ΑΓΑΠΑΜΕ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Κάθε χρόνο, όταν ξεκινάμε να ετοιμάζουμε το αφιέρωμά μας για την Αθήνα, η πρώτη αντίδραση είναι ίδια: τίποτα δεν αγαπήσαμε φέτος, όλα ήταν χάλια, δεν σηκώσαμε κεφάλι, τι να αγαπήσεις σε μια τόσο δύσκολη πόλη, όπου ακόμα και για να περπατήσεις σε ένα πεζοδρόμιο δίνεις μάχη; Μετά την πρώτη άρνηση να δούμε τα καλά, κοιτάμε ξανά γύρω μας, ψάχνουμε στον χρόνο που πέρασε και οι λόγοι που αγαπήσαμε την Αθήνα είναι εκεί. Είναι άνθρωποι γεμάτοι καλοσύνη που παράγουν έργο για το κοινωνικό καλό, είναι σπουδαία τέχνη, είναι νέοι που κάνουν τη διαφορά, είναι οι κρυμμένες ομορφιές, είναι όμορφες νύχτες και πολλά ακόμα, περισσότερα απ’ ό,τι μας άφηνε ο αρνητικός εαυτός μας να δούμε. Ελπίζουμε, έστω και μερικοί από τους λόγους, να σας βρουν σύμφωνους. Και του χρόνου εδώ, Happy Together ♥
HΑθήνα είναι πραγματικά cool. Τόσο cool όσο ήταν κάποτε η Νέα Υόρκη, πριν ο “αστικός εξευγενισμός” (gentrification) αλλάξει τον χαρακτήρα της και μετατρέψει τη ζωή στην πόλη σε έναν απίστευτο αγώνα επιβίωσης. Το φαγητό εδώ είναι φοβερό και καλυτερεύει συνεχώς, ενώ, ανάμεσα στα άπειρα μουσεία, τις συναυλίες και τις εκθέσεις τέχνης, υπάρχουν ένα σωρό πράγματα να κάνεις και να δεις. Θέλησα, λοιπόν, να γίνω κι εγώ μέρος αυτής της πόλης και να γράφω για τα πράγματα που συμβαίνουν όσο περισσότερο μπορώ» λέει η νεαρή δημοσιογράφος Κέιτι Γουίτακερ, η οποία άφησε τη ζωή της στη Νέα Υόρκη για να μετακομίσει στην Αθήνα πριν από λίγες εβδομάδες.
Η Γουίτακερ, αν και γεννημένη στη Φιλαδέλφεια, ζούσε στη Νέα Υόρκη τα τελευταία πέντε χρόνια, εργαζόμενη στο «Saveur», το κορυφαίο περιοδικό γαστρονομίας στον κόσμο, ως συντάκτρια περιεχομένου βίντεο, ταξιδεύοντας σε όλο τον κόσμο, από το Μεξικό και το Περού μέχρι την Κρήτη και τη Θεσσαλονίκη, και ταυτόχρονα περνώντας πολύ χρόνο στην τεράστια test kitchen του περιοδικού, όπου συνεργαζόταν με ένα σωρό καταξιωμένους σεφ.
Όμως, πριν από τη Νέα Υόρκη, η Γουίτακερ πρόλαβε κι έζησε για μικρό χρονικό διάστημα και στη Θεσσαλονίκη, όπου δούλεψε ως δασκάλα στο Κολέγιο Ανατόλια. Τότε, το 2012, ήταν που επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Αθήνα. Όμως δεν στάθηκε καθόλου τυχερή. Ο καιρός ήταν πολύ κακός, γινόταν κατακλυσμός, δεν μπόρεσε να βολτάρει όσο ήθελε. Επιπλέον, στο μέρος όπου πήγε να φάει το φαΐ ήταν χάλια. «Θυμάμαι, σκεφτόμουν πως αποκλείεται να είναι έτσι η Αθήνα. Αργότερα, όταν την ξαναεπισκέφθηκα, συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για μια απίθανη πόλη, που όμως πρέπει να ψάξεις για να βρεις τα μυστικά της».
Όμως, πώς αποφάσισε τελικά να μετακομίσει εδώ; «Στην πραγματικότητα, η απόφαση πάρθηκε όταν μου προτάθηκε να εργαστώ στην ηλεκτρονική πλατφόρμα This is Athens. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να ομολογήσω πως ήταν κάτι που σκεφτόμουν πολύ έντονα τα τελευταία δύο χρόνια. Κάθε φορά που έμπαινα στο αεροπλάνο για να επιστρέψω στη Νέα Υόρκη, έφευγα με βαριά καρδιά. Μου άρεσε τόσο πολύ αυτή η πόλη, που έφτασα στο σημείο να μη θέλω να βρίσκομαι πουθενά αλλού».
Η Αθήνα λέει πως την εμπνέει πολύ. «Θέλω να γράφω και να κάνω βίντεο για τα ωραία αυτής της πόλης. Μου έχει βγάλει στην επιφάνεια τον δημιουργικό μου εαυτό» λέει.
Η ίδια, ως φανατική foodie, τρελαίνεται να τρώει ψαρικά στον Πειραιά. «Υπάρχει ένα μαγαζί του οποίου το όνομα δεν θυμάμαι, αλλά έχω κάπου σημειωμένη τη διεύθυνση. Μου αρέσει πολύ το φαγητό στο Άστερ, στo Birdman και στο Μαύρο Πρόβατο. Επίσης, τρώω σουβλάκι σε κάθε ευκαιρία που βρίσκω και πίνω πολύ ρακί. Το μόνο που μένει τώρα είναι να βρω κι ένα σπίτι».
Μερόπη Κοκκίνη
Αυτή η αλλαγή, όπως τονίζουν, προϋποθέτει τη χειραφέτηση των γυναικών και κάθε άλλης δυνάμει θηλυκότητας. Επειδή, αν και μεγάλωσαν σε συντηρητικό περιβάλλον, γρήγορα ανεξαρτητοποιήθηκαν, χειραφετήθηκαν και προσπάθησαν να φτιάξουν μια ζωή σύμφωνη με τις ιδέες και τα όνειρά τους.
Επειδή συνδυάζουν τσαγανό και ευαισθησία, δίχως να φοβούνται τον διάλογο ούτε την αμφισβήτηση οποιουδήποτε «θέσφατου». Επειδή στέκονται απέναντι στον μισογυνισμό, την πατριαρχία, την εκμετάλλευση, την ανισότητα, την έμφυλη βία, τον σεξισμό, τον καπιταλισμό αλλά και κάθε κίνημα ή σύστημα που τα αναπαράγει.
Επειδή στηρίζουν την ανοιχτή κοινωνία, τον αυτοπροσδιορισμό, την αυτοδιάθεση, το δικαίωμα των γυναικών στην αυτοάμυνα, την ισότητα ευκαιριών και επιθυμιών, το ελληνικό Women’s March, το κίνημα#metoo και τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Επειδή υποστήριξαν και υποστηρίζουν με την ίδια θέρμη θύματα βιασμού, trafficking, ενδοοικογενειακής βίας, σεξισμού.
Από υποθέσεις όπως αυτήν της Κωνσταντίνας Κούνεβα, που δέχτηκε μαφιόζικη επίθεση με βιτριόλι το ’09 για τη συνδικαλιστική της δράση, των οροθετικών γυναικών που διαπομπεύτηκαν το ’11 και της 14χρονης που απήγαγαν, βίασαν και εξώθησαν σε πορνεία στη Λάρισα το ’16 μέχρι τα δικαιώματα των μεταναστριών/προσφύγων, των εργαζομένων στο σεξ, των φυλακισμένων, των ΑμεΑ και των μειονοτικών γυναικών. Επειδή με τη Φεμινιστική Δικτύωση για το Δικαίωμα στην Αυτοάμυνα η ποινή της Π., φυλακισμένης για υπόθεση αυτοάμυνας, μειώθηκε δραστικά, ενώ δικαιώθηκε η Ν., μετανάστρια που αμύνθηκε σε κακοποιητική επίθεση του συντρόφου της – μόλις η δεύτερη ανάλογη περίπτωση στα ελληνικά δικαστικά χρονικά.
Επειδή σε συνεργασία με εργατικές συλλογικότητες πέτυχαν την επαναπρόσληψη εγκύου από τηλεφωνική εταιρεία που την απέλυσε επειδή έμεινε έγκυος. Επειδή διεκδικούν εξίσου το δικαίωμα στη μητρότητα αλλά και στην έκτρωση. Επειδή τον τελευταίο καιρό πρωτοστατούν με θέρμη στις κινητοποιήσεις ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη για την άγρια δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, τον οποίο θεωρούν αδελφό και αδελφή τους ταυτόχρονα.
Επειδή απέναντι στη μισαλλοδοξία, τον φασισμό και τον εθνικισμό προτάσσουν τον διεθνισμό, την αλληλεγγύη και τον κοσμοπολιτισμό. Επειδή στηρίζουν, επειδή λατρεύουν την πόλη τους για τα καλά καθώς και για τα άσχημά της, ιδιαίτερα μάλιστα τη γειτονιά τους, τα Εξάρχεια.
Επειδή γουστάρουν τις σουφραζέτες, τις μάγισσες αλλά και την Μπιγιονσέ και επειδή σε κάθε περίπτωση θα αρνηθούν, λένε, να «επιστρέψουν στη σφουγγαρίστρα», όπως τόσες φορές υποχρεώθηκαν να κάνουν οι γυναίκες μετά από πολλές πολλά υποσχόμενες κοινωνικές επαναστάσεις.
Θοδωρής Αντωνόπουλος
Παπούτσι από τον τόπο σου υπερσχεδιασμένο. Είναι πολύ ωραίο το ότι αναβιώνει μια βιοτεχνία, η υποδηματοποιία, στην οποία η Ελλάδα παλιά διέπρεπε. Υπήρξε ιδιαιτέρως αναπτυγμένη μέχρι και πριν από 30 χρόνια, επειδή υπήρχαν οι πρώτες ύλες και η παραδοσιακή εμπειρική τεχνογνωσία. Τότε, όμως, τα περισσότερα τέτοια είδη κατασκευάζονταν «φασόν» πάνω σε σχέδια οίκων του εξωτερικού (π.χ. παπούτσια Charles Jourdan ή Pierre Cardin) και συνεπώς έφεραν τα σήματα της ξένης φίρμας. Στη συνέχεια, ήρθε προοδευτικά η παρακμή, κυρίως επειδή η κατασκευή «μετανάστευσε» σε χώρες με χαμηλότερο κόστος παραγωγής.
Το νέο όμως είναι ότι από φέτος διακρίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρα η τάση αναβίωσης αυτής της τέχνης στην Αθήνα από νέους επαγγελματίες που έχουν σπουδάσει σχεδιασμό υποδημάτων και ως εκ τούτου φτιάχνουν παπούτσια δικού τους design.
Είναι, δηλαδή, πιο «ισχυροί» συγκριτικά με τους παλαιότερους υποδηματοποιούς, γιατί, κρατώντας στα χέρια τους τον σχεδιασμό, κατακτούν πιο ευδιάκριτα το δικό τους προσωπικό στίγμα και αυτό είναι το ιδανικό υπόβαθρο, επάνω στο οποίο μπορεί να οικοδομηθεί ένα λαμπρό brand.
Πολύ ενδιαφέρουσες τέτοιες περιπτώσεις είναι ο Νίκος Γερμανός, που έχει μαγαζί-σχεδιαστήριο-εργαστήριο στην οδό Καλλιδρομίου 24, και η Ίρις Ντεπόρτου, που το ατελιέ της είναι στου Ψυρρή (Παλλάδος 24-26). Είναι και οι δύο της «αγγλικής σχολής», απόφοιτοι της περίφημης σχολής Central Saint Martins του Λονδίνου. Ο Νίκος έχει σπουδάσει περαιτέρω και στο London College of Fashion, ενώ η Ίρις αρχικά αποφοίτησε από το εδώ τεχνολογικό ινστιτούτο ΕΛΚΕΔΕ. Από το εν λόγω κέντρο αποφοίτησε και η Ντέπη Μπουρνάζου, της οποίας σπουδαία «σπεσιαλιτέ» είναι τα σανδάλια. Η ίδια διατηρεί τη φίρμα de.bour και το ομώνυμο κατάστημα στην οδό Αγίας Φωτεινής 58, στη Νέα Ιωνία. Τελευταίο παράδειγμα στη σειρά, ένας μετρ της «μπαλαρίνας», μεταξύ άλλων ντεσέν, ο Σπύρος Καζάνης, ο οποίος έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στο Μιλάνο και το μικρό εργαστήρι του βρίσκεται στην πλατεία Μαβίλη (Δορυλαίου 7). Είναι όμως πολλοί ακόμη οι «σπουδαγμένοι» του παπουτσιού και για τον λόγο αυτό η τάση θεωρείται ισχυρή και αμετάκλητη.
Γιάννης Κωνσταντινίδης
Φωτο: Φίλιππος Λεμονής
Η γκρίνια για την απόρριψη των ελληνικών locations για τα γυρίσματα χολιγουντιανών και άλλων διεθνών παραγωγών λόγω αέναης γραφειοκρατίας και άλλων διαδικαστικών δεν είναι νέο φαινόμενο και φέτος ήρθε ξανά στο προσκήνιο με αφορμή την έξοδο στους κινηματογράφους του σίκουελ του Mamma Mia! (που γυρίστηκε στην Κροατία, αντί για τη Σκόπελο). Ωστόσο, η μίνι σειρά του BBC «The little drummer girl» σε σκηνοθεσία του σπουδαίου Κορεάτη Παρκ Τσαν Γουκ μετέφερε για μερικές μέρες τα γυρίσματά της εδώ (συγκεκριμένα, στον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο). Κυρίως η νέα ταινία του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου, Monday, ήταν ο λόγος που ένας αληθινός χολιγουντιανός σταρ κυκλοφορούσε σχεδόν όλο το φθινόπωρο ανάμεσά μας, από την Αντίπαρο μέχρι την Κυψέλη. Ο Σεμπάστιαν Σταν της φήμης του Winter Soldier από το σύμπαν της Marvel, αλλά και του περσινού οσκαρικού I, Tonya, κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο λαβ στόρι του Έλληνα δημιουργού και πριν από λίγες μέρες σκόρπισε (γυμνό) χολιγουντιανό γκλαμ στην Πανεπιστημίου, στη Σταδίου και στα πέριξ καβάλα σ’ ένα μηχανάκι, μαζί με τη συμπρωταγωνίστριά του, Ντενίζ Γκοφ, σε ένα νυχτερινό γύρισμα που έγινε αναπόφευκτα viral. Θέλουμε κι άλλο Χόλιγουντ στην Αθήνα!
Αλέξανδρος Διακοσάββας
Φωτο: Από το Instagram @wintersoldiers_stan_
Το φετινό, δύσκολο καλοκαίρι, για 22 συνεχόμενες μέρες η Γωγώ Δελογιάννη, μαζί με περισσότερους από εκατό εθελοντές, ετοίμαζε στο spot του Νέου Βουτζά φρεσκομαγειρεμένο φαγητό για τους ανθρώπους που επλήγησαν από την πυρκαγιά.
«Ο βασικός λόγος που το έκανα ήταν γιατί το φαγητό για μένα είναι ύψιστη πράξη φροντίδας, την οποία εκείνη τη στιγμή χρειάζονταν οι άνθρωποι» λέει η νεαρή σεφ που πρωτογνωρίσαμε από τη συμμετοχή της στο τηλεοπτικό «Master Chef» και τα γαστρονομικά πρότζεκτ του Bios.
Σε μια υπαίθρια κουζίνα με δύο γκαζιέρες και δύο μαρμίτες-δωρεά του κόσμου, η Γωγώ έβγαζε 400 μερίδες, δύο φορές την ημέρα, για όσους είχαν ανάγκη. «Από τις ημέρες αυτές θυμάμαι πιο έντονα δύο πράγματα: μια γιαγιά που μου φίλησε τα χέρια, ενώ εγώ ήθελα ν’ ανοίξει η γη να με καταπιεί, και ένα ζευγάρι πρώην λευκά και τώρα μαύρα σχεδόν αθλητικά παπούτσια που φορούσα και τα οποία κράτησα για να θυμάμαι ότι η συλλογική ανοχή είναι κάτι ασυγχώρητο».
Γεωργία Παπαστάμου
Η Star-Special Team Animal Rescue, η ειδική ομάδα διάσωσης ζώων, είναι μια ομάδα εθελοντών που ασχολείται με τον απεγκλωβισμό ζώων. Έχει χαρακτηριστεί «η ΕΜΑΚ των ζώων» και είναι η μοναδική που το κάνει αυτό, πανελλαδικά. Έχει εκπαιδευμένους διασώστες, των οποίων πρώτο μέλημα είναι η ασφάλεια των συναδέλφων τους αλλά και του ζώου που είναι παγιδευμένο. Δημιουργήθηκε την 1η Απριλίου του 2017 από τους Κατερίνα Ιωαννίδου και Νίκο Αδαμόπουλο με σκοπό να σώζει ζώα κάτω από αντίξοες συνθήκες. Και οι δύο είχαν πολυετή εμπειρία με ανάλογα περιστατικά. Ο πατέρας της Κατερίνας, Βαγγέλης Ιωαννίδης, τους βρήκε το όνομα και έφτιαξε τη σελίδα τους στο Facebook. Μέχρι σήμερα στην ομάδα έχουν προστεθεί έξι ακόμη μέλη, η Κατερίνα Μπαναγή, ο Γιάννης Τσάπρας, η Μαρία Κόντου, ο Βασίλης Μαριδάκης, η Κλειώ Μάσια και ο Βαγγέλης Συνοδινός. «Όλα τα περιστατικά μάς αγγίζουν συναισθηματικά, αλλά κάποια είναι ιδιαίτερα λόγω συνθηκών. Ξέρουμε ότι αν δεν ήμασταν εκεί, κάποια ζώα δεν θα είχαν σωθεί» λέει η Κατερίνα πριν μας διηγηθεί τη διάσωση της Μπουμπούς, μίας από τις δυσκολότερες που έχουν κάνει.
«Στις 16 Ιουνίου, στις 6 το απόγευμα, μας τηλεφώνησε μια κυρία και μας ενημέρωσε ότι στο Ντράφι η Μπουμπού, η γριά σκυλίτσα της (που ήταν τυφλή και κουφή), είχε πέσει σε μια χαράδρα με πάρα πολύ πυκνή βλάστηση από αγκάθια και κλαδιά που έκαναν πολύ δύσκολη την πρόσβαση στο συγκεκριμένο σημείο. Από κάτω περνούσε ποτάμι. Αμέσως καταλάβαμε ότι επρόκειτο για πολύ σοβαρό συμβάν και το επιβεβαιώσαμε όταν μας γνωστοποίησαν την κατάσταση της σκυλίτσας. Σπεύσαμε στην περιοχή και μόλις ετοιμάσαμε τον εξοπλισμό μας και φτιάξαμε ασφάλεια περιμέτρου, ξεκινήσαμε την κατάβαση στη χαράδρα για να σώσουμε την Μπουμπού.
Δυστυχώς, αν και καλοκαίρι, ο καιρός δεν ήταν σύμμαχός μας, καθώς έπιασε δυνατή βροχή. Παρ’ όλα αυτά, εμείς ακάθεκτοι, φτάσαμε μέχρι κάτω. Λόγω βλάστησης δεν μπορούσαμε να κάνουμε βήμα. Τα πόδια μας καρφώνονταν ανάμεσα στα κλαδιά, μέχρι που το νερό από το ποτάμι μάς έφτανε πάνω από το γόνατο. Αρκετές ώρες και με πολλή δυσκολία ψάχναμε για τη σκυλίτσα. Υπήρχε, όμως, μια πολύ πολύ μικρή γραμμή βλάστησης, πάνω από την οποία περάσαμε. Θύμιζε φωλιά και υπήρχε κίνδυνος να δεχτούμε επίθεση από κάποιο φίδι. Μέσα στο σκοτάδι και στην υγρασία είδαμε δυο μάτια να γυαλίζουν και ακούστηκε μια ανάσα ανακούφισης μόλις ένιωσε το χάδι μας. Ανεβάσαμε την Μπουμπού και αφού της δώσαμε τις πρώτες βοήθειες και βεβαιωθήκαμε ότι επανήλθε, την πήγαμε στον γιατρό για προληπτικούς λόγους, ο οποίος τη βρήκε απόλυτα υγιή».
Μαρία Παππά
Η 6η Μπιενάλε της Αθήνας κατάφερε να ανοίξει τρία ιστορικά κτίρια στο κέντρο της πόλης που παρέμεναν κλειστά για χρόνια. Επισκεπτόμενος τα μοντέρνα εκθέματα, επομένως, μπορείς να κάνεις μια βόλτα στους χώρους που τα φιλοξενούν, που πριν από λίγο καιρό ήταν έρημοι και εγκαταλελειμμένοι. Το κεντρικό κτίριο της έκθεσης ΑΝΤΙ ή, αλλιώς, ΤΤΤ, που βρίσκεται στη Σταδίου 15, ήταν το πρώην κτίριο Ταχυδρομείων, Τηλεγραφημάτων και Τηλεφωνίας. Ακόμα μπορείς να δεις στους διαδρόμους τα όνοματα των ανθρώπων που δούλευαν στα τμήματα του ΟΤΕ, ενώ διατηρείται το παλιό ασανσέρ και τα βιτρό στα τζάμια. Μια μείξη παλιού και μοντέρνου που αντικατοπτρίζει τη μετάβαση από την αναλογική (πάνω όροφοι) εποχή στην ψηφιακή (κάτω όροφοι). Το κτίριο χρονολογείται γύρω στο 1930-31 και χτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Αναστάσιο Μεταξά. Εκεί έγινε η πρώτη απεργία που οργάνωσαν το 1942, υπό γερμανική κατοχή, οι εργαζόμενoι. Σήμερα ανήκει σε μια ιδιωτική εταιρεία. Απέναντι ακριβώς, στη Σταδίου 22, βρίσκεται το ταλαιπωρημένο Esperia Palace, το εσωτερικό του οποίου, όπως αποδεικνύεται, είναι σχεδόν άθικτο, οκτώ χρόνια μετά το 2010, οπότε έκλεισε τις πόρτες του ξαφνικά. Είχε 150 δωμάτια και 30 σουίτες και λειτουργούσε από το 1963. Θεωρούνταν ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία 4 αστέρων του κέντρου και ήταν στέκι κυρίως δικηγόρων και πολιτικών. Παραχωρήθηκε στην Μπιενάλε από το υπουργείο Εργασίας. Η Μπενάκειος Βιβλιοθήκη στην Άνθιμου Γάζη 2 είναι ένα από τα πιο αφανή και πιο παλιά κτίρια της πόλης. Δεν βρίσκεις την είσοδό της πολύ εύκολα, έτσι όπως είναι κρυμμένη πίσω από τις νεραντζιές της Παλιάς Βουλής. Είναι επίσημα διατηρητέο μνημείο. Αποτελεί δωρεά του Εμμανουήλ Μπενάκη στη Βιβλιοθήκη της Βουλής για να στεγάσει τους 30.000 τόμους της βιβλιοθήκης του δημοτικιστή Γιάννη Ψυχάρη που αγόρασε το 1924. Ο Μπενάκης ανέλαβε να ανοικοδομήσει τη νέα πτέρυγα του κτιρίου, η κατασκευή της οποίας ολοκληρώθηκε το 1926 από τον μηχανικό Χ. Χατζημιχάλη. Τα μαύρα κιγκλιδώματα με τον περίτεχνο διάκοσμο που υπάρχουν στην πρόσοψη και διασώζονται μέχρι σήμερα τα παράγγειλε από το εξωτερικό ο Αντώνης Μπενάκης. Έκλεισε το 2004 και η σπάνια συλλογή της μεταφέρθηκε προσωρινά στο κτίριο της Λένορμαν, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα. Μετά την έκθεση και μέσα στο 2019 θα ξεκινήσουν οι εργασίες για την αποκατάσταση του κτιρίου, ώστε να ανοίξει κανονικά για το ευρύτερο κοινό.
Μαρία Παππά
Με εμφανίσεις στις σπουδαιότερες σκηνές με τα μεγαλύτερα λυρικά έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου, η Μυρτώ Παπαθανασίου ετοιμάζεται να τραγουδήσει για πρώτη φορά τον ρόλο της Μανόν που έχει συνδεθεί με τη γαλλική μπελ επόκ. Στο βιογραφικό της με μεγάλα γράμματα φωσφορίζουν ηχηρές κατακτήσεις (όπως το βραβείο «Μαρία Κάλλας» που κέρδισε το 2012 στο Ντάλας), η πρεμιέρα της πριν από μερικά χρόνια στον οπερατικό ναό της νεοϋορκέζικης Μετροπόλιταν ως Μουζέτα στην Μποέμ και οι αστραφτερές συνεργασίες που της άλλαξαν τη ζωή. Πρώτη-πρώτη αυτή με τον Φράνκο Τζεφιρέλι το 2007, πιο πρόσφατα η έξοχη και βραβευμένη (BBC Music Magazine Awards 2017) ηχογράφηση με τον Θόδωρο Κουρεντζή στον Ντον Τζοβάνι.
Η Μυρτώ Παπαθανασίου είναι μια μαμά σαν όλες τις άλλες και μια σοπράνο από τις λίγες. Έχει μόλις επιστρέψει από έναν ακόμα θρίαμβο στην αγαπημένη της Κρατική Όπερα της Βιέννης κι ένα κοντσέρτο στην Πάρμα με τον Ρομπέρτο Αμπάντο. Έχει κλείσει ήδη μια Αμέλια (Σιμόν Μποκανέγκρα) στο Μονπελιέ, εμφανίσεις στην Όπερα της Ζυρίχης, μια τουρνέ με τον έτερο σπουδαίο μας Κωνσταντίνο Καρύδη και την Ορχήστρα της Βαμβέργης, ενώ το καλοκαίρι ανεβαίνει ξανά στη σκηνή του Ηρωδείου και μετά φεύγει για Τόκιο. «Καταλαβαίνω την ευθύνη όταν τραγουδώ στα μεγαλύτερα θέατρα της Ευρώπης. Είναι το ίδιο άγχος και χτυποκάρδι που ένιωθα όταν ο δάσκαλος της χορωδίας στη Λάρισα με έβγαζε μπροστά και έπρεπε να ερμηνεύσω κάποιο σόλο. Από τότε μέχρι σήμερα τίποτα δεν έχει αλλάξει σε αυτό το συναίσθημα. Ούτε είναι εντονότερο αν μπροστά μου έχω το κοινό της Μετροπόλιταν. Και στον Πλαταμώνα να με βάλεις να τραγουδήσω, την ίδια αγωνία θα νιώθω».
Αυτό το διάστημα ξημεροβραδιάζεται στο Φάληρο, υπακούει στις εντολές του Θωμά Μοσχόπουλου, προβάρει το φόρεμα της επαρχιωτοπούλας Μανόν Λεσκό, η οποία πόθησε τα πλούτη και τη μεγάλη ζωή στο Παρίσι, και ετοιμάζεται να τραγουδήσει για πρώτη φορά στην καριέρα της έναν ρόλο που εξέφρασε με τον πιο γλαφυρό τρόπο τη γαλλική μπελ επόκ.
Νέα, ψηλή και εντυπωσιακά όμορφη, επιμένει να γειώνει όλους εκείνους που αναπαράγουν τα στερεότυπα για τις ντίβες της όπερας. «Όταν είμαι πάνω στη σκηνή, είμαι τραγουδίστρια. Θέλεις να με πεις “η Μυρτώ που τραγουδάει”; Θες “ντίβα”, θες “σταρ”, “σοπράνο”; Κάτω από τη σκηνή είμαι η Μυρτώ σκέτο. Όλη η ιστορία είναι να έχεις την ψυχραιμία να δέχεσαι και να απορρίπτεις τις προτάσεις που πρέπει. Πιο επικίνδυνο είναι να αρχίσεις να λες “ναι” παντού επειδή αγχώνεσαι πως αύριο δεν θα ξαναέχεις την ίδια πρόταση. Είναι εύκολο, νομίζεις, να κρατιέμαι ακόμα μακριά από τη Μαντάμα Μπάτερφλαϊ γιατί νιώθω ότι δεν έχει έρθει η ώρα της; Δεν θέλω να “κάψω” τη φωνή μου ακόμα. Όταν, για παράδειγμα, έκανα με τον Τζεφιρέλι Τόσκα στη Ρώμη, άρχισαν να με ζητάνε για τον συγκεκριμένο ρόλο πολύ μεγάλα θέατρα. Προτίμησα να οπισθοχωρήσω».
Εκλογίκευση και συγκρατημένο δόσιμο είναι, προφανώς, ο συνδυασμός που την ξεκλειδώνει. Γοητευμένη από τους μαέστρους με τους οποίους καταλαβαίνονται με τα μάτια, τους «διαβασμένους» συνεργάτες, αγαπά την τόλμη, αναγνωρίζει την ισχύ του σκηνοθέτη, αλλά πατάει φρένο στις φιλοδοξίες του, όταν πρόκειται για γυμνό και άνευ λόγου πρόκληση. «Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να γδυθώ για να είμαι μέσα στο concept. Άλλωστε, στην Ευρώπη πια η τάση είναι η επιστροφή στο κλασικό. Λίγο γλιτώσαμε από τη λαίλαπα με τις μοντερνιές, τις κοκαϊνομανείς ηρωίδες, τα εγκλήματα, τις σύγχρονες μεταφορές».
Τίποτα, όμως, δεν μπορεί να τη γλιτώσει από το απρόοπτο της στιγμής. «Από αυτά έχω μπόλικα. Στην Ιταλία, από τεχνικό λάθος υπεύθυνου σκηνής που δεν έκλεισε την καταπακτή γλίτωσα στο τελευταίο δευτερόλεπτο από βουτιά σε ένα κενό πολλών μέτρων. Άρχισα να ουρλιάζω. Στη Βιέννη, επίσης, δεν έσβησαν όταν έπρεπε κάποιες φλόγες και πέρασα από δίπλα με το πέπλο μου, φούντωσα και παραλίγο να γίνω ψητή. Μια φλεγόμενη σοπράνο!».
Ματούλα Κουστένη
Γραφειοκρατικά εμπόδια, χωροταξικά ζητήματα, χρόνια κωλύματα, διαμαρτυρίες, αντιδράσεις, ήταν οι αιτίες που η συζήτηση για τη δημιουργία ισλαμικού τεμένους κράτησαν σαράντα χρόνια και η Αθήνα παρέμενε η μοναδική πρωτεύουσα χωρίς τζαμί. Αποτέλεσμα της πολυετούς καθυστέρησης ήταν η απουσία επίσημου χώρου προσευχής για τους πιστούς, καθώς και η δημιουργία πολλών ακατάλληλων σημείων λατρείας σε διάφορες περιοχές της πόλης.
Πέρασαν, λοιπόν, αρκετά χρόνια και σήμερα η ανέγερση του μουσουλμανικού τεμένους στην περιοχή του Βοτανικού βρίσκεται επιτέλους στην τελευταία κατασκευαστική της φάση. Σε μια πόλη στην οποία υπολογίζεται ότι κατοικούν περίπου 250.000 μουσουλμάνοι κατοχυρώνεται πλέον το δικαίωμά τους να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, όπως και όλων των πολιτών, ανεξαρτήτως θρησκείας και σύμφωνα πάντα με όσα προβλέπει το Σύνταγμα αναφορικά με τη θρησκευτική ελευθερία. «Ο φάκελος του έργου βρίσκεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Από τη στιγμή που θα αποφανθεί θετικά προς το υπουργείο Υποδομών, ως το τέλος του έτους αναμένεται να είναι έτοιμο προς χρήση και λειτουργία» λέει στη LiFO o γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων, Γιώργος Καλαντζής.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για την κατασκευή ενός μεταλλικού κτιρίου συνολικής επιφάνειας 1.000 τ.μ. στην περιοχή του Βοτανικού, στη θέση του πρώην Κεντρικού Σταθμού Αυτοκινήτων Ναυτικού (ΚΣΑΝ) του Πολεμικού Ναυτικού. Όπως προβλέπεται, δεν θα διαθέτει μιναρέ, ενώ θα κατανέμεται σε ισόγειο και ημιώροφο, χωρητικότητας 350 ατόμων, με λατρευτικούς χώρους ανδρών και γυναικών, βοηθητικούς χώρους, αποδυτήρια και γραφεία. Όλα αυτά σε ένα οικόπεδο του οποίου η έκταση αγγίζει τα 17 στρέμματα.
«Η κατασκευή του τεμένους είναι δημόσιο έργο. Πρόκειται για μια επιλογή του ελληνικού κράτους με ένα σαφέστατο μήνυμα προς τη διεθνή μουσουλμανική κοινότητα, με την έννοια ότι το Ισλάμ κατέχει μια ισότιμη θέση στη χώρα μας. Προφανώς, επειδή είμαστε μια δημοκρατική κοινωνία, είναι λογικό να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις σε τέτοια θεμελιώδη ζητήματα. Πάντως, είναι μια αντίφαση το γεγονός ότι υπήρχαν αντιδράσεις από μια μικρή μειοψηφία για ένα φανερό τέμενος υπό την εποπτεία του κράτους και όχι για άτυπους χώρους προσευχής. Ίσως είναι καλύτερο για κάποιους να έχουμε κάτι που δεν φαίνεται. Το πρόβλημα, δηλαδή, έγκειται στο ορατό και όχι στο αόρατο. Κατά το παρελθόν είχαν διατυπωθεί αντιρρήσεις ως προς την κατασκευή του στην Ιερά Οδό και προτάθηκε να μεταφερθεί σε κάποιο σημείο μακριά από το κέντρο της πρωτεύουσας. Όλα αυτά δεν εξυπηρετούν παρά την τουρκική προπαγάνδα. Επίσης, για να είμαστε δίκαιοι, να αναφέρουμε ότι τόσα χρόνια δεν είχε ανεγερθεί τέμενος επειδή η Αθήνα δεν είχε μουσουλμάνους. Αυτό συνέβη τα τελευταία χρόνια, κατά τα οποία η οικονομική ανάπτυξη της πόλης προσέλκυσε πολλούς μετανάστες» υποστηρίζει ο κ. Καλαντζής.
«Όλα τα έσοδα που μπορεί να προκύψουν από κάποιες προσφορές, εισφορές και χορηγίες πιστών θα δίνονται για τη λειτουργία του τεμένους. Από κει και πέρα, σε περίπτωση που παραχωρηθούν μεγαλύτερα ποσά, θα εναπόκειται στο διοικητικό συμβούλιο να τα δεχτεί ή όχι, και με ποιους όρους. Ήδη το νομικό πρόσωπο διοικείται από επταμελές διοικητικό συμβούλιο το οποίο διορίζεται με απόφαση του υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, με τριετή θητεία, η οποία δύναται να ανανεωθεί» προσθέτει ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων.
Σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας, στο διοικητικό συμβούλιο μετέχουν ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Παιδείας, ο οποίος πρέπει να είναι μόνιμος δημόσιος υπάλληλος, ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών με τον αναπληρωτή του, οι οποίοι πρέπει να είναι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι, δύο εκπρόσωποι του δήμου Αθηναίων με τους αναπληρωτές τους, που προτείνονται από τον δήμαρχο Αθηναίων, ένας δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω με ειδίκευση στο Δημόσιο Δίκαιο, δύο εκπρόσωποι των μουσουλμάνων που διαβιούν νόμιμα στην Αττική με τους αναπληρωτές τους, που ορίζονται από τον υπουργό Παιδείας, λαμβανομένων υπόψη του μεγέθους των μουσουλμανικών κοινοτήτων, της νομικής οργάνωσής τους, των αδειοδοτημένων λατρευτικών χώρων που λειτουργούν και της εν γένει απήχησής τους μεταξύ των διαβιούντων στην Αττική μουσουλμάνων.
Επίσης, οι εθελοντές θα υπάγονται στις οδηγίες και υποδείξεις του διοικητικού συμβουλίου και του ιμάμη και θα απομακρύνονται από τον χώρο αν διαπιστωθεί ότι καταχρώνται της θέσης τους για εξυπηρέτηση οποιουδήποτε άλλου σκοπού πέραν της εύρυθμης και ειρηνικής λειτουργίας του τεμένους και της ασφαλούς και απρόσκοπτης συμμετοχής των πιστών στις θρησκευτικές τελετές.
Το Ισλαμικό Τέμενος Αθηνών προβλέπεται να λειτουργεί όλες τις ημέρες της εβδομάδας. Συγκεκριμένα, οι ώρες λειτουργίας του ορίζονται μισή ώρα προτού ο ιμάμης τελέσει την πρώτη προσευχή και μισή ώρα αφότου τελέσει την τελευταία. Κατά τη διάρκεια του ιερού μουσουλμανικού μήνα (Ραμαζάνι) και της εορτής της Θυσίας του Αβραάμ το Ισλαμικό Τέμενος Αθηνών θα λειτουργεί επί εικοσιτετραώρου βάσεως. Όλοι οι πιστοί θα μπορούν να προσέρχονται ελεύθερα στο Ισλαμικό Τέμενος Αθηνών κατά τις ώρες λειτουργίας του και κατά το πρόγραμμα των προσευχών του έτους, προκειμένου να ασκήσουν τα λατρευτικά τους καθήκοντα. Σε κάθε περίπτωση, οφείλουν να σέβονται τους θρησκευτικούς λειτουργούς και τους άλλους πιστούς, ανεξαρτήτως κλάδου του Ισλάμ, ιδίως δε αν την ημέρα εκείνη το Ισλαμικό Τέμενος Αθηνών έχει παραχωρηθεί σε κατ’ ιδίαν χρήση συγκεκριμένης θρησκευτικής κοινότητας που διαβιεί στην Αττική.
Τέλος, σε περίπτωση ανάρμοστων συμπεριφορών ή εγκληματικών πράξεων, προσβολής των θρησκευτικών δικαιωμάτων και ιδίως της πίστης του άλλου, υποκίνησης θρησκευτικών παθών και γενικά διατάραξης της θρησκευτικής ειρήνης, πέραν των όποιων τυχόν ποινικών ευθυνών των υπαιτίων, κατά τις γενικές ή ειδικότερες διατάξεις των άρθρων 198 επ. Π.Κ., το Δ.Σ. μπορεί να αποφασίσει τον προσωρινό ή και διαρκή αποκλεισμό της πρόσβασης των υπευθύνων στο Ισλαμικό Τέμενος Αθηνών και στον περιβάλλοντα χώρο, ιδίως εάν οι προσβολές αυτές έγιναν οργανωμένα και ομαδικά, υποκινούμενες από εθνικές, εθνοτικές, θρησκευτικές, δογματικές, προσωπικές ή άλλες διαφορές.
Γιάννης Πανταζόπουλος
Η νέα γενιά Ελλήνων θεατρικών σκηνοθετών έχει αποκτήσει φανατικούς οπαδούς που τους ακολουθούν σε κάθε νέο τους τόλμημα. Οι ασφαλείς επιλογές δεν περιλαμβάνονται στην ατζέντα τους, δεν φοβούνται να αγγίξουν τους κλασικούς και, κυρίως, η υπογραφή τους είναι διακριτή.
Η Ηλέκτρα του Θάνου Παπακωνσταντίνου ήταν σαφώς η πιο συζητημένη παράσταση των φετινών Επιδαυρίων, με τις εντυπώσεις να κυμαίνονται από την αποθέωση και τον ενθουσιασμό μέχρι την πλήρη απόρριψη. Ο ταλαντούχος σκηνοθέτης τόλμησε να ντύσει την τραγωδία του Σοφοκλή με έναν «κλινικό Μεσαίωνα» και άφησε ξεκάθαρο στίγμα. Στη συνέχεια, μετά τη στενόχωρη ματαίωση της προγραμματισμένης για τις αρχές του 2019 Μαρίας Στιούαρτ λόγω τραυματισμού της Αμαλίας Μουτούση, καταπιάνεται γι’ ακόμα μια φορά με το είδος της όπερας, σκηνοθετώντας τους Στοιχειωμένους του Δημήτρη Μαραμή, ένα νέο μουσικό δράμα σε πρωτότυπο λιμπρέτο του Σωτήρη Τριβιζά, όπου συναντιούνται τρεις παραλογές: το Γεφύρι της Άρτας, το Τραγούδι του νεκρού αδελφού και το Στοιχειό της Χάρμαινας (28/2-2/3, Μέγαρο Μουσικής).
Η Μαρία Πανουργιά αναλαμβάνει να καταδυθεί στη ζούγκλα του οικογενειακού σαλονιού για τη φετινή «χριστουγεννιάτικη» παράσταση της Στέγης, επιλέγοντας το διάσημο και πολυδιασκευασμένο έργο του Έντουαρντ Άλμπι Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;. Στη νέα της σκηνοθετική δουλειά, μετά το περσινό Ο θρύλος του Αγίου Κάρτακ και το μικρό λουλούδι, που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών, η πολυπράγμων καλλιτέχνις αναλαμβάνει να καθοδηγήσει τα μεγάλα ερμηνευτικά ταλέντα των Κωνσταντίνου Αβαρικιώτη και Λένας Κιτσοπούλου στους ρόλους του πρωταγωνιστικού ζεύγους, ενώ στις αρχές του 2019 επιστρέφει στη σκηνογραφία και στην ενδυματολογία και συνεργάζεται με τον Χάρη Φραγκούλη στη σκηνοθετική του εκδοχή του Οθέλλου του Σαίξπηρ (Υπόγειο Θεάτρου Τέχνης, από 25/2).
Με μακρά θητεία στα ελληνικά μπουλούκια με την ομάδα Χώρος (πιο πρόσφατη δουλειά τους τα Ανεμοδαρμένα Ύψη της Μπροντέ σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα, όπου είχε αναλάβει τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου), η Έλενα Μαυρίδου δεν δίστασε να αναμετρηθεί με τον ογκόλιθο του Μπέκετ στην πρώτη σόλο σκηνοθετική της δουλειά. Φυσικά, η βερσιόν της στο Περιμένοντας τον Γκοντό φέρει μερικά από τα χαρακτηριστικά της αισθητικής της, όπως οι μάσκες και η προσέγγιση του σκηνικού χώρου με μια ονειρική διάθεση. Η ίδια θα επιστρέψει σύντομα στην υποκριτική, καθώς έχει αναλάβει έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στον Βόιτσεκ που σκηνοθετεί η Κατερίνα Ευαγγελάτου.
Εν τω μεταξύ, η Ευαγγελάτου, αφού έκανε ένα μικρό διάλειμμα μετά την περσινή της ενασχόληση με την όπερα, στο Ζ του Βασίλη Βασιλικού, και το αρχαίο δράμα, στην Άλκηστη του Ευριπίδη, επιστρέφει στην αγαπημένη της ξένη κλασική δραματουργία. Ενώ η Κωμωδία των παρεξηγήσεων του Σαίξπηρ βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη, η ίδια θα προτείνει μια νέα διασκευή του Βόιτσεκ του Μπίχνερ, βασισμένη στη μετάφραση του εκλιπόντος πατέρα της Σπύρου Α. Ευαγγελάτου, κατεβαίνοντας ξανά, τρία χρόνια μετά τον Φάουστ, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (από 22/2). Παράλληλα, έχει ανακοινωθεί ήδη πως την επόμενη θεατρική σεζόν θα δούμε τον Άμλετ του Σαίξπηρ σε δική της σκηνοθεσία.
Ο νεότερος της παρέας, ο Δημήτρης Καραντζάς, φαίνεται πως αυτήν τη στιγμή είναι και ο πιο πολυάσχολος. Ο σκηνοθέτης που κατάφερε να καταξιωθεί από πολύ μικρή ηλικία και μέσα σε μία πενταετία, έπειτα από τολμηρές συνεργασίες με τους μεγαλύτερους θεατρικούς οργανισμούς της χώρας, μετά την περσινή διπλή του ενασχόληση με το σύγχρονο ελληνικό έργο (Με δύναμη από την Κηφισιά των Κεχαΐδη και Χαβιαρά στο Θέατρο Νέου Κόσμου και Ρομπ του Ευθύμη Φιλίππου στη Στέγη), φέτος εντυπωσιάζει (αλλά και διχάζει) με την προσέγγισή του στον Γυάλινο Κόσμο του Τενεσί Ουίλιαμς στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας. Στη συνέχεια, θα στραφεί στον Ίψεν και τους Βρικόλακές του, καθοδηγώντας, όπως πάντα, μια εντυπωσιακή διανομή ηθοποιών (από 22/2 στο Θέατρο Τέχνης). Γι’ αργότερα έχουν ανακοινωθεί ήδη τα δύο πρότζεκτ του: η καλοκαιρινή κάθοδός του στην Επίδαυρο, για πρώτη φορά με αριστοφανική κωμωδία, τις Νεφέλες, καθώς και μια νέα ελληνική όπερα, παραγγελία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, βασισμένη στην Πάπισσα Ιωάννα του Ροΐδη, προορισμένη για την επόμενη σεζόν.
Αλέξανδρος Διακοσάββας
Το 2018 ήταν η χρονιά που η κουλτούρα του drag εδραιώθηκε επιτέλους σοβαρά και στην Ελλάδα. Από ένα είδος τέχνης και διασκέδασης που αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά ένα μέρος της LGBTQI+ κοινότητας, πλέον το drag εξελίσσεται και στη χώρα μας, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις, με νέες εγχώριες queens να ξεπηδούν συνεχώς, ενώ όλο και περισσότερα αθηναϊκά μαγαζιά φιλοξενούν επιτυχημένες drag βραδιές με τα λαμπερά και συνήθως έντονα πολιτικοποιημένα σόου τους, καθώς το κοινό αρχίζει να τα αγαπά και να τα αναζητά ολοένα και περισσότερο.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια το μόνο μαγαζί στην Αθήνα όπου μπορούσες να παρακολουθήσεις αυθεντικό, old-school drag ήταν οι κραταιές «Κούκλες» στο Κουκάκι, που έδειξαν τον δρόμο. Πλέον, τους τελευταίους δύο μήνες φτάσαμε να μας έχουν επισκεφθεί δύο εξαιρετικά δημοφιλείς drag queens από το Μπρούκλιν, πρώην συμμετέχουσες στο διάσημο ριάλιτι «RuPaul’s Drag Race» του VH1, ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα που μύησε το διεθνές mainstream κοινό στο drag, έχοντας ολοκληρώσει πλέον 10 σεζόν και 3 All Stars βερσιόν και κερδίζοντας βραβεία Εmmy τα τελευταία δύο χρόνια.
Η Thorgy Thor και η Aja, προερχόμενες από το γνωστό ετήσιο Drag Festival Bushwig του Μπρούκλιν, επιφύλαξαν δύο εντελώς διαφορετικά σόου στο αθηναϊκό κοινό, η πρώτη βασιζόμενη σε ξεκαρδιστικές μιμήσεις και lip syncs σε είδωλα όπως η Γουίτνεϊ Χιούστον και η Μαράια Κάρεϊ, και η δεύτερη παρουσιάζοντας μερικά από τα πολύ δυναμικά hardcore rap κομμάτια της. Το ρίσκο ήταν μεγάλο για τους διοργανωτές, καθώς τα κασέ αυτών των καλλιτεχνών δεν είναι μικρά, ωστόσο το κοινό φάνηκε να ανταποκρίνεται.
Παράλληλα, οι δικές μας queens χωρίζονται σε ομάδες, τους λεγόμενους «οίκους», η κουλτούρα του voguing εξαπλώνεται, τα clubkids της πόλης κυκλοφορούν από πάρτι σε πάρτι ντυμένα με τα πιο extravagant outfits και, βέβαια, όλη η drag κοινότητα αναζητά δικαιοσύνη για τη δολοφονία μίας από τις πιο αγαπημένες εκπροσώπους της, της Zackie Oh (Ζακ Κωστόπουλος), μέσω μιας τέχνης που είναι ξεκάθαρα πολιτική από την ίδια της τη φύση.
Αλέξανδρος Διακοσάββας
Η Κυψέλη είναι η πιο πολύχρωμη και πολυπολιτισμική γειτονιά της Αθήνας. Τα χρόνια της κρίσης η πυκνοκατοικημένη συνοικία έχει συνδέσει το όνομά της με εικόνες εγκατάλειψης, παραμέλησης και αδιαφορίας. Όμως, το τελευταίο διάστημα μικρές ή μεγάλες ψηφίδες την έχουν μετατρέψει σε μια περιοχή διαρκούς κινητικότητας με όλα τα χαρακτηριστικά της γειτονιάς. Αρκετοί επιστρέφουν από τα προάστια και ανακαινίζουν εκ νέου τα παλιά τους σπίτια, ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι θα σου πουν πως η Κυψέλη ζωντανεύει ξανά και διαθέτει σημεία στα οποία «χτυπά» και πάλι ο παλμός της πόλης. Ενδεικτικά, ο θρυλικός πεζόδρομος της Φωκίωνος Νέγρη και η πλατεία Αγίου Γεωργίου έχουν κερδίσει το στοίχημα της διασκέδασης και της ψυχαγωγίας. Επίσης, ένα εξαιρετικής ομορφιάς διατηρητέο κτίριο του 1923, η κατοικία της αγωνίστριας Λέλας Καραγιάννη, έχει δώσει νέα πνοή στην τοπική κοινωνία με τη δημιουργία ενός πολυεπίπεδου χώρου που προσφέρει εκπαιδευτικές και επιμορφωτικές δράσεις σχετικές με τη νέα τεχνολογία και την επιχειρηματικότητα, ανοιχτού για όλους, ανεξαρτήτως προέλευσης. Την ίδια στιγμή, στη γειτονική Δημοτική Αγορά πραγματοποιούνται εκθέσεις φωτογραφίας, συναυλίες, εργαστήρια, δράσεις, μαθήματα ξένων γλωσσών και ανοιχτές βραδιές για τους πολίτες. Στον χώρο αυτό έχει δημιουργηθεί μια νέα κοιτίδα πολιτισμού όπου εφαρμόζεται ένα νέο, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα μοντέλο συνεργασίας του δήμου Αθηναίων με διαχειριστή το Impact Hub Athens. Κύρια επιδίωξη είναι όλοι να ζήσουν την θετική εμπειρία της καθημερινής λειτουργίας της Αγοράς. Οι κάτοικοι της Κυψέλης, της Αθήνας γενικότερα, και οι επισκέπτες της θα γνωρίσουν την Αγορά και θα έρθουν σε επαφή με τα νέα καταστήματα και τους διαχειριστές τους. Θα βρουν νέα προϊόντα, ωραίες ιδέες για δώρα, λουλούδια, παιχνίδια, ρούχα, εκλεκτά τρόφιμα – κάθε αγορά έχει θετικό κοινωνικό αντίκτυπο. Με αυτό τον τρόπο η Αγορά αναδεικνύεται σε σημείο που προάγει την κοινωνική συνοχή, τη συνεργασία και τη συνδημιουργία, σε ένα καινοτόμο και πρότυπο μοντέλο με βασικούς άξονες τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, την κοινωνική καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Επιπλέον, εδώ και λίγες μέρες αναβιώνει το ανακαινισμένο θέατρο Άλσος στο πολύπαθο Πεδίον του Άρεως. Το ιστορικό «κτίριο Οικονομίδη», όπως μετονομάστηκε, είναι έτοιμο και προορίζεται για χώρος αναψυχής, εστίασης και πολιτισμού. Έτσι, το Πεδίον του Άρεως μετατρέπεται σταδιακά σε έναν ανοιχτό δημόσιο χώρο ψυχαγωγίας και πρασίνου. Η Κυψέλη έχει αναπτύξει μια νέα δυναμική, η οποία, σε συνδυασμό με την επικείμενη κατασκευή σταθμών του μετρό, αναμένεται να απογειώσει την περιοχή.
Γιάννης Πανταζόπουλος
Ο Οδυσσέας Τζιρίτας δημιουργεί στο δωμάτιό του πειραματική ηλεκτρονική μουσική που τη συνοδεύει με πολύ όμορφα χειροποίητα βίντεο. Ανήκει στη γενιά των πιτσιρικάδων (είναι 17) που με μοναδικό εξοπλισμό τον υπολογιστή, μία κάρτα ήχου και ένα midi-keyboard ηχογραφούν κομμάτια ολομόναχοι και τα ανεβάζουν στο YouTube. Τα βίντεό του είναι μια συρραφή από αποσπάσματα ταινιών, ντοκιμαντέρ ή ακόμα και παλιές διαφημίσεις που αγαπάει. Για τον ίδιο, τα βίντεο είναι αναπόσπαστο μέρος της μουσικής και σε αυτά αποτυπώνει τις εικόνες που έχει στο μυαλό του όταν συνθέτει τα κομμάτια. Όταν δεν διαβάζει για τις Πανελλήνιες, γράφει συνεχώς νέα μουσική και, μάλιστα, πρόσφατα «ανέβασε» ένα EP με τίτλο «Cynophobia» (ο φόβος για τα σκυλιά), στο οποίο συγκέντρωσε τέσσερις από τις πιο ενδιαφέρουσες δουλειές του.
Άγγελος Κλειτσίκας
Η διαβόητη (και μπαγιάτικη) ερώτηση «αν η Αθήνα είναι το νέο Βερολίνο» έμενε πάντα «μισοαπαντημένη». Κι αυτό άφηνε κάθε φορά μια γεύση ταγκή. Εξάλλου, δεν υπήρξε ούτε στιγμή αρκετά ελκυστική η ιδέα μιας αναμέτρησης της Αθήνας με ένα τόσο ισχυρό πρότυπο στο αιμοβόρικο σύμπαν της σύγχρονης τέχνης. Κι εκτός αυτού, η μανία να υπάγονται όλα στην κλίμακα που ορίζουν το μέγεθος, τα μέτρα και τα σταθμά του εκάστοτε κυρίαρχου του παιχνιδιού είναι κι αυτή παραπλανητική, επειδή περιορίζει την ορατότητα προς όποιον νεόβγαλτο «παίκτη» διεκδικεί «προσωπικό στυλ». Η πρώτη χαρά, λοιπόν, καταγράφεται επειδή έπαψε να τίθεται αυτή η ερώτηση. Η δεύτερη, με τη συνειδητοποίηση ότι, εντός του 2018, διαψεύστηκαν οι Κασσάνδρες που διατείνονταν πως μετά την documenta 14 η Αθήνα θα εξέπεμπε μηδενικά εικαστικά σήματα. Και, φυσικά, η μεγαλύτερη χαρά γεννιέται από τη διαπίστωση ότι γίνονται εδώ εκθέσεις σύγχρονης τέχνης που έχουν υψηλό κύρος και αντικείμενο διεθνούς εμβέλειας και είναι άξιες να κινητοποιήσουν το ενδιαφέρον ακόμα και εκτός των συνόρων μας.
Δύο παραδείγματα είναι η έκθεση έργων της Jenny Saville, από τη Συλλογή Γ. Οικονόμου, και η (επίσης μικρή και πολύ έξυπνα περιεκτική) έκθεση έργων του George Condo στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Θα ήταν λάθος να μην αναφερθεί και η Biennale της Αθήνας, χάριν της οποίας ήρθε ως εδώ τόσο μεγάλο πλήθος δημοσιογράφων και καλλιτεχνών.
Κι έτσι, η νέα χρονιά θα ξεκινήσει με περισσότερη αισιοδοξία ότι θα δούμε την Αθήνα να αποτελεί προορισμό αγνών επισκεπτών που θα φτάνουν εδώ προκειμένου να δουν εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, επειδή αυτές θα τους έχουν «γυαλίσει» από μακριά και θα αποδεικνύονται πραγματικά αξιόλογες.
Γιάννης Κωνσταντινίδης
Η Αθήνα χόρεψε πολύ δυνατά και φέτος υπό τους ήχους μεγάλων ονομάτων που εμφανίστηκαν στη χώρα μας, κάνοντας ακόμα πιο αισθητή την παρουσία της στον χάρτη του παγκόσμιου κλάμπινγκ.
Ναι, οι εποχές είναι δύσκολες και η κρίση φυσικά έχει «χτυπήσει» όλους τους τομείς, ακόμα και τη διασκέδαση. Μέσα στο 2018 διαπιστώσαμε πως οι διάφοροι χώροι/promoters αποφάσισαν –με το δεδομένο ρίσκο– πως το αντίδοτο σε αυτό δεν είναι το να μαζευτείς και να παίξεις εκ του ασφαλούς, αλλά να ανεβάσεις τον πήχη.
Τεράστια ονόματα έκαναν το πέρασμά τους φέτος σε μικρά και μεγάλα πάρτι. Αρχικά, είχαμε την ευτυχία να (ξανα)δούμε και να ακούσουμε θρυλικές μορφές που έχουν προσφέρει πολλά στην ιστορία και στην εξέλιξη της ηλεκτρονικής/dance μουσικής. Οι Africa Bambaataa, DJ Hell, Slam, Andrew Weatherall, Sven Vath, Little Louie Vega, John Digweed, Skin (Skunk Anansie), Kevin Saunderson, Carl Craig, Dave Clarke, Danny Tenaglia και Ben Sims κατάφεραν να βγάλουν από το σπίτι τους παλιούς κλάμπερ αλλά και να συγκεντρώσουν τη νέα γενιά που έχει όρεξη να μάθει.
Αρκετά και τα εξαιρετικά live performances που προσφέρουν κάτι διαφορετικό, με τους Stephan Bodzin, Booka Shade, Rodriguez Jr. και Giorgia Angiuli να αφήνουν φοβερές εντυπώσεις. Από την άλλη πλευρά, τα DJ sets από αγαπημένες μπάντες όπως οι Röyksopp, Hot Chip, Faithless (Sister Bliss) και ο Andy Butler των Hercules And Love Affair, απέδειξαν ότι το έχουν και πίσω από τα decks.
Αξιοσημείωτες και οι μετακλήσεις/διοργανώσεις μεγάλων event brands από το εξωτερικό για πρώτη φορά στην Ελλάδα – τα Afterlife και Elrow εντυπωσίασαν με τις παραγωγές τους. Στις πολύ σημαντικές στιγμές του 2018 και η πρώτη διοργάνωση του ADD Festival με ονόματα-μεγαθήρια του χώρου, η συγκινητική επανένωση των Στέρεο Νόβα για μία συναυλία και το 3D show των Kraftwerk στην Αθήνα.
Aπό την Αθήνα πέρασαν φέτος, ενδεικτικά, οι Sam Paganini, Joseph Capriati, Kittin, Amelie Lens, Reinier Zonneveld, Adriatique, Blond:ish, Julian Jeweil, Magdalena, Peggy Gou, Avalon Emerson, Red Axes, Magda, Apparat, ARTBAT, Maceo Plex, Solomun, Nina Kraviz, Adam Beyer, Alan Fitzpatrick, Kruder & Dorfmeister, Claptone. Η χρονιά κλείνει με Nicole Moudaber, Chris Liebing, Charlotte de Witte, Pig & Dan, Erol Alkan, Luigi Madonna, το Plisskën Festival κ.ά. Πάμε για ένα ακόμα πιο δυνατό 2019!
Φώφη Τσεσμελή
Ε ίναι τα μέρη που βλέπουμε συχνότερα στις οθόνες των κινητών μας κι αυτό είτε γιατί έχουν ωραία γλυκά, που γίνονται τέλεια stories, είτε γιατί είναι ωραία διακοσμημένα, δημιουργώντας το τέλειο φόντο για τις αναρτήσεις μας, είτε γιατί έχουν εντελώς φωτογενή κοκτέιλ και πιάτα.
Συνήθως τα πιο instagram-ικά μέρη κρύβουν «μαγικές γωνιές» ή έχουν αυτό το «κάτι» που αξίζει να απαθανατιστεί. Ρίξτε μια ματιά στα πιο πολυφωτογραφημένα μέρη στο αθηναϊκό Instagram. Στο Dickie Dee το παγωτό μηχανής συνοδεύεται με μαλλί της γριάς, στο Rabbit Punch το σκανδιναβικό ντιζάιν δημιουργεί το τέλειο σκηνικό τύπου Wes Anderson, τα γλυκά είναι τόσο λαχταριστά στο Ohh Boy και δείχνουν τέλεια μέσα στο κατάλευκο σκηνικό, η ταπετσαρία με τα φλαμίνγκο στο Κάιν είναι το τέλειο φόντο, ο ροζ τοίχος στο Beauty killed the beast αλλά και η ροζ τουαλέτα στο Third Place είναι τα απόλυτα hits, όπως και η αποικιοκρατική διακόσμηση με τους ζωγραφισμένους τοίχους και τους πολυελαίους στο Juan Rodriguez.
Μερόπη Κοκκίνη
Τριγυρίζοντας στο κέντρο της Αθήνας αλλά και στις γειτονιές του (Παγκράτι, Κυψέλη, Κουκάκι κ.α.), όλο και πιο συχνά πέφτεις πια πάνω σε second hand βιβλία. Ίσως, μάλιστα, να πρόκειται για το πιο κοινό και συγκριτικά πιο φθηνό second hand είδος. Δεν είναι μόνο τα γνωστά παζάρια (στο Μοναστηράκι, των Ρακοσυλλεκτών κ.ά.), όπου τα βιβλία αποτελούν, μέσα στον συνολικότερο όγκο της δουλειάς, ένα πολύ βασικό υλικό, δεν είναι καν τα σχετικά παλαιοπωλεία και λοιπά καταστήματα που εμπορεύονται βιβλία αποκλειστικά από δεύτερο χέρι (πολλά απ’ αυτά βρίσκονται στην περιοχή των Εξαρχείων και της Νεάπολης, αλλά όχι μόνο), είναι και τα δεκάδες περίπτερα και ψιλικατζίδικα που στις προθήκες τους, ή σε καφάσια και χαρτόκουτα, ή σε πρόχειρα φτιαγμένες και συνήθως υπαίθριες βιβλιοθήκες αραδιάζουν εκατοντάδες τόμους κυρίως παλαιών αλλά και πιο πρόσφατων εκδόσεων.
Το θέμα «βιβλίο» είναι πολύ μεγάλη ιστορία – μεγάλες ιστορίες, δηλαδή, είναι από μόνα τους τα θέματα «καινούργιο βιβλίο» και «μεταχειρισμένο βιβλίο». Αν αφήσουμε το καινούργιο κατά μέρος, το μεταχειρισμένο έρχεται να καλύψει μια πολύ βασική ανάγκη των βιβλιόφιλων: το γεγονός πως χιλιάδες τίτλοι, ακόμα και πολύ πρόσφατοι (δεν συζητάμε καν για τις παλιές εκδόσεις), βρίσκονται έξω από τα προγράμματα επανεκδόσεων των διαφόρων οίκων.
Πολλά βιβλία που τυπώθηκαν την τελευταία δεκαετία, για παράδειγμα, θεωρούνται ή είναι πλέον εξαντλημένα (στην πηγή τους) κι έτσι ο μόνος τρόπος για να τα εντοπίσεις είναι να τα ψάξεις στο Διαδίκτυο (στα σχετικά sites) αλλά και, κυρίως, στα γνωστά spots. Η μαγεία, δε, του επιτόπιου ψαξίματος δεν μπορεί να συγκριθεί με καμιά διαδικτυακή – και το ξέρουν αυτό πολύ καλά οι βιβλιόφιλοι. Οι λόγοι είναι πολλοί και μάλλον προφανείς. Κατά πρώτον, ένα πολύ μικρό μέρος του second hand βιβλίου είναι αναρτημένο στο Ίντερνετ. Δεύτερον, το ψάξιμο δεν τελειώνει ποτέ σε δυο-τρεις τίτλους. Ψάχνεις για κάτι πολύ συγκεκριμένο, αλλά τελικά βρίσκεις κάτι άλλο που μπορεί να σε ικανοποιεί περισσότερο. Τρίτον, έχεις άμεση επαφή με τους πωλητές, οπότε μπορείς να πετύχεις ακόμα πιο καλές τιμές. Τέταρτον, θα συναντήσεις άλλους βιβλιόφιλους, με τους οποίους πιθανώς να πιάσεις κουβέντα, ν’ ανταλλάξεις βιβλία κ.λπ.
Το ψάξιμο στα «second hand» είναι παλιός θεσμός (και όχι μόνο για τα βιβλία) που ισχυροποιήθηκε ακόμα περισσότερο μέσα στην κρίση.
Φώντας Τρούσας
Φωτο: Φίλιππος Λεμονής
H Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, ένας από τους σημαντικότερους φορείς πολιτισμού της χώρας, στήριξε και φέτος έμπρακτα την ισότητα και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων της LGBTQI+ κοινότητας.
Η ελληνική κοινωνία προχωρά με αργά αλλά σταθερά βήματα προς την αποδοχή της διαφορετικότητας και την κατάκτηση ίσων δικαιωμάτων για τα άτομα της LGBTQI+ κοινότητας, όμως, παράλληλα, περιστατικά όπως η δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου υπενθυμίζουν ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να διανυθούν ακόμα μεγαλύτερες αποστάσεις.
Το Ίδρυμα Ωνάση και η Στέγη έχουν αποδείξει έμπρακτα τα προηγούμενα χρόνια τη στήριξή τους στην κοινότητα και την ευαισθησία τους σε ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, με αποκορύφωμα τη φετινή χρονιά και δύο σημαντικές κινήσεις: τη συνδιοργάνωση με τη Θετική Φωνή της καμπάνιας «I’m Positive», με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS, καθώς και τη δημιουργία του βίντεο όπου η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου, απαντούσε σε «άβολες» σχετικές ερωτήσεις που της έθεταν δύο έφηβοι με αφορμή το Athens Pride.
Η συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης τη βραδιά έναρξης του «I’m Positive» ανάμεσα στη μητέρα ενός οροθετικού, ένα ορο-διαφορετικό ζευγάρι, ένα άτομο που λαμβάνει την προληπτική φαρμακευτική αγωγή για τον ιό HIV (PrEP) και τη συντονίστρια Έλενα Ακρίτα ήταν αρκούντως διαφωτιστική ως προς τις πρόσφατες εξελίξεις, ενώ η βραδιά εξελίχθηκε σε μια μεγάλη και ελπιδοφόρα γιορτή. Λίγους μήνες πριν, το βίντεο με τις ερωτήσεις στην Αφροδίτη Παναγιωτάκου είχε προκαλέσει συζητήσεις για την τόλμη και την ακρίβεια προσέγγισης σε όλα τα σχετικά ζητήματα.
Πόσο μεγάλο, όμως, ήταν το ρίσκο που πήρε το Ίδρυμα Ωνάση αλλά και η ίδια η κ. Παναγιωτάκου, σε προσωπικό επίπεδο και ως διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος, με αυτές τις κινήσεις και πόσο σημαντικό είναι οι πολιτιστικοί μας φορείς να παίρνουν έμπρακτα θέση και να μην ακολουθούν τη βολική «ουδετερότητα»; Η θέση της κ. Παναγιωτάκου είναι σαφής:
«Δεν νιώσαμε να παίρνουμε κανένα ρίσκο, στηρίζοντας τα αυτονόητα. Δεν νιώσαμε να διακινδυνεύουμε τίποτα. Αλήθεια, τι ακριβώς να διακινδυνεύσουμε; Τη γενική αποδοχή; Την κανονικότητα; Μα, δεν υπάρχουμε για να είμαστε αρεστοί. Ο λόγος ύπαρξης του Ιδρύματος Ωνάση είναι να πυροδοτεί συζητήσεις για τα αυτονόητα που δεν είναι δεδομένα.
Είμαστε ένα κοινωφελές ίδρυμα. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι αξιοποιούμε τους τομείς στους οποίους δραστηριοποιούμαστε, τον πολιτισμό, την παιδεία, την υγεία, ως οχήματα για τα θέματα που είναι πάντα σημαντικά: την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό σημαίνει κοινωφέλεια.
Ας σκεφτούμε το ρίσκο που παίρνει μια κοινωνία που προτιμά τη σιωπή, που κινείται στην ύποπτη, δήθεν αθώα ουδετερότητα. Λες και η ουδετερότητα δεν είναι μορφή αποδοχής ενός συστήματος που υψώνει το δάχτυλο και με βεβαιότητα διατρανώνει, μέσω ορισμών, τι είναι φυσιολογικό και τι όχι, τι είναι σωστό και τι όχι. Τι μπορείς να είσαι, τι σου απαγορεύει η κοινωνία να νιώθεις, τι μπορεί να σου αρέσει και τι όχι.
Στην περίπτωση του “Ι’m Positive” κάναμε μια εκστρατεία αποδοχής, ενημέρωσης και παιδείας σε συνεργασία με τη Θετική Φωνή. Θέλαμε να νικήσουμε την άγνοια και τις προκαταλήψεις. Πόσοι από εμάς δεν έχουμε ακούσει, είτε ξεκάθαρα είτε με μισόλογα, “καλά να πάθει, με τέτοια ζωή που έκανε, τι περίμενες;”.
Πρέπει, λοιπόν, να μιλάμε. Και όσοι έχουμε τη δυνατότητα ή τη δύναμη να το κάνουμε, έχουμε αυξημένες ευθύνες. Όχι διδάσκοντας ούτε επιβάλλοντας, αλλά δημιουργώντας τα δεδομένα ενός διαλόγου που μπορεί να λειτουργήσει ως πλατφόρμα ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης, άρσης των στρεβλών εντυπώσεων, ιδεατά με κλονισμό βεβαιοτήτων. Δεν ξέρω αν θέλει αρετή και τόλμη η στάση μας τόσα χρόνια. Αλλά, στην πραγματικότητα, δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Είναι θέμα θέσης που έγινε φύση.
Νιώθω μεγάλη τύχη να εργάζομαι στο Ίδρυμα Ωνάση και να είμαι μέλος μιας τέτοιας ομάδας που θεωρεί αυτονόητη υποχρέωση να μιλήσουμε για τον Ζακ. Για τον Ζακ που λίγους μήνες πριν έπαιρνε μέρος στην παράσταση Faster than light και κυκλοφορούσε ανάμεσά μας στο εστιατόριο του προσωπικού της Στέγης. Το να πάρουμε θέση υπέρ της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της παιδείας στα social media της Στέγης είναι κάτι που με κάνει να νιώθω περήφανη και ταυτόχρονα να συνειδητοποιώ πως κάνουμε απλώς το αυτονόητο.
Καλώς ή κακώς, όταν μιλά ένας φορέας όπως το Ίδρυμα Ωνάση, ο κόσμος ακούει. Ακούει πιο πολύ απ’ ό,τι αν λέγαμε την άποψή μας ως ένας “πολιτιστικός οργανισμός”. Παίρνουμε θέση ως ένα ίδρυμα που επενδύει στην παιδεία, στην υγεία, που χτίζει νοσοκομεία, που υπάρχει εδώ και 45 χρόνια και που νιώθει την ανάγκη να λάβει μέρος στην καθημερινότητα μέσα αλλά και πέρα από παραστάσεις και καλλιτεχνικές εμπειρίες. Αλίμονο αν πολιτισμός σημαίνει μόνο καλές τέχνες. Αλίμονο αν παιδεία σημαίνει μόνο εκπαιδευτικές δράσεις. Όλα είναι θέμα παιδείας.
Είναι θέμα πολιτικής υπόστασης, λοιπόν, όχι μόνο το να μην κλείνεις τα αυτιά σου αλλά και το να μην ανοίγεις το στόμα σου. Κι αν το κόστος της ελευθερίας είναι το να πρέπει να μπεις σε διάλογο με ανθρώπους με τους οποίους διαφωνείς, πρέπει να το κάνεις. Κι αν στο τέλος δεν βρεθεί κοινός τόπος, τότε αποφασίζεις ότι έχεις επιλέξει και τους εχθρούς σου μαζί με τους φίλους σου».
Αλέξανδρος Διακοσάββας
Ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία των Αθηνών, γνωστό στην αρχαία γραμματεία ως «χρόνου μέγα αγώνισμα», το Ιερό του Ολυμπίου Διός στην περιοχή του Ιλισού, στην κορυφή σχεδόν της λεωφόρου Συγγρού, συζητιέται μέχρι σήμερα για εντελώς λάθος λόγους.
Κατά την παράδοση, ο αρχαιότερος ναός χτίστηκε από τον Δευκαλίωνα, γενάρχη των Ελλήνων, διότι εκεί υπήρχε το χάσμα γης απ’ όπου είχε απορρεύσει το νερό του κατακλυσμού.
Ο ναός πρωτοχτίστηκε μάλλον από τον Πεισίστρατο προς τα μέσα του 6ου αι. π.Χ. Είχε τη μορφή περίπτερου ναού και σε μέγεθος ξεπερνούσε τον τότε ναό της Αθηνάς στην Ακρόπολη, αντανακλώντας την υπερηφάνεια της εξουσίας του επίγειου άρχοντα. Στα τέλη του 6ου αι. π.Χ. οι Πεισιστρατίδες έθεσαν σε εφαρμογή το μεγαλεπήβολο σχέδιο ανέγερσης ενός νέου, πελώριων διαστάσεων δωρικού ναού του Δία, που θα ανταγωνιζόταν τους σύγχρονους ναούς της Ιωνίας στην άλλη πλευρά του Αιγαίου (Ηραίο της Σάμου, Αρτεμίσιο της Εφέσου). Όταν το 510 π.Χ. ο Ιππίας εκδιώχθηκε από την Αθήνα, ο ναός είχε φτάσει μόλις μέχρι το ύψος του στυλοβάτη. Η νεοσύστατη δημοκρατία εγκατέλειψε αμέσως τις εργασίες του μεγαλομανούς πειράματος των τυράννων. Σπόνδυλοι των κιόνων χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του Θεμιστόκλειου Τείχους, καθώς ο ναός θεωρήθηκε μνημείο της αλαζονείας των τυράννων παρά μια ιερή ιδιοκτησία του Δία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Αριστοτέλης τον χρησιμοποιεί στα Πολιτικά του ως παράδειγμα του πώς οι τύραννοι απασχολούν τους πολίτες, ώστε να μην έχουν καιρό να συνωμοτούν εναντίον τους.
Η οικοδόμησή του συνεχίστηκε από τον βασιλιά της Συρίας Αντίοχο Δ’ τον Επιφανή, σε σχέδια του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Κοσσούτιου, το 174 π.Χ., στις ίδιες διαστάσεις και αναλογίες με του πεισιστράτειου αλλά από πεντελικό μάρμαρο, σε κορινθιακό ρυθμό, μέχρι τον ξαφνικό θάνατο του πρώτου, αργότερα από τον Αύγουστο και αποπερατώθηκε, τελικά, από τον φιλέλληνα και κυρίως φιλαθήναιο αυτοκράτορα Αδριανό, ο οποίος και τον εγκαινίασε το 131/132 μ.Χ., 600 ολόκληρα χρόνια μετά τον Πεισίστρατο. (Ο αδριάνειος ναός, από τους μεγαλύτερους του αρχαίου κόσμου, είχε μήκος 110,35 μ., πλάτος 43,68 μ., ενώ 48 κίονες στέκονταν σε τριπλή σειρά κάτω από τα αετώματα και 56 σε διπλή σειρά στα άκρα. Καθένας από αυτούς είχε ύψος λίγο πάνω από τα 17 μ. και ζύγιζε γύρω στους 360 τόνους. Δέσποζε στο μέσο ενός μεγάλου ορθογώνιου περιβόλου με πρόπυλο στα βόρεια. Ο σηκός στέγαζε ένα χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία κολοσσιαίων διαστάσεων κι έναν ανδριάντα του αυτοκράτορα Αδριανού που λατρεύονταν εδώ ως σύμβωμοι, ενώ πλήθος αγαλμάτων και αναθημάτων στόλιζαν τον περίβολο). Οι Αθηναίοι ως αντίδωρο έχτισαν σε παρακείμενη θέση την Πύλη του Αδριανού, ένα αυτοτελές αψιδόμορφο κτίσμα που λειτούργησε ως θριαμβικό τόξο για την είσοδο του αυτοκράτορα στον περίβολο.
Έτσι, μέσα σε αυτόν το ναό, τον οποίο ίδρυσαν ως μνημείο στις πύλες της δημοκρατικής Αθήνας ένας τύραννος, ένας άρχοντας κι ένας αυτοκράτορας, ενυπάρχουν τρεις εποχές: η τόλμη της αρχαϊκής εποχής, το έντονο συναίσθημα που κατακτά γη και ουρανό, η υπέροχη δύναμη και η μεγαλειώδης μορφή της ελληνιστικής τέχνης, αλλά και το ισορροπημένο εσωτερικό μεγαλείο της κλασικής μορφής. Παρ’ όλα αυτά, το Ολυμπιείο μοιάζει με έναν ξένο που έχασε τον δρόμο του στη σκιά της Ακρόπολης.
Από το 500 μ.Χ. ο ναός σταδιακά ερειπώθηκε και οι κολόνες, ύψους άνω των 17 μ., άρχισαν να πέφτουν. Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα όρθιες στέκονταν μόλις 16 από τις 104(!). Μια φοβερή καταιγίδα το 1852 έριξε άλλη μία, η οποία κείται στην ίδια θέση μέχρι σήμερα. Τότε, ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, επηρεασμένος από το γεγονός, έγραψε το ποίημα «Προς την υπό λαίλαπος δεινής κρημνισθείσαν στήλην του Oλυμπίου Διός». Και έτσι ξεκίνησε η σύγχυση. Δεν μπορούμε να αποφασίσουμε αν πρέπει να λέμε «οι στήλες του Ολυμπίου Διός» ή (το σωστό) «οι στύλοι του Ολυμπίου Διός».
Πέγκυ Ρίγγα
Από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα η λεωφόρος Συγγρού είναι ο οδικός άξονας που συνδέει το κέντρο της πρωτεύουσας με το παραλιακό μέτωπο. Το μεγαλύτερο τμήμα της κατασκευής της χρηματοδοτήθηκε από τον Ανδρέα Συγγρό, γι’ αυτό και φέρει το όνομά του. Ο σύγχρονος αυτοκινητόδρομος ταχείας κυκλοφορίας ήταν για πολλά χρόνια ένας κακόφημος δρόμος. Οίκοι ανοχής, «πιάτσα», κέντρα διασκέδασης, παραβατικές συμπεριφορές αλλά και «λουκέτα» συνέθεταν μια γνώριμη εικόνα. Ωστόσο, εδώ και λίγο καιρό η λεωφόρος έχει μεταβληθεί σε ένα νέο σημείο αναφοράς, με προοπτικές και πολλαπλούς μετασχηματισμούς.
Νέα πολυτελή ξενοδοχεία που συνδυάζουν τη μεγαλοπρεπή αρχιτεκτονική με το πρωτοποριακό design, όπως τα Athens Marriot, B4B Athens 365, Athens Avenue, Athenaeum Palace, Grand Hyatt, Niche Hotel και το Coco Mat Athens BC Hotel, φουτουριστικά κτίρια μεγάλης κλίμακας, επαγγελματικοί χώροι, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος με τη Νέα Λυρική Σκηνή και την Εθνική Βιβλιοθήκη, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μουσείο της Ακρόπολης και η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, εντυπωσιακά γραφεία ιδιωτικών εταιρειών, κινηματογράφων, μουσικών σκηνών, ιατρικών κέντρων αλλά και ιδρύματα, όπως το Ευγενίδειο, ή πανεπιστήμια, όπως το Πάντειο, συμβάλλουν στη συνεχή ανανέωση του πληθυσμού της περιοχής. Η γειτνίασή της με ιστορικούς αρχαιολογικούς χώρους, με περιοχές σαν το Κουκάκι, τη Νέα Σμύρνη και την Καλλιθέα, καθεμία με το δικό της προφίλ, αλλά και η ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου βοηθούν στην αναγέννηση της κεντρικής αρτηρίας που συνδέει την πόλη με τη θάλασσα, το αστικό με το κλασικό και το παρελθόν με το μέλλον.
Ξεκάθαρα, η Συγγρού έχει μεταβληθεί σε μια αστική λεωφόρο δημόσιας επικοινωνίας, στην οποία ανθούν ο συνεδριακός τουρισμός, ο πολιτισμός, η γαστρονομία, η οικονομία της ψηφιακής πλατφόρμας, η σύγχρονη αρχιτεκτονική και η επιχειρηματικότητα. Η ιδιωτική πρωτοβουλία, με τις κατάλληλες παρεμβάσεις και τον σωστό σχεδιασμό, έχει ενισχύσει σημαντικά την εικόνα της, δημιουργώντας τις συνθήκες εκείνες που ταιριάζουν απόλυτα σε έναν μητροπολιτικό και μοντέρνο αυτοκινητόδρομο.
Η λεωφόρος Συγγρού είναι ένα μείγμα εξωστρέφειας, τουριστικού -πόλου έλξης και καινοτομίας. Το νέο ηχηρό trend στον πολεοδομικό χάρτη της Αθήνας έχει μετατραπεί σε μια λεωφόρο πέντε αστέρων.
Γιάννης Πανταζόπουλος