Από τον Αλέξανδρο Διακοσάββα
Ο Μπέπε Γκρίλο, γεννήθηκε στην Ιταλία, στη Λιγουρία της Γένοβας, στις 21 Ιουλίου του 1948. Σπούδασε λογιστής. Μετά την αποφοίτησή του έγινε κατά τύχη κωμικός, όταν ερμήνευσε έναν μονόλογο σε μια ακρόαση.
Δυο εβδομάδες αργότερα, τον ανακάλυψε και τον έβγαλε στην τηλεόραση ο Ιταλός παρουσιαστής Πίπο Μπάουντο. Συμμετείχε σε πολλά τηλεοπτικά σόου, ενώ ευρύτερα γνωστός έγινε την δεκαετία του 80 όταν έπαιζε τον ρολο του αφηγητή σε εκπομπές, λέγοντας ανέκδοτα για χώρες τις οποίες επισκέφθηκε όπως οι ΗΠΑ και η Βραζιλία. Έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής και πρωταγωνίστησε σε σόου που έγιναν ειδικά γι' αυτόν όπως το Γκριλόμετρο.
Στα τέλη της δεκαετίας του 80 άρχισε να μπαίνει στα κείμενά του και η πολιτική σάτιρα. Όταν είδε την απήχηση που είχε η πολιτική σάτιρα, το πήγε ένα βήμα παραπέρα ενοχλώντας πολλές φορές τους Ιταλούς πολιτικούς. Το 1987 κατά την διάρκεια του δημοφιλέστατου σαββατιάτικου σόου Fantastico επιτέθηκε στο σοσιαλιστικό κόμμα και στον ηγέτη του Μπετίνο Κραξι, μετέπειτα και πρωθυπουργό της Ιταλίας, για την επίσκεψή του στην Κίνα.
Ο Γκρίλο το πλήρωσε αυτό, αφού κόπηκε από την κρατική τηλεόραση. Δικαιώθηκε πολλά χρόνια αργότερα όταν το ιταλικό σοσιαλιστικό κόμμα κατηγορήθηκε για τεράστια σκάνδαλα διαφθοράς με τον Μπετίνο Κράξι να πεθαίνει ουσιαστικά φυγόδικος στην Τυνησία, αφού αν επέστρεφε στην Ιταλία θα έπρεπε να μπει φυλακή.
Από την αρχή της δεκαετίας του 1990 οι εμφανίσεις του Μπέπε Γκρίλο έγιναν σπάνιες. Η αλήθεια είναι ότι του είχε επιβληθεί ένα είδος εμπάργκο από το πολιτικό κατεστημένο, αφού δεν τους χαριζόταν όταν έπεφταν στην αντίληψή του σκάνδαλα. Όταν τελικά κατάφερε να κάνει εκπομπή το 1993 στην RAI, η τηλεθέαση χτύπησε κόκκινο με 16 εκατομμύρια Ιταλούς να είναι καθηλωμένοι στις τηλεοράσεις τους.
Από τότε κόπηκε ξανά από την τηλεόραση και οι εμφανίσεις του περιορίστηκαν στο θέατρο, μονίμως πλέον με πολιτικό θέμα. Πάντα προκλητικός, ο Γκρίλο το 2007 διοργάνωσε τον εορτασμό της V-day – το V, που παραπέμπει στο V for Vendetta, σημαίνει vaffanculo (ελληνιστί άει γαμ****). Κατά την διάρκεια της πορείας που έγινε, ο Γκρίλο εμφάνιζε τα ονόματα πολιτικών που είχαν καταδικαστεί για εγκλήματα σχετικά με τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή. Χρησιμοποίησε αυτή την κινητοποίηση για να ζητήσει από τα 2 εκατομμύρια των Ιταλών που συμμετείχαν, να βάλουν την υπογραφή τους στο αίτημα να διωχθούν από οποιαδήποτε δήμοσια θέση οι πολιτικοί που είχαν οποιαδήποτε καταδίκη. Η κινητοποίηση αυτή ήταν η πρώτη στην ιταλική ιστορία που διοργανώθηκε στόμα με στόμα αλλά και μέσω του Διαδικτύου.
Η επόμενη ημέρα V έγινε για τα ΜΜΕ τα οποία είναι εξαρτώμενα από το δημόσιο. Ο Γκρίλο κατηγόρησε τα ιταλικά ΜΜΕ ότι δεν έχουν ελευθερία λόγου και έκφρασης. Έφτασε με καταχώρηση στην εφημερίδα La Repubblica να ζητήσει την παραίτηση του τότε διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας.
Έχει μείνει παροιμιώδης η φράση του Γκρίλο το 2007, ότι ακόμα και η Σκάμπια, το πιο επικίνδυνο προάστιο της Νάπολης και μια από τις περιοχές με τον υψηλότερο δείκτη εγκληματικότητας στην Ευρώπη είχε μικρότερο αριθμό εγκληματιών απ' ότι το Ιταλικό Κοινοβούλιο.
Το blog του, Beppegrillo.it είναι «πολυεθνικό», αφού είναι διαθέσιμο στα Ιταλικά, στα Αγγλικά και στα Ιαπωνικά και το 2008 συγκαταλεγόταν στα 10 blogs με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στον κόσμο. Δίπλα στον Μπέπε Γκρίλο έχουν σταθεί προσωπικότητες όπως ο Αντόνιο Ντι Πιέτρο, ο Ρεντζο Πιάνο, ο Ντάριο Φο, ο Γιοζεφ Στίγκλιτς και ο Δαλάι Λάμα.
Ο Γκρίλο όμως είχε και σκοτεινές πλευρές στην πορεία του. Το 1980 κρίθηκε ένοχος για ανθρωποκτονία, αφού σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο οποίο ήταν οδηγός τρεις άνθρωποι έχασαν την ζωή τους. Μάλιστα κάποιοι είπαν ότι αφού έχει στην πλάτη του τέτοια καταδίκη, δεν είναι δυνατόν να πολιτεύεται, όταν μάλιστα αυτό που πρεσβεύει είναι οι πολιτικοί να είναι άμεμπτοι και να έχουν λευκό ποινικό μητρώο.
Πολλές φορές ο Γκρίλο έχει δεχθεί κριτική για τον τρόπο ζωής του. Είχε γιοτ, Φεράρι και ζούσε ζωή κροίσου, γεγονός το οποίο ερχόταν σε αντίθεση με τα όσα πρεσβεύει και πρέσβευε περί οικολογίας αλλά και απλού τρόπου ζωής. Τελικά τα πούλησε. Τον κατηγόρησαν επίσης και για άλλα πολλά: ότι χρησιμοποίησε ένα νόμο του Μπερλουσκόνι για διαγραφή χρεών και για φορολογική αμνηστία.
Το 2009, δημιούργησε το Κίνημα 5 Αστέρων λέγοντας ότι οι ψηφοφόροι έχουν κουραστεί από τη συνήθη πολιτική και αργότερα υποστηρίζοντας ότι στρέφουν τις πλάτες τους στη λιτότητα της κυβέρνησης Μόντι. Υποσχέθηκε ότι εκείνος θα προκαλέσει σοκ στο πολιτικό σύστημα και, όπως αποδείχθηκε, εκατομμύρια Ιταλοί επέλεξαν να τον στηρίξουν, παρότι δεν εμφάνισε συγκεκριμένη πολιτική πλατφόρμα και δεν απέφυγε τις λαϊκιστικές κορόνες. Ο Μπερλουσκόνι χαρακτήρισε τους υποψηφίους του «ακροαριστερούς» και ο Μπερσάνι σχολίασε ότι «διολισθαίνει στην Ακροδεξιά».
Υπόσχεται κατώτατο μισθό 1.000 ευρώ, εγγυημένο από το Κράτος. Υπόσχεται υψηλές συντάξεις, αλλά και σύνταξη για όλους στα 60. Απαιτεί να εγκαταλείψουν την πολιτική σκηνή όλα τα πολιτικά πρόσωπα που συμμετείχαν στο μεγάλο «πάρτι». Επιθυμεί να επιβάλλει έλεγχο σε όλους όσοι άμεσα ή έμμεσα συμμετείχαν σε δημόσιες δαπάνες. Τρόμαξε τις αγορές όταν δεσμεύθηκε για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αποχώρηση της Ιταλίας από το ευρώ και το προσωρινό πάγωμα των τόκων στα κρατικά ομόλογα, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε χρεοκοπία.
Πριν από μερικούς μήνες ο Μπέμπε Γκρίλο διάλεξε έναν πρωτότυπο τρόπο για να εγκαινιάσει την προεκλογική του εκστρατεία, καθώς διέσχισε κολυμπώντας το στενό της Μεσσήνης που χωρίζει τη Σικελία από την ηπειρωτική Ιταλία. Ο 65χρονος χρειάστηκε περίπου μία ώρα για να ολοκληρώσει τον διάπλου των 3χλμ.
Προβάλλεται ως ο πιο αντισυστημικός πολιτικός, έχει γυρίσει όλη την Ιταλία με ένα φορτηγάκι και έχει ρίξει το βάρος της εκστρατείας του στο Διαδίκτυο. Έτσι έχει συγκεντρώσει την υποστήριξη ετερόκλητων ψηφοφόρων, το χαρακτηριστικό των οποίων είναι ότι δεν πιστεύουν σε κανέναν και σε τίποτα, στοιχείο που δείχνουν οι ποιοτικές έρευνες του προφίλ των ψηφοφόρων. Ο Γκρίλο εξακολουθεί και βρίζει τους πάντες, δεν συνεργάζεται με κανέναν και ψαρεύει ψήφους από κάθε αγανακτισμένο.
«Είναι ένα κίνημα διαμαρτυρίας, εχθρικό στις κλασικές αρχές της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, που δύσκολα ταξινομείται στο ιδεολογικό φάσμα Αριστεράς - Δεξιάς. Οφείλει την επιτυχία του στην αποστροφή που νιώθουν πολλοί πολίτες για μια πολιτική τάξη που εμπλέκεται πολύ συχνά σε σκάνδαλα διαφθοράς. Το ίδρυσε ένας πρώην κωμικός, που ασκεί ηγεμονία με ένα αυταρχικό στιλ. Το κίνημά του μεγάλωσε στις πλατείες των πόλεων και στο Ίντερνετ και θα φέρει στη Βουλή πολύ κόσμο που δεν θα έχει καμία πολιτική εμπειρία», λέει στο Βήμα ο Φραντσέσκο Τσουκίνι, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Μιλάνου.
Το βρετανικό think tank Demos μελέτησε τα χαρακτηριστικά των ψηφοφόρων του Γκρίλο στο Facebook, και βρήκε ότι μόλις το 8% εμπιστεύονται την κυβέρνηση, μόλις το 3% τα πολιτικά κόμματα, 2% εμπιστεύονται το κοινοβούλιο, 2% τις τράπεζες και τους χρηματοπιστωτικούς θεσμούς, και 6% τις μεγάλες επιχειρήσεις. Τα ποσοστά είναι πολύ κατώτερα του μέσου όρου των Ιταλών ψηφοφόρων. Μόλις 11% εμπιστεύονται τον Τύπο (έναντι 34% των Ιταλών γενικά) και λιγότεροι από 4% την τηλεόραση. Αντιθέτως, το 75% των οπαδών του Γκρίλο στο Facebook εμπιστεύονται το Ίντερνετ, εκεί όπου γεννήθηκε το κίνημα του. Φαίνεται ότι οι περισσότεροι οπαδοί είναι άνδρες, μεγαλύτεροι των 35 ετών. Είναι μορφωμένοι, αλλά πολλοί ανάμεσά τους έχουν μείνει χωρίς δουλειά. Σε γενικές γραμμές αυτο-προσδιορίζονται ως περισσότερο Αριστεροί παρά Δεξιοί. Το 62% ανησυχεί για την κατάσταση της οικονομίας, το 61% για την ανεργία, και το 41% για την φορολογία. Σε γενικές γραμμές έχουν θετική γνώμη για την μετανάστευση. Το 56% την βλέπουν σαν ευκαιρία, έναντι 28% στον γενικό πληθυσμό.
«Ο Γκρίλο και το κίνημά του ήρθαν από το πουθενά, πριν από τρία χρόνια. Ο συνδυασμός της χαρισματικής ρητορικής του κατά του συστήματος, και της δύναμης των νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο Ίντερνετ αποδείχθηκε φονικό κοκτέιλ για τα παραδοσιακά κόμματα», λέει στον Guardian o Τζέιμι Μπάρτλετ, συντάκτης της έκθεσης.
«Είναι βέβαιο ότι οι βουλευτές του Κινήματος 5 Αστέρων θα είναι παράγοντες αποσταθεροποίησης γιατί θα προσπαθήσουν να παρεμποδίσουν το έργο της όποιας κυβέρνησης με όλες τους τις δυνάμεις», λέει στο Βήμα ο Μάρκο Μαράφι, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου.
Απόσπασμα συνέντευξης του Μπέπε Γκρίλο στο Θέμα και στη Δανάη Δασοπούλου πριν τις εκλογές, όταν οι δημοσκοπήσεις τον έφερναν δεύτερο:
Τι πρεσβεύει το Κίνημα 5 Αστέρων; Εσείς τι ρόλο διαδραματίζετε;
Το Κίνημα 5 Αστέρων είναι πολλά πράγματα ταυτόχρονα: η επιθυμία για αλλαγή σελίδας, η θέληση για άμεση συμμετοχή στην δημόσια ζωή, η υπέρβαση της εκπροσώπησης από τα κόμματα με τον ερχομό της άμεσης δημοκρατίας, η αναζήτηση μιας ζωής βασισμένη σε αξίες διαφορετικές από το χρήμα και της διαρκούς ανάπτυξης. Εγώ είμαι ο ιδρυτής του Κινήματος και ο εγγυητής ότι οι αξίες του εφαρμόζονται.
Πως ερμηνεύετε την τεράστια επιτυχία του στις τελευταίες δημοτικές εκλογές;
Οι νέες γενιές αποφάσισαν να σηκώσουν την χώρα στους ώμους τους και μέσω του Διαδικτύου αυτό έγινε δυνατό.
Αρχικά είχε θεωρηθεί ότι το Κίνημα θα είχε προσχώρηση ψηφοφόρων από την Αριστερά, αλλά από ό,τι φαίνεται οι ψήφοι προήλθαν από τη Δεξιά του Μπερλουσκόνι και τη Λέγκα του Βορρά. Αν στις επόμενες εκλογές συγκεντρώσετε το 20% με ποιους θα συμμαχήσετε;
Για το Κίνημά μας, Αριστερά και Δεξιά είναι δύο έννοιες ξεπερασμένες. Υπάρχουν μόνο οι πολίτες. Στις επόμενες εκλογές δε θα συμμαχήσουμε με κανένα. Στόχος μας είναι να γίνουμε η πρώτη πολιτική ομάδα της χώρας.
Υποστηρίζετε ότι η πολιτική χωρίς χρήματα είναι υπέροχη. Για αυτό το λόγο δε δεχθήκατε την εκλογική αποζημίωση; Πως οργανώσατε την εκστρατεία σας χωρίς πόρους;
Η πολιτική είναι συμμετοχή, οι εκλογές είναι μια προσφορά του πολίτη στη χώρα του. Τα χρήματα λοιπόν δεν έχουν καμία σχέση με αυτή την προσφορά. Πριν το Διαδίκτυο, όποιος είχε τη δυνατότητα πρόσβασης στην τηλεόραση και τον Τύπο με τα χρήματά του, κέρδιζε. Με το Διαδίκτυο τα χρήματα δεν είναι πλέον απαραίτητα, είναι όμως απαραίτητες οι ιδέες. Το διαδίκτυο είναι υπερ-δημοκρατικό και αντικαπιταλιστικό.
Στο παρελθόν είχατε πει ότι ο λαός πρέπει να διώξει όλους τους «αχρείους πολιτικούς γιατί δε μας αντιπροσωπεύουν». Με ποιους θα τους αντικαθιστούσατε;
Με απλούς πολίτες, τίμιους, προετοιμασμένους και ικανούς. Ο πολιτικός δεν είναι επάγγελμα, είναι μια υπηρεσία με συγκεκριμένο χρόνο. Οι βουλευτές στρατοπεδεύουν στη Βουλή εδώ και είκοσι, τριάντα χρόνια. Ήρθε η ώρα να εξαφανιστούν.
Συχνά ο ελληνικός Τύπος σας συγκρίνει με τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα. Πώς βλέπετε αυτή τη σύγκριση; Νιώθετε ότι έχετε κοινά στην πολιτική σας;
Δε γνωρίζω το πρόγραμμά του. Επαναλαμβάνω όμως ότι το Κίνημα 5 Αστέρων δεν ανήκει ούτε στην Αριστερά ούτε στην Δεξιά. Ξεπερνά κάθε ιδεολογικό διαχωρισμό.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι αν στις επόμενες εκλογές εκλεγεί ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα θα βγει από το ευρώ. Εσείς προτείνατε ένα «ασθενές ευρώ» για την Ιταλία, την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Αυτή είναι η μόνη λύση για την αποφυγή μιας περαιτέρω οικονομικής καταστροφής των χωρών του νότου;
Το ευρώ δεν πρέπει να είναι ταμπού. Η έξοδος από το ευρώ δε σημαίνει έξοδο από την Ευρώπη. Στα 17 κράτη της Ε.Ε., τα 7 εκ των οποίων και η Μεγάλη Βρετανία δεν έχουν ευρώ. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητο για την ιταλική κυβέρνηση να ορίσει τα πλην και τα κατά της παραμονής στο ευρώ και να παρουσιάσει ένα plan B σε περίπτωση που η χώρα πρέπει να βγει από αυτό. Δεν μπορεί να υποστηρίζεται ότι η παραμονή στο ευρώ είναι η μόνη λύση.
Τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στον ελληνικό λαό;
Λυπάμαι πολύ που αυτός ο υπέροχος λαός έγινε πειραματόζωο της διεθνούς χρηματοοικονομίας. Δεν καταλαβαίνω γιατί δέχεται τόσες κατηγορίες από τον ευρωπαϊκό Τύπο. Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, είναι και πορτογαλικό, ιρλανδικό, ισπανικό, ιταλικό, ευρωπαϊκό. Η Ελλάδα ήταν η πρώτη που μπήκε στη δίνη των οικονομικών δυνάμεων και θα είναι η πρώτη που θα βγει από αυτή.
[Πηγές: Euronews, Νέα, Ημερησία, press-gr, newsit]
σχόλια