Την προηγούμενη Παρασκευή οι αγρότες άφησαν τα χωράφια τους (και τα μπλόκα) και ήρθαν στην Αθήνα για να διαμαρτυρηθούν για το ασφαλιστικό. Πίσω από τα εκτεταμένα επεισόδια και την πολεμική που είχε αναπτυχθεί στη δημόσια σφαίρα τις προηγούμενες ημέρες (κάποιοι μιλούσαν για εισβολή στην Αθήνα με εκατοντάδες τρακτέρ, μπλόκα στους κεντρικούς δρόμους, η Αστυνομία εκπονούσε σχέδια άμυνας της πόλης, τα κανάλια υπερθεμάτιζαν και μας προετοίμαζαν για πολιορκία) διακρίνεται μια διάρρηξη στη σχέση μεταξύ υπαίθρου και πόλης. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Μιλάμε, όντως, για δύο διαφορετικούς κόσμους;
Η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική για τους ανθρώπους που μετέχουν στα εναλλακτικά δίκτυα τροφίμων τα οποία αναπτύσσονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα. Πρόκειται για δίκτυα που συνδέουν τον παραγωγό απευθείας με τον καταναλωτή της πόλης, χωρίς ενδιάμεσους, και λειτουργούν προς όφελος και της πόλης και της υπαίθρου. Προέκυψαν, ως επί το πλείστον, από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, που από τη μια περιόρισε τα εισοδήματα καταναλωτών-παραγωγών και από την άλλη ξεσκέπασε τις στρεβλώσεις του παραδοσιακού οικονομικού κύκλου με τις πολλαπλές ανατιμήσεις ενός αγροτικού προϊόντος στη διαδρομή από το χωράφι ως το τραπέζι της οικογένειας στην πόλη.
Μια νέα σχέση μεταξύ υπαίθρου και πόλης θα είναι αμοιβαία επωφελής, όλοι αναγνωρίζουν τον κίνδυνο αφανισμού πολλών αγροτικών κοινοτήτων (ειδικά στις ορεινές περιοχές της χώρας) τα επόμενα χρόνια και είναι αλήθεια ότι πόλεις χωρίς χωριά δεν μπορούν να υπάρξουν.
Μια μορφή τέτοιων εναλλακτικών δικτύων τροφίμων είναι το κίνημα «Χωρίς Μεσάζοντες». Ξεκίνησε ως «Κίνημα της Πατάτας» το 2012 στην Πιερία, όμως από τότε έχει εξαπλωθεί γεωγραφικά και εμπλουτιστεί με πολύ περισσότερα προϊόντα. Στην Αθήνα υπάρχουν σχεδόν μόνιμες τέτοιες αγορές, που λειτουργούν πάντα Κυριακή, στο Γαλάτσι («Παίρνω Αμπάριζα»), στο 6ο δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων («Το μυρμήγκι»), σε Ψυχικό-Φιλοθέη («Οι Ομπρέλες»), στο Χαλάνδρι («Μαζί να τα φάμε») και αλλού. Για να πάρετε μια γεύση από τις επιλογές, στο 12ο Δημοτικό Σχολείο του Χαλανδρίου την Κυριακή 21 Φεβρουαρίου μπορείτε να προμηθευτείτε σαλιγκάρια, μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού, σπιτικά λικέρ, βότανα, κουλουράκια, αλεύρι, αυγά, πλιγούρι, ελιές, χυλοπίτες, κριθαράκι, βίδες, λαζάνια, τραχανά, βιολογικό κέτσαπ, πατάτες, κρασί, ξίδι, λουκάνικα, πίτες, σουβλάκια, μέλι και ρύζι.
Η Κοινοτικά Υποστηριζόμενη Γεωργία (ή Κοινοτικά Στηριζόμενη Αγροτική Παραγωγή) είναι μια άλλη μορφή εναλλακτικού δικτύου τροφίμων. Σε αυτή την περίπτωση οι παραγωγοί έρχονται σε συμφωνία με συγκεκριμένους καταναλωτές στην πόλη από την αρχή της σεζόν και τους προμηθεύουν ένα καλάθι με φρέσκα, βιολογικά αγροτικά προϊόντα της εποχής (από λαχανικά έως φρούτα, αυγά, πουλερικά και γαλακτομικά) κάθε εβδομάδα. Η συμφωνία προκαθορίζει την ποικιλία των προϊόντων του καλαθιού ανάλογα με την εποχή, καθώς και το κόστος του σε δίκαιες τιμές και για τα δύο μέρη. Οι Αγροναύτες είναι μια τέτοια συλλογικότητα παραγωγών της Πελοποννήσου που παραδίδουν κάθε εβδομάδα καλάθια σε Χαλάνδρι, Βριλήσσια, Παγκράτι, Αγία Παρασκευή, Κηφισιά, Θησείο, Εξάρχεια, Κυψέλη και αλλού.
Τα πλεονεκτήματα είναι πολλά. Οι παραγωγοί εξασφαλίζουν μια νέα πηγή εισοδήματος και αποκτούν χρηματοδοτική ασφάλεια, καθώς οι συμφωνίες κλείνονται για ολόκληρες καλλιεργητικές περιόδους. Οι καταναλωτές της πόλης αγοράζουν ποιοτικά προϊόντα με ταυτότητα και κερδίζουν μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή, συχνά σε τιμές που κοντράρουν αυτές των σούπερ μάρκετ. Εκτός από το οικονομικό όφελος και τα ζητήματα υγείας όμως, σημαντική είναι και η αμοιβαία εμπιστοσύνη που αναπτύσσεται στο πλαίσιο μιας διαφορετικής οργάνωσης της αγροτροφικής αλυσίδας, που ενισχύει τον δεσμό μεταξύ υπαίθρου και πόλης. Τα περισσότερα μέλη των συλλογικοτήτων που συμμετέχουν σε αυτά τα εναλλακτικά δίκτυα ενθαρρύνουν επισκέψεις καταναλωτών στα αγροκτήματά τους και ο κάτοικος της πόλης είναι σε θέση να γνωρίζει πού και πώς παράχθηκε, με ποιες μεθόδους μεταποιήθηκε και γενικά ποια διαδρομή έχει διανύσει ένα προϊόν μέχρι το τραπέζι του. Μια νέα σχέση μεταξύ υπαίθρου και πόλης θα είναι αμοιβαία επωφελής, όλοι αναγνωρίζουν τον κίνδυνο αφανισμού πολλών αγροτικών κοινοτήτων (ειδικά στις ορεινές περιοχές της χώρας) τα επόμενα χρόνια και είναι αλήθεια ότι πόλεις χωρίς χωριά δεν μπορούν να υπάρξουν.
