Πριν από περίπου δύο χρόνια, σε μια βάρκα λαθρεμπόρων από την Τουρκία, η 19χρονη Rawan από τη Συρία, παρακολουθούσε τους επιβάτες να πανικοβάλλονται καθώς το ελληνικό σκάφος της ακτοφυλακής τους προσέγγιζε και τότε άκουσε τους πρώτους δύο προειδοποιητικούς πυροβολισμούς. Φοβούμενος τη σύλληψη, ο οδηγός του σκάφους προσπάθησε να αλλάξει πορεία στη βάρκα και να επιστρέψει στην Τουρκία και τότε η 19χρονη άκουσε ακόμη περισσότερους πυροβολισμούς. Μια σφαίρα την χτύπησε στην πλάτη. Εκείνη τη μέρα, τουλάχιστον δύο ακόμη πρόσφυγες που ήταν στη βάρκα τραυματίστηκαν- ο ένας ήταν ο πεθερός της. Ο Adnan Akil λέει πως ένας από τους άνδρες στην περίπολο κρατούσε ένα πυροβόλο και πως με αυτό άνοιξε πυρ. Όταν ο οδηγός της βάρκας τους δεν σταμάτησε, οι δυνάμεις της ακτοφυλακής την εμβόλισαν με το σκάφος τους. Τελικά ο οδηγός συνελήφθη και οι τραυματίες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο ενώ οι υπόλοιποι πρόσφυγες βρέθηκαν σε ένα ξενοδοχείο στη Χίο για ανάκριση.
Την μαρτυρία αυτή μεταδίδει το Intercept σε δημοσίευμα που δημοσιοποιεί επίσης διαβαθμισμένα έγγραφα της Frontex. Μια έκθεση των ζημιών από το περιστατικό που συνέβη το Μάρτιο του 2014 θα τεκμηριώσει αργότερα συνολικά 16 τρύπες από σφαίρες στη βάρκα που ήταν και η 19χρονη. Η Rawan αναφέρει πως όταν οι άνδρες από την περίπολο τους συνέλαβαν τους πετούσαν στη βάρκα σαν ζώα.
Μετά το περιστατικό με τους πυροβολισμούς, ένας από τους αξιωματικούς της ακτοφυλακής συνελήφθη. Σύμφωνα με δικαστικές εκθέσεις, παραδέχτηκε πως είχε ρίξει 30 σφαίρες ενώ στο δικαστήριο, οι δύο άλλοι αστυνομικοί τον κατηγόρησαν ότι ενήργησε με δική του πρωτοβουλία και όχι επειδή εκτελούσε εντολές ανωτέρων. Τα περιστατικό χαρακτηρίστηκε ως ένα μεμονωμένο γεγονός και ένα μήνα μετά τα ελληνικά δικαστήρια τους αθώωσαν όλους καθώς έκριναν πως με τις πράξεις τους ενήργησαν για να σταματήσουν ύποπτο για λαθρεμπόριο σκάφος.
Ο δημοσιογράφος του Ιntercept φιλοξενεί επίσης ανώνυμες δηλώσεις ενός αξιωματικού που συνάντησε τη Χίο και ο οποίος φέρεται να δηλώνει πως οι συνθήκες αντιμετώπισης των λαθρεμπόρων είναι πολύ δύσκολες. Η ίδια πηγή αποκαλύπτει πως έχουν υπάρξει φορές που περιπολίες έκαναν χρήση όπλων, αλλά πως αυτό έγινε μόνο σε μηχανές και μόνο όταν ήταν απολύτως σίγουρο πως κανείς δεν θα τραυματίζονταν.
Μετά τους πυροβολισμούς, η Rawan και οι άλλοι δύο τραυματίες μεταφέρθηκαν στο γενικό νοσοκομείο της Χίου για περίθαλψη, όπου παρέμειναν για δύο εβδομάδες.
Πορίσματα γιατρών από την Γερμανία και την Σουηδία, που τελικά παρείχαν άσυλο στους τρεις πρόσφυγες, όπως επίσης και γιατρών στο νοσοκομείο της Χίου, επιβεβαιώνουν πως οι τρεις τραυματίες βγήκαν από το νοσοκομείο έχοντας ακόμη σφαίρες στα σώματά τους.
Και τα τρία θύματα εικάζουν πως το νοσοκομείο ανταποκρίθηκε στις πιέσεις της ακτοφυλακής, που όπως λένε, δεν ήθελε αποδείξεις των πυροβολισμών στην Ελλάδα. Ούτε οι υπεύθυνοι Τύπου ούτε ο διευθυντής του νοσοκομείου δέχτηκαν να σχολιάσουν κάτι για την υπόθεση ή διευκρίνισαν γιατί πάρθηκε η απόφαση να μην αφαιρεθούν οι σφαίρες. Ο γερμανός γιατρός που εξέτασε τελικά την Rawan μπορεί να μιλήσει μόνο για την δική της περίπτωση αλλά λέει πως θα έπρεπε να της αφαιρεθούν τα βλήματα στη Χίο.
Την ημέρα που η Rawan και άλλοι δύο πρόσφυγες πυροβολήθηκαν, ο δήμαρχος της Χίου εξέδωσε δελτίο τύπου εξαίροντας την ακτοφυλακή για το έργο της. Όταν ρωτήθηκε για τους πυροβολισμούς, το λιμενικό σώμα της Χίου επιβεβαίωσε την χρήση όπλων, λέγοντας πως ο οδηγός της βάρκας είχε πυροβολήσει πρώτος εναντίον τους.
Ωστόσο δεν υπάρχει καμία ένδειξη πως ο οδηγός πυροβόλησε κατά των λιμενικών αρχών. Ο ίδιος συνελήφθη για λαθραία διακίνηση προσφύγων αλλά δεν κατηγορήθηκε για επίθεση σε αστυνομικούς ή κατοχή όπλου.
Ενώ οι τέσσερις μάρτυρες που ανακρίθηκαν για τους πυροβολισμούς έδωσαν καθοριστικής σημασίας πληροφορίες για τον οδηγό επιβεβαιώνοντας πως δεν σταμάτησε εγκαίρως, όλοι τους δήλωσαν πως ποτέ δεν είχε όπλο ούτε πυροβόλησε εναντίον της ακτοφυλακής. Κατόπιν έρευνας, το Λιμενικό Σώμα από τα κεντρικά γραφεία του Πειραιά επίσης επιβεβαίωσε πως ο οδηγός δεν πυροβόλησε εναντίον της ακτοφυλακής.
Τρεις μέρες μετά τους πυροβολισμούς, ο Βασίλης Σιέττος, Υπαρχηγός Β΄ του Λιμενικού Σώματος, είπε σε δημοσιογράφους πως «μόνο οι λιμενικές αρχές χρησιμοποίησαν όπλα». Λίγες εβδομάδες αργότερα, η υπόθεση έκλεισε με το δικαστήριο να καταλήγει στο συμπέρασμα πως οι αξιωματικοί ακολούθησαν σωστά το πρωτόκολλο.
Συλλογή από αναφορές περιστατικών της Frontex, που επικαλείται το Intercept, αποκαλύπτει μια ευρύτερη ελληνική κι ευρωπαϊκή τακτική χρήσης όπλων για να σταματήσουν πλοία που οδηγούν ύποπτοι λαθροκινητές- τραυματίζοντας ή σκοτώνοντας πρόσφυγες κατά τη διαδικασία. (Στα ελληνικά νησιά, η Frontex επιχειρεί μαζί με τις λιμενικές αρχές, περιπολώντας τα θαλάσσια σύνορα με την Τουρκία. Σε πολλές περιπτώσεις, οι πληροφορίες σε αυτές τις αναφορές έφτασαν ως την Frontex από την ελληνική ακτοφυλακή στο πλαίσιο των κοινών επιχειρήσεων).
Τα έγγραφα, τα οποία υποτίθεται πως έπρεπε να επιθεωρηθούν πρώτα για να προστατεύσουν λεπτομέρειες των επιχειρήσεων αλλά κατά λάθος κυκλοφόρησαν από την Frontex ολόκληρα, αποκαλύπτουν πολλαπλές περιπτώσεις πυροβολισμών εναντίων πλοίων που μεταφέρουν πρόσφυγες.
Το Intercept σημειώνει πως επέλεξε να δημοσιοποιήσει τις αμοντάριστες εκδόσεις για να δείξει πώς κινδύνευσαν οι ζωές των προσφύγων κατά τη διάρκεια αυτών των περιστατικών.
Οι αναφορές αφορούν ένα διάστημα 20 μηνών από τον Μάιο του 2014, δύο μήνες μετά τους πυροβολισμούς στη Χίο, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015. Κάθε υπόθεση χρήσης όπλων – ακόμη κι αν είχε σαν αποτέλεσμα τον τραυματισμό κάποιου- περιγράφηκε ως μέρος των βασικών κανόνων της διαδικασίας εμποδισμού των σκαφών στη θάλασσα.
Ο δημοσιογράφος του Intercept αναφέρει επιπλέον πως οι κάτοικοι των νησιών φάνηκαν να γνωρίζουν για τα περιστατικά πυροβολισμών, αλλά τα θεωρούν αναγκαίο κακό.
Τα έγγραφα που δημοσιοποιεί το Intercept:
Λίγες ώρες μετά τη δημοσιεύση του αποκαλυπτικού ρεπορτάζ το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής εξέδωσε την παρακάτω ανακοίνωση:
Αναφορικά με σημερινά δημοσιεύματα ημερήσιας εφημερίδας καθώς και ιστότοπων, για περιστατικά, παρελθόντων ετών, εμπλοκής περιπολικών σκαφών του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. με έτερα σκάφη διακίνησης προσφύγων και μεταναστών, στις θαλάσσιες περιοχές Χίου το Μάρτιο του 2014, Ψερίμου το Σεπτέμβριο του 2014 και Αμμόγλωσσας Κω το Νοέμβριο του 2015, από το Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, διευκρινίζεται ότι για όλα τα παραπάνω περιστατικά, εκδόθηκαν σχετικά Δελτία Τύπου τα οποία και επισυνάπτονται στην παρούσα ανακοίνωση, για πληρέστερη ενημέρωση.
08231241.doc
09221302_.doc
09221305_.doc
0306273_.doc
11241384_.doc
