Είναι ένα ακόμη πρωί Τρίτης στη Θεσσαλονίκη, όμως τα πάντα μοιάζουν διαφορετικά. Κλείνουμε την εξώπορτα πίσω μας και βγαίνουμε στη Δημητρίου. Κοιτάμε δεξιά και αριστερά. Λίγοι άνθρωποι, αγριεμένοι, με το κεφάλι σκυφτό και τη μύτη χωμένη σε μια μάσκα ή στον γιακά κάποιας ζακέτας. Περπατάνε γρήγορα με δυο σακούλες στο χέρι. Πού και πού σου ρίχνουν κάνα βλέμμα βιαστικό, πριν σε προσπεράσουν. Η Δημητρίου που ξέρω, με τις φωνές της, με τους εμπόρους που κάνουν το πρωινό τσιγάρο πριν πιάσουν δουλειά, με τους ανθρώπους που συνομιλούν στο πεζοδρόμιο και την ασταμάτητη κίνηση είναι το πρώτο πράγμα που εξανεμίζεται ξεκινώντας αυτήν τη διαδρομή.
Προχωράμε. Ελάχιστα μαγαζιά είναι ανοιχτά, φαρμακεία και καταστήματα με είδη πρώτης ανάγκης. Οι υπάλληλοι μας κοιτάνε χωμένοι στο βάθος των διαδρόμων, καρφωμένοι στις καρέκλες τους, όσο τα προσπερνάμε. Η Αφροδίτη, η φαρμακοποιός της γειτονιάς, με χαιρετάει. Λέει μια «καλημέρα» πίσω από τη μάσκα που καλύπτει το πρόσωπό της κι εμείς την πλησιάζουμε.
Ένα καρουζέλ, έρημο, που ξεχάστηκε εκεί σαν να είναι ακόμη Χριστούγεννα. Σαν να 'χει παγώσει ο χρόνος. Έτσι θα 'θελα να παγώσει και τώρα. Να περάσουν οι μήνες. Να βγούμε με τις βερμούδες και τα t-shirts και η Θεσσαλονίκη να σφύζει από ζωή.
«Ο κόσμος είναι σε πανικό. Αρχίζει να προσέχει, δεν ξέρει όμως καθόλου να το κάνει. Προσέχει πράγματα που δεν πρέπει και άλλα που πρέπει, όχι. Αντιλαμβάνεται κάποια έτσι όπως δεν είναι. Έχει πολύ φόβο, προφανώς γιατί δεν γνωρίζει. Θεωρώ ότι ο φόβος του είναι γενικός. Νομίζει ότι κινδυνεύει από παντού» μου λέει.
«Από την ανθρώπινη πλευρά;» τη ρωτάω.
«Μπορώ να πω ότι είναι σε καλύτερη μοίρα. Καταλαβαίνουν ότι πρέπει να έχουν κάποιες αποστάσεις ασφαλείας. Να είναι πιο υπομονετικοί, δηλαδή να περιμένουν τη σειρά τους για να εξυπηρετηθούν. Όχι όλοι προφανώς, αλλά τα δείγματα που υπάρχουν τώρα είναι πολύ ενθαρρυντικά, γιατί πριν δεν το είχαμε αυτό και όλοι ήθελαν να εξυπηρετηθούν αμέσως και να φύγουν. Τουλάχιστον τώρα, επειδή γίνεται παντού και είναι συλλογικό, αρχίζουν να έχουν αυτή την αντίληψη» μου λέει και κάνει νόημα στον πελάτη που περιμένει έξω από την πόρτα. Την ευχαριστούμε και προχωράμε.
1.
Άγιος Δημήτριος
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου ξεπροβάλλει μετά από λίγο στα δεξιά μας. Το προαύλιό της άδειο. Μερικοί βγαίνουν από μέσα και απομακρύνονται γρήγορα. Πριν μπούμε στο εσωτερικό της διαβάζουμε το χαρτί που είναι καρφιτσωμένο στην είσοδο.
«Επιτρέπεται μόνο η προσέλευση πιστών για ατομική προσευχή, με βραχεία παραμονή τους στον χώρο λατρείας, τηρουμένης της αναλογίας του ενός ατόμου ανά 10 τ.μ. επιφανείας και με ελάχιστη απόσταση τα δύο (2) μέτρα μεταξύ τους»
Ο φύλακας που εμφανίζεται μας μιλάει από μακριά. «Συγγνώμη για την απόσταση» λέει με έναν μορφασμό. Στη συνέχεια μας εξηγεί όσα διαβάσαμε. Μερικοί παραπονιούνται για τις λειτουργίες, όμως οι πιστοί μπορούν να έρθουν με δική τους ευθύνη για να προσευχηθούν μόνοι τους. Μπαίνουμε στην εκκλησία. Ο χώρος με τις εικόνες, τους πολυελαίους και τις κενές καρέκλες είναι ήσυχος. Ανταλλάσσουμε δυο κουβέντες για την κατάσταση με τον φύλακα, βάζουμε στα χέρια μας από το αντισηπτικό που υπάρχει σε διάφορα σημεία και βγαίνουμε πάλι στον δρόμο.
ΑΠΘ
Ανάμεσα στους ανθρώπους που θα δεις να κυκλοφορούν, λίγοι είναι νέοι. Οι φοιτητές έχουν φύγει από την πόλη. Οι περισσότεροι γύρισαν στα σπίτια τους. Η Μελενίκου, με τα τραπεζάκια της συνήθως γεμάτα από σπουδαστές που λιάζονται, σήμερα είναι έρημη. Φτάνουμε μπροστά στην παλιά Φιλοσοφική. Δυο-τρεις φύλακες που ξεχωρίζουν από τα γιλέκα τους μιλάνε μεταξύ τους.
«Αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί να μπει κανείς. Φοιτητής μπορεί να μπει, αλλά από τη στιγμή που δεν υπάρχει κανένας, δεν υπάρχει και λόγος για να περάσει στο κτίριο. Η μόνη επαφή που μπορούν να έχουν οι φοιτητές είναι η γραμματεία σε κάθε κτίριο, σε κάθε σχολή» μου λέει ένας τους. Οι ίδιοι είναι εκεί πριν αρχίσουν να εφαρμόζονται τα πρώτα μέτρα για τον κορωνοϊό.
«Οι φοιτητές ήταν κλασικά στον κόσμο τους. Δεν καταλάβαιναν πόσο σοβαρό είναι το θέμα. Με τις μέρες όμως άρχισαν να το βλέπουν, αποστασιοποιούνταν».
Εκτός από τους φύλακες, δύο φοιτήτριες είναι οι μόνες παρουσίες που βλέπουμε στο άδειο προαύλιο. Προχωράνε και σε λίγο μπαίνουν στο εσωτερικό ενός κτιρίου. Τις ακολουθούμε. Άδειοι πάγκοι, συνθήματα στους τοίχους και κλειστά αμφιθέατρα. Τα βήματά μας κάνουν θόρυβο καθώς ανεβαίνουμε τις σκάλες. Μέσα από μια μεγάλη τζαμαρία που δείχνει από ψηλά τον ανοιχτό χώρο μπορείς να δεις καλύτερα την ερημιά. Ελάχιστοι είναι οι φοιτητές που πηγαίνουν σε κάποιο από τα εργαστήρια. Μετά από λίγο τους βλέπεις να περπατάνε πάλι προς την έξοδο για να πάνε στα σπίτια τους. Κατεβαίνουμε. Μαζί τους απομακρυνόμαστε κι εμείς.
2.
Ναυαρίνου
Η Καμάρα, το σημείο κατατεθέν για τα ραντεβού των Θεσσαλονικιών, κάνει παρέα σε δυο-τρεις ανθρώπους που δεν περιμένουν τίποτα. Κάθονται στα παγκάκια, χωρίς βιασύνη, μπροστά από τον άδειο δρόμο. Η Εγνατία μοιάζει κλειστή από κάποια αόρατη πορεία, ενώ η διάβαση, στην οποία το ζικ ζακ ήταν απαραίτητο, κάνει πλέον το φανάρι να μοιάζει διαδικαστική υπόθεση. Μπροστά μας απλώνεται η Ναυαρίνου. Κατηφορίζουμε.
Τις ηλιόλουστες μέρες της άνοιξης η Ναυαρίνου σφύζει από ζωή. Μια κιθάρα, μερικά κρουστά ή κάποιο φορητό ηχείο δίνει ρυθμό στις συζητήσεις των νέων που μαζεύονται στα αρχαία. Μπορείς να τους φανταστείς να αράζουν οκλαδόν, τσουγκρίζοντας τις μπίρες τους και ανάβοντας τα τσιγάρα τους. Να κάθονται στα τοιχάκια που σήμερα καίνε από τον ήλιο.
Όταν έχουμε πια κατεβεί τη Γούναρη, σκέφτομαι ότι δεν την έχω ξαναδεί έτσι. Ακόμη και όταν, Δεκαπενταύγουστο, λίγοι περαστικοί βάδιζαν αγκομαχώντας καθ' οδόν προς το air condition του σπιτιού τους. Πάνω μας, σε μερικά μπαλκόνια, βλέπω τους ανθρώπους να σκύβουν στα κάγκελα για λίγο αέρα. Σήμερα, από την καραντίνα, ίσως και να προτιμούσαν την αυγουστιάτικη ζέστη.
Παραλιακή
Πιστεύω πως ό,τι και να γίνει, ακόμα και όταν μια βόμβα απομόνωσης πέσει στην πόλη, η παραλιακή θα είναι πάντα το μπαλκόνι καθενός Θεσσαλονικιού. Το μέρος όπου θα πάει για να πάρει μια ανάσα από τα προβλήματα, να πετάξει τις έννοιες του στη θάλασσα και να γυρίσει στο χάος της καθημερινότητας με απόλυτη συνείδηση της συνθήκης στην οποία βρίσκεται. Ίσως γι' αυτό το αυτονόητο της καραντίνας να φαντάζει ακόμα πιο δύσκολο μπροστά στον Θερμαϊκό.
Όμως οι περισσότεροι πλέον καταλαβαίνουν. Εκεί που χθες έβλεπες πολλούς, σήμερα περπατούν λίγοι. Δυο-τρεις ψαράδες και μερικές παρέες ξεχωρίζουν στην άκρη. Λίγο πιο πέρα ένα ζευγάρι κάθεται σε κάποιο παγκάκι κοιτώντας τον ορίζοντα. Φοράνε μάσκες και κρατιούνται από το χέρι. Βάζουμε στόχο το Καπάνι και ανεβαίνουμε.
Αριστοτέλους
Περνάμε από την Τσιμισκή. Άδεια κι αυτή. Η λαοθάλασσα με τις σακούλες στα χέρια και τα ψώνια που βρίσκουν στα πόδια των περαστικών έχει χαθεί. Ρολά κατεβασμένα. Σαν να 'ναι Κυριακή. Το ίδιο και στο Καπάνι. Όμως εκεί μερικοί πάγκοι έχουν πάνω τους εμπορεύματα.
Στρίβουμε το στενό και βγαίνουμε στη Βλάλη. Τα περισσότερα μαγαζιά είναι ανοιχτά στην ιστορικότερη αγορά της πόλης. Κρέατα κρέμονται, ψάρια μυρίζουν όπως στοιβάζονται το ένα πάνω στ' άλλο. Οι έμποροι φωνάζουν πάλι, ακούραστοι, αλλά όχι τόσο δυνατά. Δεν χρειάζεται. Οι περαστικοί τούς βλέπουν, σταματούν εκεί που θέλουν και «εξοπλίζονται» για όσα έρχονται. Βγαίνοντας, οι μικροπωλητές που συνήθως σου μιλάνε όταν πλησιάζεις την Αριστοτέλους δεν είναι εκεί.
Αριστοτέλους. Σούρουπο. Χωρίς μπαλόνια που φωσφορίζουν στα χέρια, χωρίς παιδάκια που τρέχουν και γονείς που τα κυνηγούν. Δεν είναι τελείως έρημα. Κάποιοι περπατούν. Τα αστικά περνάνε με μόνους επιβάτες τους οδηγούς. Τι ειρωνεία. Τα αστικά της παστής σαρδέλας να προχωράνε, χωρίς καθυστέρηση, ευθεία, σαν άδεια βαγόνια στην άσφαλτο. Ο πίνακας με την τηλεματική είναι η συντροφιά της κοπέλας που περιμένει στη στάση.
Από την άλλη μεριά ο ήλιος δύει. Οι σιλουέτες όσων περπατούν ξεχωρίζουν. Δύο από αυτούς πάνε προς το λιμάνι. Φτάνουμε στην άδεια προβλήτα. Η Θεσσαλονίκη φωτισμένη. Αυτοί που τη θαυμάζουν, μετρημένοι στα δάχτυλα. Τα τενεκεδάκια από μπίρες που κάνουν θόρυβο καθώς ανοίγουν δεν ακούγονται, οι αναπτήρες που φωτίζουν στο σκοτάδι είναι σβηστοί. Μόνο η Θεσσαλονίκη αναμμένη, με τα φώτα και την αντανάκλασή της. Βγαίνουμε από το λιμάνι και συνεχίζουμε.
3.
Λαδάδικα
Δέκα το βράδυ. Το μέρος όπου η έξοδος γίνεται ζωή. Στενά με φοιτητές που χορεύουν όρθιοι, μπιραρίες με νέους που κάνουν οκταράκια στο πλακόστρωτο και ταβέρνες με τραπεζοκαθίσματα που γεμίζουν τις πλατείες. Σήμερα όλα είναι αλλιώς. Τα βλέπουμε κλειδωμένα σε μια γωνιά ή μαζεμένα πίσω από τα τζάμια των μαγαζιών. Οι ταμπέλες σβηστές. Μόνο οι λαμπτήρες ανάβουν χωρίς σκοπό. Φεύγουμε.
Ανηφορίζοντας για το σπίτι, τα πάντα είναι ήσυχα. Τα φώτα στα παράθυρα των διαμερισμάτων είναι αναμμένα και πιο πολλά από ποτέ. Οι τηλεοράσεις ανοιχτές. Μερικοί καπνίζουν στα μπαλκόνια τους.
Στη Δημητρίου, λίγο έξω από το σπίτι, βγάζω τα κλειδιά και κοντοστέκομαι. Πριν μπω θυμάμαι ένα καρουζέλ που πήρε το μάτι μου στην Αριστοτέλους. Δεν του έδωσα σημασία. Ένα καρουζέλ, έρημο, που ξεχάστηκε εκεί σαν να είναι ακόμη Χριστούγεννα. Σαν να 'χει παγώσει ο χρόνος.
Έτσι θα 'θελα να παγώσει και τώρα. Να περάσουν οι μήνες. Να βγούμε με τις βερμούδες και τα t-shirts και η Θεσσαλονίκη να σφύζει από ζωή. Η παραλιακή να γεμίσει φωτεινά πρόσωπα, η Αριστοτέλους οικογένειες που πίνουν καφέ σαν να βρίσκονται στο σαλόνι τους. Το λιμάνι ζευγάρια που δεν χορταίνουν έρωτα, παγωτά που αλλάζουν χέρια και πόδια που αιωρούνται στη σειρά πάνω από τον Θερμαϊκό.
Άνοιξα την είσοδο της πολυκατοικίας με τον αγκώνα μου και μπήκα σπίτι. Έχουμε ακόμα δρόμο.
Δείτε 15 ακόμα φωτογραφίες από τη Θεσσαλονίκη τις μέρες της καραντίνας:
σχόλια