«Μπορείς να πας και να μιλήσεις σε οποίο τραπέζι θες εδώ. Κανείς δε θα σου πει όχι». Αυτές ήταν οι πρώτες λέξεις των ανθρώπων που «τρέχουν» το 3ο Καπή Αγίου Δημητρίου όταν τους ρώτησα από πού θα μπορούσα να ξεκινήσω.
Και η αλήθεια είναι ότι ανακουφίστηκα λιγάκι γιατί ο χώρος έβγαζε αυτή τη ζεστασιά και την προθυμία που συνήθως χάνεται (και όχι άδικα) όταν λες σε κάποιος πως είσαι δημοσιογράφος και κάνεις ένα θέμα.
Είναι Τετάρτη απόγευμα. Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας. Τα τραπέζια του ΚΑΠΗ είναι σχεδόν γεμάτα. Οι πιο πολλές είναι φυσικά γυναίκες. Σήμερα έχουν εκδήλωση και μία μάλιστα εξ αυτών γυρνά από τραπέζι σε τραπέζι και μοιράζει λουλούδια.
Τα ΚΑΠΗ είναι κάθε μέρα ανοιχτά και αποτελούν μέρη κοινωνικής συναναστροφής για χιλιάδες ανθρώπους, κυρίως όσους έχουν ξεπεράσει τα 60.
Έρχονται, όμως, και νεότεροι άνθρωποι που θέλουν να ξεφύγουν λίγο από την καθημερινότητά τους και να περάσουν ευχάριστα μερικές ώρες της ημέρας.
Ο κύριος Στέλιος, για παράδειγμα, έχει χάσει τη γυναίκα του εδώ και 4 χρόνια. Τον παρατηρώ πρώτη φορά όταν σηκώνεται για να απαγγείλει μία μαντινάδα, Κρητικός γαρ, στο μικρόφωνο. Είναι αφιερωμένη στη γυναίκα του που δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Συγκινείται τόσο που δεν καταφέρνει τελικά να την ολοκληρώσει.
«Το εύρος των ηλικιών είναι πολύ μεγάλο. Φτάνουμε ως τα 90 έτη» εξηγεί γελώντας η πρόεδρος του συγκεκριμένου ΚΑΠΗ, Αλίκη Ζήκου.
«Η εικόνα που αντικρίζει κανείς σήμερα είναι εντελώς διαφορετική με αυτή που θα έβλεπε αν έρχονταν μια καθημερινή» συνεχίζει η κ. Ζήκου. «Οι πιο πολλοί είναι άντρες που έρχονται το πρωί για να πιουν τον καφέ τους».
Η μέρα των γυναικών στο ΚΑΠΗ είναι το Σάββατο. Τις υπόλοιπες αναλαμβάνουν συνήθως να φροντίζουν και να προσέχουν τα εγγόνια τους αφού οι εποχές είναι δύσκολες και δεν περισσεύουν χρήματα για babysitter.
Kαθώς πηγαίνω από τραπέζι σε τραπέζι, ο χώρος αρχίζει να γεμίζει. Άλλοι έρχονται μόνοι τους και άλλοι σε ζευγάρια.
«Ξέρεις οι πιο πολλοί που έρχονται εδώ είναι μόνοι τους στη ζωή και προσπαθούν να ξεφύγουν απ τη μοναξιά του σπιτιού» μου λέει μια ηλικιωμένη κυρία που μοιάζει να είναι χρόνια θαμώνας στο συγκεκριμένο ΚΑΠΗ.
«Πολλές φορές αυτές οι μοναξιές ενώνονται και προκύπτουν ειδύλλια» λέει χαμογελώντας πονηρά.
Ακούω φευγαλέα δύο άλλες γυναίκες που κάθονται δίπλα μου να μιλούν για ένα νέο τέτοιο ζευγάρι που έχει προκύψει μέσα στο ΚΑΠΗ, αλλά ο θόρυβος δυναμώνει και δεν μπορώ να καταλάβω περισσότερα.
Από τα ηχεία που έχουν τοποθετηθεί ειδικά για την εκδήλωση αρχίζει να παίζει μουσική και σιγά σιγά το γλέντι ξεκινά. Όλοι οι θαμώνες ζουν μένουν στην ίδια περιοχή.
Και όχι από πολύ μακριά από το ΚΑΠΗ καθώς στον Άγιο Δημήτριο υπάρχουν άλλα 4, με αποτέλεσμα κάθε γειτονιά να έχει το δικός της.
«Έχουν υπάρξει εντάσεις μεταξύ των μελών γιατί κάποιος προσπάθησε να φέρει τον φίλο του στο συγκεκριμένο ΚΑΠΗ ενώ υπαγόταν σε άλλο» επισημαίνει ο αντιδήμαρχος κοινωνικής μέριμνας του Δήμου Αγίου Δημητρίου, Βασίλης Κουτσανδρέας, που πριν λίγα λεπτά είχε φτάσει στο χώρο.
Στο συγκεκριμένο δήμο είναι εγγεγραμμένα 2000 άτομα. Πολλοί, όμως, γράφονται μόνο και μόνο για τις εκδρομές που διοργανώνουν τα ΚΑΠΗ σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, λέει η κ. Ζήκου.
«Είναι πολύ δύσκολο να αποκλείσεις κάποιους από τα ταξίδια αλλά ναυλώνουμε μόνο δύο πούλμαν», προσθέτει και απομακρύνεται για να μοιράσει τα σουβλάκια που έχουν έρθει.
Η διανομή γίνεται απ' το μικρόφωνο με την πρόεδρο να φωνάζει το όνομα του δικαιούχου και την παραγγελία. Κάποια ονόματα τα φωνάζει δύο φορές.
«Μερικοί επειδή δεν ακούνε καλά, δεν πρέπει να κατάλαβαν ότι τώρα είναι η σειρά τους» μου λένε από μία ανδροπαρέα που κάθεται στην άκρη της αίθουσας.
Όπως μου εξηγούν ο καθένας προπλήρωσε 5 ευρώ συνδρομή για να μαζευτούν τα χρήματα για τα σουβλάκια. «Εδώ είναι όλα πολύ φτηνά», τονίζουν.
«3 ευρώ συνδρομή το χρόνο και 20 λεπτά ο καφές. Εδώ μπορείς να κεράσεις 10 άτομα και να πληρώσεις 2 ευρώ ενώ στο καφενείο θα πλήρωνες 40», συνεχίζει ένας από τους ηλικιωμένους της παρέας.
Οι πιο πολλές τιμές είναι συμβολικές, μου λέει με τη σειρά του ο αντιδήμαρχος και είναι επίτηδες έτσι ώστε να μην έχουν εντύπωση πως τους χαρίζεται κάτι.
Μπορεί τα περισσότερα προϊόντα να είναι επιδοτούμενα απ το δήμο και την ΕΟΚ, όπως ακούω έναν παππού να μου λέει χαρακτηριστικά θυμίζοντας μου εποχές της δεκαετίας του '80, τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχει δημιουργηθεί μεγάλο ζήτημα και με την υποστελέχωση του προσωπικού στα ΚΑΠΗ.
Διαθέτουν γιατρό και κοινωνικό λειτουργό, αλλά δεν υπάρχει κανείς που να φροντίζει για τις καθημερινές ανάγκες των ατόμων που έρχονται να περάσουν ευχάριστα την ώρα τους.
Παλιότερα δούλευαν κάποιοι συμβασιούχοι, ωστόσο, οι συμβάσεις τους έληξαν, δεν ανανεώθηκαν με αποτέλεσμα τα ΚΑΠΗ να μείνουν χωρίς εξυπηρέτηση.
Δεν λείπουν οι φορές που ακόμη και οι ίδιοι οι θαμώνες των ΚΑΠΗ βάζουν χρήματα από την τσέπη τους ώστε να υπάρχει ένας άνθρωπος που θα φτιάχνει π.χ. τον καφέ το πρωί, ενώ ορισμένοι δουλεύουν και ως εθελοντές για να παραμείνει ανοιχτό.
«Τα πρώτα χρόνια της κρίσης είχε ακουστεί πως θα έκλειναν πολλά ΚΑΠΗ λόγω περικοπών. Εμείς θα κάνουμε τα πάντα για να μείνουν ανοιχτά» λέει η κ. Κατερίνα Κεραμίδα, μέλος εδώ και πολλά χρόνια του συγκεκριμένου.
«Με τους περισσότερους γνωριζόμαστε πολύ καιρό» μου εξηγεί η αντιπρόεδρος του 2ου ΚΑΠΗ, Ανθή Σπιλιοπούλου. «Έτσι, είναι πολύ δύσκολο όταν κάποιοι πεθαίνουν και δεν έρχονται πια».
Έχω την εντύπωση όμως ότι οι περισσότεροι είναι κατά κάποιο τρόπο τουλάχιστον συμβιβασμένοι με την ιδέα του θανάτου.
Σε ένα από τα τραπέζια που τολμάω να ρωτήσω πως διαχειρίζονται την απώλεια άλλων θαμώνων, μερικές γυναίκες απλώς αναρωτιούνται πόσοι έχουν πεθάνει φέτος και αρχίζουν να μετρούν απώλειες.
Η κ. Σπηλιοπούλου, μάλιστα, έχει αρχίσει να αναζητεί κάποιο μέλος του ΚΑΠΗ, ο οποίος έρχονταν καθημερινά και έχει να εμφανιστεί μια βδομάδα. «Τον παίρνω στο κινητό και δεν το σηκώνει. Θα ψάξω να βρω και το σταθερό. Είναι πολύ πιθανόν να έχει πάθει κάτι» λέει και δείχνει ανήσυχη.
Οι πιο στενάχωρες ίσως περιπτώσεις, στο δικό μου μυαλό τουλάχιστον, είναι αυτές των ζευγαριών που συνήθιζαν να έρχονται μαζί αλλά πλέον έχει μείνει μόνο ένας.
«Όσο περίεργο και αν σου φαίνεται, οι άντρες είναι αυτοί που στενοχωριούνται πιο πολύ και παθαίνουν κατάθλιψη όταν πεθαίνει η γυναίκα τους» ομολογεί η κ. Σπηλιοπούλου και εξηγεί ότι ορισμένοι σταματούν να έρχονται για χρόνια ολόκληρα. Σε πολλά από αυτά τα περιστατικά επεμβαίνει και ο ψυχολόγος του ΚΑΠΗ.
Ο κύριος Στέλιος, για παράδειγμα, έχει χάσει τη γυναίκα του εδώ και 4 χρόνια. Τον παρατηρώ πρώτη φορά όταν σηκώνεται για να απαγγείλει μία μαντινάδα, Κρητικός γαρ, στο μικρόφωνο. Είναι αφιερωμένη στη γυναίκα του που δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Συγκινείται τόσο που δεν καταφέρνει τελικά να την ολοκληρώσει.
Προσπαθώ να του μιλήσω αλλά η επικοινωνία μας είναι κάπως δύσκολη. Δεν ακούει τόσο καλά ενώ ο θόρυβος από τα ηχεία μεγαλώνει κι άλλο.
Μου δίνει να διαβάσω το ποίημά του. Αναφέρεται στη γυναίκα του και στο πόσο του λείπει όλα αυτά τα χρόνια που έχει πεθάνει. «Μη με παρεξηγήσεις για τα άσχημα γράμματα και τις λέξεις. Δεν έμαθα γράμματα» μου λέει.
Με πιάνει αμηχανία γιατί η θλίψη και ειλικρίνειά του είναι τόσο βαθιές. Δεν ξέρω τι να απαντήσω, του δίνω απλώς το χέρι και αυτός μου λέει να ξαναρθώ όποτε θελήσω.
Το γλέντι πια έχει αρχίσει για τα καλά. Όλο και περισσότερες γυναίκες σηκώνονται να χορέψουν. Οι υπόλοιποι παραμένουν καθισμένοι στα τραπέζια τους, άλλοι ευδιάθετοι και άλλοι σκυθρωποί. Ποιος ξέρει άραγε τι σκέφτονται. Τι έχουν ζήσει. Πόσες ιστορίες έχουν να διηγηθούν.
Νιώθω πια πως είναι ώρα να φύγουμε. Απ' όποιο τραπέζι περνάω όλοι με χαιρετούν χωρίς να καταλαβαίνω ακριβώς τι μου λένε μέσα σ' όλο αυτόν το θόρυβο. Κουνάω απλώς το κεφάλι μου. Μερικοί σηκώνονται κιόλας για να με αποχαιρετήσουν. Από ευγένεια. Δείγμα κι αυτό μιας άλλης εποχής.
σχόλια