκλου συζητήσεων «Περί Ωραίου» συνομιλεί με τη σκηνοθέτιδα Μέμη Σπυράτου, με θέμα την ταινία της για τον αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Παναγή Ψωμόπουλο (1925-2017), τον πολυτάλαντο καταλύτη στην ωρίμανση της πολεοδομικής σκέψης.

Λίγα λόγια για το θέμα της συζήτησης

Το όνομά μου είναι Παναγής Ψωμόπουλος και είμαι ένας από τους παλιούς συνεργάτες του Δοξιάδη. Μπαίνοντας εδώ το πρωί, κάποιος φίλος μου είπε ότι ντύθηκα σαν.. να πάω να μεταλάβω. Η επίσημη εμφάνιση δεν είναι ανεξάρτητη από τη σημασία που έχει η σημερινή συγκέντρωση όλων μας εδώ.

...Με τη θεωρία και την πράξη, ο Δοξιάδης, στην Οικιστική επιστήμη αναφερόταν πάντοτε στον χώρο. Και το σύνολο αυτό -εφαρμογής των ιδεών του -το αποκαλούσε "εντοπία". Ουτοπία για τον ίδιο ήταν κυριολεκτικά "ου-τόπος". Ένα σύνολο ιδεών χωρίς την εφαρμογή στον χώρο, γι αυτόν ήταν κάτι που δεν θεωρούσε σοβαρό. Η "εντοπία" για τον Δοξιάδη θα ήταν το σύνθημα και το μήνυμα για το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον.

Δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία σε όσους γνώριζαν τον Παναγή Ψωμόπουλο: ήταν ξεχωριστός. Δεν ήταν μόνο η πολυμάθειά του, η οξύνοιά του και η ευφράδειά του, που ζωντάνευαν οποιαδήποτε παρέα. Ήξερε να διαβάζει τους ανθρώπους. Ήταν ειλικρινής και άφοβος. Τολμούσε να πει τα πράγματα με το όνομά τους ενώ άλλοι δείλιαζαν ή κρύβονταν πίσω από τις λέξεις.

Ήταν ανορθόδοξος, αιρετικός, με κριτική ματιά που δεν χάριζε κάστανα. Και πάνω από όλα: δεν καυχιόταν, δεν αυτοπροβαλόταν. Προς τα έξω έδειχνε ένα άψογο επαγγελματικό πρόσωπο που μπορούσε επάξια να σταθεί δίπλα σε διασημότητες και ισχυρά πρόσωπα. Αυτά όλα τα προσόντα διέβλεψε ο Κ. Δοξιάδης όταν τον προσέλαβε, νεαρό απόφοιτο της Σχολής Αρχιτεκτόνων, για να του αναθέσει σε συνέχεια πολλές εμπιστευτικές αποστολές και ρόλους στον Οργανισμό Δοξιάδη.

Ο Ψωμόπουλος δεν εκμεταλλεύτηκε τη θέση του, αντίθετα δεν έπαψε να λέει θαρρετά τη γνώμη του, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις. Πήρε επάνω του την οργάνωση του Κέντρου Οικιστικής, του θεωρητικού κλάδου του Γραφείου, και όταν χρειάστηκε, με προσωπικές θυσίες, συνέχισε να εκδίδει το περιοδικό Ekistics με τη διεθνή απήχηση. Πολλά τον πίκραιναν αλλά δεν παραπονιόταν. Είχε μια ακλόνητη αίσθηση χρέους που τον κρατούσε όρθιο. Και μια απέραντη αγάπη για όσους εκτιμούσε.- Δημήτρης Φιλιππίδης, αρχιτέκτων, καθηγητής αρχιτεκτονικής Ε.Μ.Π.

Ο αρχιτέκτων και πολεοδόμος Παναγής Ψωμόπουλος (1926-2017)

Μαθητής του Παναγή Μιχελή και του Δημήτρη Πικιώνη, στενός συνεργάτης του Κωνσταντίνου Δοξιάδη και συνοργανωτής των θρυλικών συμποσίων της Δήλου, διέπρεψε ως γενικός γραμματέας της Διεθνούς Εταιρείας Οικιστικής και ως ακούραστος εκδότης επί μία πεντηκονταετία του έγκυρου διεθνούς περιοδικού Journal of Ekistics. Ερευνητικός, πολυΐστωρ, πολυτάλαντος, υπήρξε στον διεθνή επιστημονικό στίβο οξύς διανοητής, υπηρέτης της ανθρώπινης συνεργασίας και καταλύτης στην ωρίμανση της πολεοδομικής σκέψης. Τίμησε με τη συμβολή του την παγκόσμια κοινότητα των ανθρωπιστικών επιστημών. Φίλος πιστός, σύμβουλος θυμόσοφος, ρήτωρ δεινός, πίστεψε στη ζωή, σε ένα αέναο γίγνεσθαι. «Μη λέγε θνάσκειν τους αγαθούς».

Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, Η Καθημερινή 17-8-2017 (αποσπ.)