Tο περασμένο Σάββατο, μία μέρα πριν από το δημοψήφισμα στα Σκόπια, 13 μετανάστες από την ΠΓΔΜ κλήθηκαν να ψηφίσουν για το ονοματολογικό στην πρεσβεία της χώρας στην Αθήνα.
Μία εξ αυτών, η δημοσιογράφος Σάνια Ρίστοφσκα, η οποία ζει τα τελευταία 9 χρόνια μόνιμα στην Αθήνα, εργάζεται στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της ΠΓΔΜ και μεταφέρει τις εξελίξεις από την Ελλάδα. Τη συναντώ στο Σύνταγμα εμφανώς εξαντλημένη, καθώς τις τελευταίες μέρες κοιμάται ελάχιστα εξαιτίας του δημοψηφίσματος.
«Όλοι περίμεναν πως θα ξεπεράσει η συμμετοχή το 40%. Αυτό, όμως, που τελικά φάνηκε ήταν πως η σύγκρουση δεν είχε να κάνει με το αν είσαι υπέρ ή κατά του ονόματος της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά αν θα πας να ψηφίσεις ή όχι» σχολιάζει η Σάνια Ρίστοφσκα για τα, ίσως και ανέλπιστα στην Ελλάδα, χαμηλά ποσοστά συμμετοχής στο δημοψήφισμα της Κυριακής στην ΠΓΔΜ.
«Να ξεκαθαρίσουμε, όμως, κάτι. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν πολλοί στην Ελλάδα είναι πως δε νιώθουμε απόγονοι του Μέγα Αλεξάνδρου. Εγώ για παράδειγμα, νιώθω Μακεδόνισσα αλλά όχι απόγονη του Μεγάλου Αλεξάνδρου» επισημαίνει.
Η εκτίμησή της είναι, όμως, πως οι διαδικασίες θα συνεχιστούν κανονικά. Οι επόμενες μέρες και εβδομάδες είναι πολύ σημαντικές στη χώρα, κατά την ίδια: Ο Ζάεφ θα φέρει τη συμφωνία στη βουλή και θα αναζητήσει τη στήριξη 10 βουλευτών της αντιπολίτευσης για να «περάσουν» οι συνταγματικές αλλαγές. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε θα κηρυχθούν πρόωρες εκλογές για τα τέλη Νοεμβρίου, ώστε η αναθεωρημένη βουλή της ΠΓΔΜ να εξετάσει εκ νέου τις αλλαγές στο σύνταγμα της χώρας.
«Ο κόσμος έχει κουραστεί. Για την Ελλάδα μπορεί να είναι ένα θέμα στρατηγικής, αλλά για μας το ονοματολογικό είναι πολύ σημαντικό, καθώς χωρίς τη λύση του δεν μπορούμε να μπούμε ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε στο ΝΑΤΟ» εξηγεί η Σάνια.
Η ίδια νιώθει «Μακεδόνισσα»: «Αυτό μάθαμε από την ώρα που γεννηθήκαμε και με αυτό μεγαλώσαμε. Όταν πας στο εξωτερικό και αναφέρεις από ποια χώρα είσαι, λες Republic of Macedonia. Να ξεκαθαρίσουμε, όμως, κάτι. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν πολλοί στην Ελλάδα είναι πως δεν νιώθουμε απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Εγώ, για παράδειγμα, νιώθω Μακεδόνισσα αλλά όχι απόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου».
Αφορμή για τον ισχυρισμό της ήταν τα σλόγκαν των συλλαλητηρίων που διοργανώθηκαν όλο το προηγούμενο διάστημα στην Ελλάδα. «Ακραίοι υπάρχουν παντού, όπως και στη χώρα μας» επισημαίνει. Η ίδια έζησε όλη την περίοδο διακυβέρνησης Γκρουέφσκι, κατά την οποία οι πλατείες της ΠΓΔΜ γέμισαν με αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. «Ξέρεις, αυτό μπορεί να επηρεάσει ένα μικρό παιδί που περνά κάθε μέρα από κάτω και το βλέπει».
Γι αυτό τον λόγο, αποφεύγει να μεταδώσει στη χώρα της τα πρωτοσέλιδα ακραίων ελληνικών εφημερίδων. «Ο κάτοικος της ΠΓΔΜ δε γνωρίζει τι εφημερίδα είναι. Βλέπει μόνο πως είναι ελληνική και κρίνει. Έτσι μπορεί να δημιουργήσεις λάθος εικόνα και εντύπωση στην κοινή γνώμη».
Όπως σημειώνει, αρκετές φορές βρίσκεται πάνω σε μια λεπτή γραμμή προκειμένου να αποφύγει ακόμη και λεκτικά ατοπήματα στις ανταποκρίσεις της στο κρατικό πρακτορείο της ΠΓΔΜ, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν μέχρι και σε διπλωματικό επεισόδιο.
Η Σάνια Ρίστοφσκα βρίσκει τον εαυτό της, σε αρκετά κείμενα που συντάσσει, να αποκαλεί τη χώρα και με το όνομα ΠΓΔΜ και με το όνομα Μακεδονία. «Όταν αναφέρω τα λόγια ενός Έλληνα κυβερνητικού εκπροσώπου θα γράψω ακριβώς όπως το λέει, "ΠΓΔΜ", γιατί αν μιλήσω για Μακεδονία τότε θα καταλάβουν στη χώρα μου πως οι Έλληνες έχουν δεχτεί το όνομα».
Όταν, ωστόσο, δεν αναφέρεται σε απόσπασμα Έλληνα εκπροσώπου, αποκαλεί τη χώρα Μακεδονία. Για να μην προκύψουν, μάλιστα, νοηματικές συγχύσεις, η ίδια συνηθίζει να μιλά για περιστατικό που συνέβη στη Βόρεια Ελλάδα και όχι στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας.
Όλο αυτό το διάστημα η ανταποκρίτρια κλήθηκε, μεταξύ άλλων, να καλύψει και τα συλλαλητήρια, τα οποία υποστήριζαν τη μη παραχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας στα Σκόπια. Θυμάται, ωστόσο, πως δεν κατάφερε να παραστεί για πολλή ώρα σε αυτά. Ανέβηκε να δει από ψηλά τη θέα του συλλαλητηρίου στο Σύνταγμα και μετά από λίγο έφυγε προς το Μοναστηράκι. «Δεν αισθανόμουν καλά. Ένιωσα πολύ περίεργα. Έχω μεταδώσει διαδηλώσεις, έχω περάσει ανάμεσα σε μολότοφ, αυτό που ένιωσα, όμως, εκείνη τη στιγμή, δεν το είχα ξαναβιώσει» παραδέχεται.
Η Σάνια σε λίγο θα συμπληρώσει 10 χρόνια μετάδοσης νέων της Ελλάδας στην ΠΓΔΜ. «Όσο περίεργο και να ακούγεται, οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ ενδιαφέρονται για το τι γίνεται στην Ελλάδα». Αυτό το κατάλαβε κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών στην Ανατολική Αττική και στο Μάτι, όπου και μετέβη για τις καθημερινές εξελίξεις γύρω από την πύρινη λαίλαπα που είχε σκεπάσει την περιοχή.
«Οι δυο λαοί έχουν σχέσεις μεταξύ τους. Αρκετοί Έλληνες περνούν τα σύνορα για να ψωνίσουν ή για να πάνε στον οδοντίατρο, ενώ συμπατριώτες μου, από την άλλη, επειδή η Ελλάδα είναι η πλησιέστερή τους ευκαιρία να δουν θάλασσα, έρχονται και κάνουν διακοπές στη Χαλκιδική. Το ''σαν τη Χαλκιδική δεν έχει'' πρέπει να ισχύει και για μας τελικά» λέει γελώντας. Ακούνε, μάλιστα, μέχρι και ελληνικά τραγούδια στην ΠΓΔΜ. «Ξέρεις πόσοι γνωρίζουν το "Ξημερώματα" του Κωνσταντίνου Αργύρου στη χώρα;».
Εξαιτίας του φόρτου εργασίας της στην Ελλάδα, όμως, δεν πηγαίνει πολύ συχνά στα Σκόπια. Της αρέσει η ζωή στην Αθήνα, παρόλο που ζουν ελάχιστοι συμπατριώτες της. Θέλει, όμως, να λυθεί οριστικά το ονοματολογικό ζήτημα, αφήνοντας στην άκρη το αν τελικά είναι καλή ή όχι η συμφωνία. Και όπως εκτιμά «σ' έναν χρόνο από τώρα, θα ξέρουμε αν μπορώ να σου πω με σιγουριά πως κατάγομαι από τη Βόρεια Μακεδονία ή αν ακόμα το συζητάμε».
σχόλια