Το πρώτο νησί του Αιγαίου χωρίς πλαστικά μίας χρήσης, γίνεται από φέτος η Δονούσα καθώς οι τοπικές αρχές σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, έθεσαν προτεραιότητα τη μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης και την προστασία του περιβάλλοντος.
Το πρότζεκτ για την κατάργηση όλων των πλαστικών μίας χρήσης στο νησί των 160 μονίμων κατοίκων, γίνεται στο πλαίσιο του προγράμματος SEA CHANGE GREEK ISLANDS, υπό την αιγίδα του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, με την υποστήριξη της Δημοτικής Κοινότητας Δονούσας. Η Δρ. Αγγελική Κοσμοπούλου, εκτελεστική διευθύντρια του Κοινωφελούς Ιδρύματος μίλησε στο Lifo.gr για τους στόχους και τις προοπτικές του προγράμματος. Όπως μας εξήγησε, το αραιοκατοικημένο νησί δέχεται κάθε χρόνο περισσότερους από 5.000 τουρίστες και η απόφαση για την κατάργηση των πλαστικών επηρεάζει και τις 48 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο νησί. «Τα καφέ είναι σίγουρα στο επίκεντρο. Πέρσι, χρησιμοποιήθηκαν 114.000 καλαμάκια - εντυπωσιακό νούμερο για τα μεγέθη του νησιού», λέει χαρακτηριστικά.
Τι προϊόντα αποκλείονται;
«Στόχος του προγράμματος είναι να μειωθούν τα απορρίμματα, με ενδυνάμωση της χρήσης επαναχρησιμοποιούμενων ποτηριών και πάνινων τσαντών, η μείωση της χρήσης στο πλαστικό καλαμάκι και η αντικατάσταση των πλαστικών μίας χρήσης με βιοδιασπώμενα. Το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη έχει ήδη αντικαταστήσει 10.000 καλαμάκια, πλαστικές σακούλες προσφέροντας, δωρεάν, σε κάθε κάτοικο και επιχείρηση επαναχρησιμοποιούμενο ποτήρι SeaChange Donoussa».
Είχατε διαμαρτυρίες, αντιδράσεις από επιχειρηματίες ή κατοίκους;
«Το αντίθετο! Εισπράξαμε μια θετική, ζεστή "αγκαλιά." Η δράση αυτή σχεδιάστηκε πέρσι σε ένα καφενείο της Δονούσας με τους Προέδρους του Συλλόγου Επαγγελματιών Δονούσας, της Ένωσης Δονουσιωτών Κυκλάδων και του Πολιτιστικού και Περιβαλλοντικού Συλλόγου Δονούσας «Ποσειδών». Μας μίλησαν για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το νησί με τα σκουπίδια και μας ζήτησαν βοήθεια. Τους απαντήσαμε ότι δεν μπορούμε να βοηθήσουμε με τη μεταφορά των σκουπιδιών ή την ανακύκλωσή τους, μπορούμε όμως να βοηθήσουμε με την μείωσή τους. Ως μία παρέα, μία συλλογική προσπάθεια, με συναντήσεις πολύμηνες δημιουργήσαμε ένα κοινό όραμα. Αυτό το πνεύμα συνεργασίας και συλλογικότητας μόνο στην Δονούσα το έχουμε συναντήσει μέχρι τώρα στο πρόγραμμα. Και στη Δονούσα, όπως και στην Σίκινο πέρσι, ο κάθε κάτοικος και η κάθε επιχείρηση υπέγραψε φόρμα δέσμευσης ότι θέλει να συμβάλλει στη μείωση των πλαστικών μίας χρήσης».
Μπορεί το πείραμα να δοκιμαστεί και να πετύχει σε μεγαλύτερα νησιά με τεράστια κίνηση όπως π.χ η Κρήτη;
«Το μότο του προγράμματος μας είναι "Είμαι η Αλλαγή". Ο καθένας μας αν αλλάξει συνήθειες μπορεί να επιφέρει την επιτυχία της μείωσης των πλαστικών μίας χρήσης. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία, η νομοθεσία, η εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης ίσως συντελούν σε μεγάλους τόπους στην επιτυχία αλλαγών, αν και ο αντικαπνιστικός νόμος και η αποτυχία στην εφαρμογή του είναι απογοητευτικό δείγμα. Το SeaChange Greek Islands βασίζεται ως πρόγραμμα στην επαφή με τον κάτοικο και τη δημιουργία σχέσης. Δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί αυτή η συνθήκη σε μεγάλους τόπους», λέει η κα Κοσμοπούλου.
Ποιος είναι ο επόμενος σας στόχος;
«Το πρόγραμμα έχει πενταετή διάρκεια και ο στόχος είναι ο ίδιος: η ενδυνάμωση της περιβαλλοντικής συνείδησης στα νησιά του προγράμματος. Ο τρόπος προσέγγισης του κάθε νησιού αλλάζει, αναλόγως με το τι συναντάμε και πώς μας δέχονται».
Σύμφωνα με την πρόσφατη οδηγία της ΕΕ, σύμφωνα με την οποία έως το 2021 θα απαγορευτούν σταδιακά τα πλαστικά μίας χρήσης (πλαστικά μαχαιροπήρουνα, πιάτα, καλαμάκια, συσκευασίες φαγητού και ποτού κ.ά.) στα κράτη-μέλη της. Οι δράσεις στη Δονούσα ξεκίνησαν ήδη από από τις 5 Απριλίου, με ενημέρωση των κατοίκων, υπογραφή συμφωνητικών δέσμευσης και δράσεις ευαισθητοποίησης. Κατά τη διάρκεια της τριήμερης παραμονής της, η ομάδα του προγράμματος υλοποίησε και ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους μαθητές του νησιού, λαμβάνοντας μέρος στον καθαρισμό μονοπατιών και ακτών.
Παράλληλα πραγματοποίησε υποθαλάσσιο καθαρισμό του λιμανιού σε συνεργασία με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Σύλλογος Άγριας Ζωής Νάξου, πρεσβευτή του προγράμματος SEA CHANGE GREEK ISLANDS για τη Νάξο και τις Μικρές Κυκλάδες, προσφέροντας σε όλους τους κατοίκους του νησιού το επαναχρησιμοποιούμενο ποτήρι SEACHANGE DONOUSSA, καθώς και βιοδιασπώμενες σακούλες και καλαμάκια στις επιχειρήσεις.
Χρήση λίγων λεπτών με επιπτώσεις δεκαετιών
«Τα πλαστικά μίας χρήσης χρησιμοποιούνται για λίγα μόλις λεπτά, αλλά οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον διαρκούν για δεκαετίες. Η λύση βρίσκεται στα χέρια όλων μας, στις επιλογές και στις καθημερινές μας συνήθειες», εξηγεί η Δρ. Κοσμοπούλου. «Όλοι μπορούμε να είμαστε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο μας. Έναν χρόνο πριν κάναμε την αρχή, λέγοντας «όχι» στο πλαστικό καλαμάκι. Σήμερα πηγαίνουμε την κοινή μας προσπάθεια ένα βήμα πιο μακριά, κάνοντας τη Δονούσα, ένα νησί με σπάνια ομορφιά, το πρώτο #single_plastic_free νησί στο Αιγαίο».
«Με ιδιαίτερη χαρά αγκαλιάζουμε το πρόγραμμα SEA CHANGE GREEK ISLANDS σε ένα από τα πέντε νησιά του Δήμου μας, στη Δονούσα. Συνεχίζοντας τις δράσεις που ξεκίνησαν έναν χρόνο πριν, σήμερα κάνουμε τη Δονούσα το πρώτο νησί χωρίς πλαστικά μίας χρήσης στο Αιγαίο», δήλωσε ο αντιδήμαρχος Νάξου Δημήτρης Λιανός. «Ελπίζουμε πως το παράδειγμά μας θα εμπνεύσει κι άλλους νησιωτικούς δήμους, προκειμένου να καταστήσουμε τον τόπο μας έναν ξεχωριστό τόπο διαμονής και φιλοξενίας».
Θετική ήταν και η ανταπόκριση από τους επαγγελματίες του νησιού. Ο πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Δονούσας, Λογοθέτης Κωβαίος, δήλωσε σχετικά: «Με μεγάλη χαρά καλωσορίζουμε το πρόγραμμα SeaChange Greek Islands στο νησί μας. Είναι υποχρέωση όλων μας να συμμετάσχουμε ενεργά στη μείωση των πλαστικών μίας χρήσης, αντικαθιστώντας τα με είδη πιο φιλικά στο περιβάλλον».
«Ένας από τους βασικούς λόγους που μας έκαναν να συμπράξουμε με ενθουσιασμό με το πρόγραμμα SEA CHANGE GREEK ISLANDS είναι το γεγονός ότι σχεδιάστηκε για να ενδυναμώσει τη συλλογικότητα που αποτελεί στοιχείο-κατατεθέν του νησιού μας. Στη Δονούσα όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται συλλογικά. Κι αυτό που ως τώρα μας έκανε να μοιάζουμε λίγο "ρομαντικοί", βρίσκει δρόμο έκφρασης στη δράση», δήλωσε από την πλευρά του ο Ανδρέας Τσιούστας, Πρόεδρος της Ένωσης Δονουσιωτών Κυκλάδων.
Το πρόγραμμα SEA CHANGE GREEK ISLANDS πραγματοποιείται για δεύτερη χρονιά σε δέκα νησιά των Κυκλάδων, υπό την αιγίδα και με τη συνεργασία των αντίστοιχων δήμων, αποτελώντας μια ολιστική παρέμβαση για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Από το πρωί της Δευτέρας, διοργανώνεται ημερίδα με θέμα «Πλαστικά μίας χρήσης. Σήμερα κανόνας, αύριο εξαίρεση» με τη συμμετοχή επιστημόνων, στελεχών εταιρειών και εκπροσώπων της πολιτικής ηγεσίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στην ημερίδα θα συζητηθεί πληθώρα θεμάτων για τις προκλήσεις και τις προοπτικές ανάπτυξης στον τουρισμό, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος.
