Πώς «ζει» και πού βρίσκεται σήμερα καλλιτεχνικά και εν γένει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών; Βρήκε τον βηματισμό του μετά τη μεταβίβασή του στην πλήρη κυριότητα του ελληνικού δημοσίου πριν από περίπου ενάμιση χρόνο; Και κυρίως, έχουμε να ελπίζουμε στην αλλοτινή αίγλη του -όχι βεβαίως τη σκανδαλώδη των παλιών καιρών, αλλά την ουσιαστική- στα καλλιτεχνικά πράγματα; Η ανακοίνωση του φετινού προγράμματος έγινε (δείτε εδώ) χωρίς, όμως αυτό να συνιστά μία ουσιαστική απάντηση από πλευράς κράτους στα ερωτήματα ή να καταλαγιάζει την ανησυχία για το μέλλον του Μεγάρου.
Ναι, είναι παρήγορο που το Μέγαρο –αυτό που κάποτε λογιζόταν ως «άτυπο υπουργείο Πολιτισμού» υπό τις ευλογίες, τις οδηγίες και τις γνωριμίες του ιδρυτή του, Χρήστου Λαμπράκη- έχει καταρτισμένο, καλών προθέσεων και απ' ό,τι όλα δείχνουν έντιμο καλλιτεχνικό διευθυντή. Ο διορισμένος, επίσης πριν από ενάμιση χρόνο, Μίλτος Λογιάδης, εξήγησε ότι το Μέγαρο «θυμίζει κάποιον που σώθηκε από βέβαιο πνιγμό και παίρνει τις πρώτες του ανάσες», όμως τα προβλήματα παραμένουν με τον ίδιο πάντως να αισιοδοξεί και να δηλώνει ότι το «υπουργείο Πολιτισμού ακούει θετικά» τα όσα ειλικρινώς κατατίθενται σε τακτική βάση από τους ανθρώπους του Μεγάρου.
Χωρίς φορολογική ενημερότητα το Μέγαρο από τη μία εμφανίζεται χρεωμένο γύρω στα 50 εκ. ευρώ, από την άλλη δεν μπορεί να μπει σε κανένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ.
Όπως το γεγονός ότι το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών πέρασε, όπως φαίνεται, στη νέα του εποχή με δύο βασικά προβλήματα, δύο βαρίδια που ξεπερνούν τις καλές προθέσεις του εκάστοτε καλλιτεχνικού διευθυντή και των ανθρώπων που εργάζονται για την αξιοπρεπή του παρουσία. Το πρώτο από αυτά τα προβλήματα που τελικά ο νόμος δεν έλυσε ήταν η απουσία φορολογικής ενημερότητας. Χωρίς αυτήν το Μέγαρο από τη μία εμφανίζεται χρεωμένο γύρω στα 50 εκ. ευρώ, από την άλλη δεν μπορεί να μπει σε κανένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ.
Από τις μέρες των σκανδαλωδών επιχορηγήσεων για τις οποίες έγραφαν με πάθος οι εφημερίδες, το Μέγαρο πέρασε στο αντίθετο άκρο των (μάλλον πενιχρών) βοηθειών. Κατά τον κ. Λογιάδη, έναν αμιγώς καλλιτέχνη, που όμως εκτός από το πρόγραμμα πλέον πρέπει να μετρά κάθε ανάσα του κτηρίου και των δραστηριοτήτων του, το υπουργείο Πολιτισμού έχει κάνει δουλειά για τη διάσωση του Μεγάρου, όμως και η επιχορήγηση των 3,5 εκ. ευρώ για το έτος κρίνεται μάλλον χαμηλή.
Αν και οι λειτουργικές δαπάνες του Μεγάρου καλύπτονται στην παρούσα φάση περίπου στο 30% τους, ο ίδιος αισιοδοξεί ότι αν λυθεί οριστικά το πρόβλημα της φορολογικής ενημερότητας, το Μέγαρο μέχρι το τέλος του έτους θα περάσει στην εποχή της κανονικότητάς του.
«Παρά τους εξαιρετικά δύσκολους καιρούς, ο κόσμος εξακολουθεί να έρχεται στο Μέγαρο και φέτος υπήρξαν αρκετές χορηγίες. Εδώ, όμως, το θέμα είναι η νομοθεσία και το κατά πόσο παρέχει κίνητρα φοροαπαλλαγών», κατέληξε ο κ. Λογιάδης επαναφέροντας το ζήτημα του αφορολόγητου στις χορηγίες, αλλά προφανώς και του μοντέλου που εφαρμόζεται στα ιδρύματα που προάγουν τον Πολιτισμό στην Ελλάδα και φυσικά στις διπλές ταχύτητες και τα μοντέλα που ακολουθούνται ως προς αυτό.
Ο κόσμος, λοιπόν, εξακολουθεί να επισκέπτεται το Μέγαρο, αλλά με το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του, τι γίνεται και μάλιστα με το φετινό που φιλοδοξεί να καλύψει σε χρονική έκταση έως και τον Ιούλιο του 2018; Μικρό pause και rewind: τα προηγούμενα χρόνια δεν ήταν εύκολα για το Μέγαρο. Κυβερνητικές παλινωδίες για τη μεταβίβαση του υπήρχαν, όμως υπήρχαν και χορηγίες και μία διάθεση να «κοινωνικοποιηθεί» το πρόγραμμα και οι χώροι του, να έρθει πιο κοντά στον κόσμο. Κάπως έτσι άνοιξαν οι κήποι του και γέμισαν ασφυκτικά από νεαρόκοσμο, κάπως έτσι από αυτούς τους κήπους πέρασαν τα πιο γνωστά ονόματα νέων δημιουργών του σύγχρονου ρεπερτορίου. Στο δε εσωτερικό, παρά τις δυσκολίες, εξασφαλιζόταν η παρουσία μεγάλων ορχηστρών, αλλά μέχρι εκεί. Και φυσικά ας μπει στην εξίσωση και το γεγονός ότι το Μέγαρο Μουσικής καιρό τώρα - ειδικά μετά την κατάρρευση του Mega που αποτελούσε και τον βασικό δίαυλο επικοινωνίας των δρωμένων του- δεν ακούγεται όσο παλιά. Δεν υπάρχουν πλέον ποσά για τέτοιου είδους διαφημιστικές στρατηγικές.
Τι περιμένουμε, λοιπόν, από το καλλιτεχνικό μέρος του από εδώ και κάτω; Οι καλές προθέσεις και η μουσική παιδεία του καλλιτεχνικού διευθυντή υπαγορεύει συνδυασμούς κλασικής μουσικής και εναλλακτικής δημιουργίας. Από τη Συμφωνική Ορχήστρα της Ακαδημίας του Φράιμπουργκ μέχρι τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Γαλλικής Ραδιοφωνίας, μέχρι την ορχήστρα και τη χορωδία της ΕΡΤ αναμένονται αρκετές συναυλίες και συμπαραγωγές και έμφαση στη μουσική δωματίου, με συχνά "ραντεβού" με τους θεατές στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος».
Επίσης αναμένεται πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Megaron Underground, με διάθεση να φιλοξενηθεί στα βάθη του Μεγάρου μία εναλλακτική «πειραγμένη», όπως τη χαρακτηρίζει ο κ. Λογιάδης, ματιά στην Τέχνη με συνεργασίες και μουσικές συναντήσεις από το εξωτερικό.
Από τις μέρες των σκανδαλωδών επιχορηγήσεων για τις οποίες έγραφαν με πάθος οι εφημερίδες, το Μέγαρο πέρασε στο αντίθετο άκρο των (μάλλον πενιχρών) βοηθειών.
«Πρόκειται για έναν νέο κύκλο, τον κύκλο "With a Twist" που εγκαινιάζεται φέτος και φιλοδοξεί να γεφυρώσει τον ηλεκτρονικό ήχο με τη λαϊκή παράδοση, τα νέα ακούσματα με τη μπαρόκ έκφραση, έναν κύκλο που επιθυμεί να γεφυρώσει τα διάφορα είδη της μουσικής», εξηγεί. Ακόμη, όμως, και η φιλοξενία, εντός του έτους, του σπουδαίου Γκουστάβο Ντουνταμέλ και της ευρηματικής ορχήστρας του «Σιμόν Μπολιβάρ» -μια πολυβραβευμένη ορχήστρα φτιαγμένη από παιδιά - ταλέντα των φτωχών συνοικιών της Βενεζουέλας- και πάλι μοιάζει σαν ένα μικρό άνοιγμα του Μεγάρου σε μικρές νουβοτέ, απέναντι στο πρόγραμμα θηρίων όπως η Στέγη, ή το Νιάρχος...
Και φυσικά το πρόγραμμα ενός τέτοιου οργανισμού έχει ανάγκη από κύκλους με μουσικές του Μεσοπολέμου, τσέλα και γκάμπες και μουσικά πορτρέτα από κορυφαίες της σύνθεσης, γυναίκες που ξεχώρισαν στο μουσικό στερέωμα τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο σύνολο των Βαλκανίων, όμως το ερώτημα παραμένει: τι θέλει να κάνει το κράτος το Μέγαρο; Οι επιλογές Μπαλτά, κατά τους προηγούμενους μήνες, ναι μεν εξασφάλισαν έστω και με γενναίες περικοπές μισθών τις θέσεις εργασίας, ναι μεν έδειξαν μία κάποια καλή πρόθεση, αλλά ποιες είναι πραγματικά οι προθέσεις του κράτους για έναν τέτοιο φορέα πολιτισμού; Θα τον διασώσει απολύτως και ολοκληρωτικά ή θα τον σώζει τμηματικά, ταλαιπωρώντας και απαξιώνοντας τον πλήρως;
Και εννοείται ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην: όπως δεν ξεχνά κανείς ότι από τις αίθουσες του Μεγάρου έχουν περάσει αριστουργήματα όπως ο "Faust" του Gounod (τυχαία η αναφορά), προσωπικότητες όπως ο Χορν (σπουδαία η ανάμνηση), διαλέξεις και μεγάλες στιγμές των μεγαλύτερων ορχηστρικών συνόλων της Ευρώπης και του κόσμου, τη γνωριμία με τον Περγκολέζι, τη γνώση ότι ο Βιβάλντι υπήρξε πολλά περισσότερα από τις "4 εποχές", την ακατάλυτη εμπειρία των θεόσταλτων μελωδιών του Παλεστρίνα, άλλο τόσο δεν ξεχνά ένα παρελθόν γεμάτο μηχανορραφίες, βυζαντινισμούς και σκανδαλώδεις επιχορηγήσεις.
Εφ' όσον ο οργανισμός, όπως όλα μαρτυρούν, φαίνεται να έχει περάσει σε ανθρώπους με τεχνογνωσία, το ζητούμενο στη νέα εποχή του Μεγάρου είναι αν όντως υπάρχει η πρόθεση για οριστική αλλαγή σελίδας, με όποια τακτοποίηση εκκρεμοτήτων -από την κυβερνητική πλέον πλευρά- αυτό συνεπάγεται.
σχόλια