Η διαΝΕΟσις σε συνεργασία με την εταιρεία Marc διεξήγαγε έρευνα για την περίοδο του κορωνοϊού στην Ελλάδα και το πώς οι πολίτες βιώνουν την καραντίνα.
Τι συμβαίνει σήμερα στα σπίτια των Ελλήνων; Πώς ζούμε, όλοι μαζί αλλά στο νοικοκυριό του ο καθένας, μετά από περισσότερο από ένα μήνα έγκλειστοι; Πώς μοιάζει η εμπειρία μας, πόσο βγαίνουμε, πώς δουλεύουμε, πόσοι δουλεύουμε και τι προσδοκούμε από την εξέλιξη του φαινομένου στο μέλλον; Και πώς έχουν αλλάξει τα συναισθήματά μας αυτούς τους τελευταίους, πρωτόγνωρους μήνες;
Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που έθεσε η έρευνα με πανελλαδικό δείγμα 1.250 ατόμων, η οποία διεξήχθη από τις 8 έως τις 15 Απριλίου του 2020 και περιλαμβάνει 22 ερωτήσεις. Όπως προκύπτει, το 85,7% των Ελλήνων πιστεύουν ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς την σωστή κατεύθυνση ενώ στην ερώτηση "ποια συναισθήματα σας διακατέχουν πιο έντονα σήμερα ως Έλληνα/Ελληνίδα"; υπήρξε «εντυπωσιακή μεταβολή» στα αποτελέσματα σύγκριση με τις απαντήσεις που είχαν δοθεί σε αντίστοιχη έρευνα πριν πέντε μήνες.
«Αφού μεσολάβησε η κρίση στον Έβρο και, βέβαια, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, το κυρίαρχο συναίσθημα άλλαξε και από την ανασφάλεια περάσαμε στην αισιοδοξία. Όταν ζητήσαμε να μας πουν τα δύο κυριότερα αισθήματά τους αυτή τη στιγμή, 40% των ερωτηθέντων ανέφεραν την "αισιοδοξία" (από 30% πέντε μήνες πριν) ενώ 31% μίλησαν για ανασφάλεια (από 38% τον Δεκέμβριο). Σήμερα πενταπλάσιοι από τότε δηλώνουν ότι νιώθουν σιγουριά, υπερδιπλάσιοι ότι νιώθουν αυτοπεποίθηση. Σχεδόν οι μισοί δηλώνουν το θυμό και το ένα τρίτο δηλώνουν σήμερα την απογοήτευση».
Πώς όμως βιώνουν οι Έλληνες την κρίση; Πόσο φοβούνται, πόσο νιώθουν ότι κινδυνεύουν; Και τι κάνουν στο σπίτι όλη μέρα;
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ένας στους δέκα Έλληνες (10,9%) δηλώνουν ότι περνούν την περίοδο της καραντίνας μόνοι. Το ποσοστό είναι μεγαλύτερο στους ηλικιωμένους: το 19,3% των ηλικίας 65+ ζουν μόνοι τους αυτό το διάστημα. Και οι Έλληνες έχουν άγχος. Στην κλίμακα 1-10 η μέση τιμή είναι 5,5, αλλά το 37,7% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι είναι πολύ αγχωμένοι (από 7 και άνω).
Ποια είναι τα αίτια του άγχους;
Το 62% των ερωτηθέντων δηλώνουν πως υπάρχουν κοντινοί τους άνθρωποι οι οποίοι, κατά τη γνώμη τους, κινδυνεύουν από τον κορωνοϊό. Ωστόσο μόνο ένας στους τέσσερις (23,7%) φοβούνται -πολύ ή αρκετά- ότι κινδυνεύουν οι ίδιοι. Το 33% των ηλικίας άνω των 65 ανησυχούν γι' αυτό το λόγο, αλλά μόνο το 1,6% των νέων ηλικίας 17-24 και το 11% των ηλικίας 25-39 ανησυχούν.
Το 46% του γενικού πληθυσμού, δε, πιστεύουν ότι κινδυνεύουν λίγο ή καθόλου. Ένας στους πέντε, μάλιστα (21,3%) νόμισαν κάποια στιγμή ότι έχουν μολυνθεί από τον ιό, ένα ποσοστό περίπου χίλιες φορές μεγαλύτερο από τα επιβεβαιωμένα κρούσματα στη χώρα.
Βεβαίως, τα μέτρα και μεγάλο μέρος της κουβέντας γίνονται για την προστασία των κοινωνικών ομάδων που κινδυνεύουν περισσότερο από το νέο κορωνοϊό. Πόσοι ανήκουν στις "ευάλωτες ομάδες", όμως; Σύμφωνα με την έρευνα, το 22,1% των Ελλήνων δηλώνουν ότι ανήκουν σε κάποια "ευάλωτη ομάδα", δηλαδή θεωρούν τον εαυτό τους ηλικιωμένο ή είναι άτομα σε ανοσοκαταστολή ή με αναπνευστικά προβλήματα. Είναι ενδιαφέρον το ότι τo 45,2% των ερωτηθέντων ηλικίας 65+ δεν θεωρούν ότι ανήκουν σε κάποια ευάλωτη ομάδα.
«Μένουμε σπίτι»
Κατά πόσο, όμως, όντως "μένουμε σπίτι"; Ζητήσαμε από τους ερωτηθέντες να μας πουν αν τις τελευταίες 24 ώρες έχουν βγει από το σπίτι τους και, αν ναι, πού πήγαν. Όπως φαίνεται, δύο στους τρεις Έλληνες (63,6%) είχαν, πράγματι, βγει. Από αυτούς, το 61% δηλώνουν πως βγήκαν για ψώνια ή στο φαρμακείο, ένας στους τρεις (37,6%) για σωματική άσκηση ή βόλτα με το κατοικίδιο (το "6", δηλαδή) και ένας στους τέσσερις (24,2%) για να πάνε στη δουλειά. Όπως είναι προφανές, πολλοί βγήκαν για περισσότερους από έναν λόγους.
Ενώ τρεις στους τέσσερις άνδρες δήλωσαν ότι βγήκαν από το σπίτι τις τελευταίες 24 ώρες, μόνο οι μισές γυναίκες δήλωσαν το ίδιο. Άλλες ομάδες που βγαίνουν λιγότερο από το μέσο όρο είναι, όπως θα ανάμενε κανείς, όσοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και οι ηλικίας άνω των 65+. Και στις δύο περιπτώσεις, βγαίνουν περίπου οι μισοί.
Και τι κάνουμε όσο μένουμε στο σπίτι; Οι δραστηριότητες που οι Έλληνες δηλώνουν ότι κάνουν περισσότερο σήμερα σε σχέση με 3-4 μήνες πριν είναι, λίγο-πολύ, οι αναμενόμενες: αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στην οικογένειά τους (64,4%), βλέπουν τηλεόραση/ταινίες (56,8%), κάνουν τις δουλειές του σπιτιού (52,8%) και χρησιμοποιούν τα social media και το ίντερνετ (47,1%). Ένας στους τρεις (36,6%) δηλώνουν ότι εργάζονται λιγότερο για τη δουλειά τους από ό,τι πριν ενώ -κι εδώ βρίσκεται ίσως μια μικρή έκπληξη- αυτοί που δηλώνουν πως γυμνάζονται λιγότερο από ό,τι πριν τα περιοριστικά μέτρα (30,6%) είναι περισσότεροι από αυτούς που δηλώνουν ότι γυμνάζονται περισσότερο (24%).
Από ό,τι φαίνεται, περίπου η μισή οικονομική δραστηριότητα στη χώρα έχει παύσει: από αυτούς που εργάζονται στην Ελλάδα, ένας στους τέσσερις (25,4%) εργάζεται κανονικά, άλλος ένας στους τέσσερις (26,2%) με τηλεργασία και οι υπόλοιποι είτε εργάζονται με μειωμένο ωράριο είτε βρίσκονται σε κάποια μορφή άδειας ή αναστολής και δεν εργάζονται καθόλου.
Το 41% δηλώνουν ότι τα εισοδήματά τους έχουν μειωθεί μετά την έναρξη των μέτρων.
Εξάλλου, από όσους δηλώνουν άνεργοι στην έρευνα το 11,4% δηλώνουν πως έχασαν τη δουλειά τους μετά την 1η Μαρτίου 2020. Δεν είναι μικρός αριθμός. Αν αυτό το ποσοστό είναι ακριβές, και με δεδομένα τα επίσημα στοιχεία για τη μέχρι πρότινος ανεργία στη χώρα, στον τελευταίο μήνα ενδέχεται να προστέθηκαν έως και 100.000 νέοι άνεργοι.
Όπως είναι αναμενόμενο, οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η κρίση θα έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική τους κατάσταση (57,9%) αλλά ακόμα περισσότερο στην οικονομία (84,3%). Επιπλέον, θεωρούν ότι θα έχει αρνητικές μακροχρόνιες επιπτώσεις στον "τρόπο εργασίας", τη "σωματική υγεία", την "εκπαίδευση" και, βέβαια, σε πολύ υψηλά ποσοστά στην "ψυχική υγεία" (63%).
Πώς η πανδημία αλλάζει τον κόσμο της Εργασίας
Η μεγάλη πλειοψηφία (75,3%) πιστεύει ότι μακροπρόθεσμα η πανδημία θα επηρεάσει θετικά την εμπιστοσύνη στο σύστημα υγείας, και επίσης και την αλληλεγγύη (66,8%), την εμπιστοσύνη στο κράτος (57,2%), τις οικογενειακές σχέσεις (52,3%) και, ίσως παραδόξως, την εμπιστοσύνη στην ιδιωτική πρωτοβουλία (44,2%) μολονότι το κύριο βάρος της αντιμετώπισης της κρίσης ως τώρα το έχουν αναλάβει παγκοσμίως τα κράτη και όχι ο ιδιωτικός τομέας.
Τι περιμένουν οι Έλληνες για το μέλλον;
Ένα πολύ υψηλό 67,9% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι θα επανέλθουμε "σε κάποια φυσιολογική κανονικότητα" μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Σχεδόν το 40% του συνόλου, μάλιστα, πιστεύουν ότι θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα "το επόμενο δίμηνο".
Παρεμπιπτόντως, ένας στους τέσσερις Έλληνες (24,1%) δηλώνουν θα επέστρεφαν στην κανονικότητα και τις συνήθεις καθημερινές τους δραστηριότητες σήμερα, αν δεν υπήρχαν μέτρα. Στον αντίποδα, άλλος ένας στους τέσσερις (24,5%) δηλώνουν ότι θα επέστρεφαν μόνο όταν βρεθεί εμβόλιο για τον SARS-Cov-2.
Καθώς διανύουμε τον δεύτερο μήνα των μέτρων, πια, και έχει αρχίσει η συζήτηση για τον μετριασμό τους, και καθώς οι συζητήσεις για την επόμενη μέρα (όποτε κι αν έρθει αυτή) έχουν επίσης ξεκινήσει (και εδώ), τι συμπέρασμα μπορεί να βγει από αυτές, τις πρώτες αντιδράσεις των Ελλήνων στις πρωτόγνωρες συνθήκες ζωής που κλήθηκαν να διαχειριστούν;
Ενδιαφέρον έχει τέλος πως το 85% των Ελλήνων δηλώνουν πως έχουν να κάνουν χειραψία με άτομο εκτός του νοικοκυριού τους εδώ και πάνω από ένα μήνα.
Οι πολιτειακοί θεσμοί φαίνεται να απολαμβάνουν μεγαλύτερης εμπιστοσύνης σήμερα από ό,τι 27 μήνες πριν και συγκεκριμένα: ο θεσμός του Πρωθυπουργού (+14%), της Προεδρίας της Δημοκρατίας (+12%, ενώ μεσολάβησε εκλογή νέας Προέδρου), του Δημάρχου (+8,6%), του Περιφερειάρχη (+12%) αλλά και της Κυβέρνησης (+13%). Η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση βρίσκεται στο 65% -έχει ενδιαφέρον το ότι σε αντίστοιχες έρευνες στη Γαλλία, ας πούμε, το αντίστοιχο νούμερο είναι στο 44%, ενώ στην Ιταλία μόλις στο 32%.
Οι ερωτηθέντες απάντησαν ότι περισσότερο το κράτος πρόνοιας (+16%) αλλά και τα ΜΜΕ (τηλεόραση +13%, ραδιόφωνο +8%, εφημερίδες +5%). Όσον αφορά τα ΜΜΕ, παρεμπιπτόντως, οι περισσότεροι πολίτες δηλώνουν ότι ενημερώνονται για την πανδημία από την τηλεόραση και από το ίντερνετ, ενώ αρκετοί (τρίτη επιλογή στην πρώτη αναφορά) δηλώνουν ότι ενημερώνονται και από τον προσωπικό τους ιατρό.
Ο μόνος θεσμός που έχει χάσει ένα μεγάλο ποσοστό από το 2018 είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση: μόνο το 27,3% δηλώνουν ότι την εμπιστεύονται σήμερα, από 42,1% δυο χρόνια πριν.
Τα Συστήματα Υγείας Και Η Δημόσια Υγεία
Το 85% των Ελλήνων δηλώνουν ότι εμπιστεύονται τους επιστήμονες/τεχνοκράτες (υπολείπονται μόνο των ενόπλων δυνάμεων και της οικογένειας) και το 55% δηλώνουν ότι εμπιστεύονται την εκκλησία.
Στο World Values Survey του 2017 (που εκπόνησε η διαΝΕΟσις σε συνεργασία με το ΕΚΚΕ) υπήρχε η ερώτηση "Συμφωνείτε ή διαφωνείτε: όποτε επιστήμη και θρησκεία συγκρούονται, η θρησκεία έχει πάντα δίκιο". Τότε, μόνο το 21% των Ελλήνων συμφωνούσαν -το 66% διαφωνούσαν. Μολονότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό Ελλήνων δηλώνουν θρησκευόμενοι και πως εκκλησιάζονται συχνά, η εμπιστοσύνη στην επιστήμη και στους ειδικούς φαίνεται ότι παραμένει, ταυτόχρονα, μεγάλη.
σχόλια