Την ώρα που το προσφυγικό είναι το μεγαλύτερο θέμα αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη –και η Ελλάδα αναπόσπαστο μέρος αυτού- ένα έργο στο ξενοδοχείο Μπάγκειον στην Ομόνοια προσπαθεί να δώσει απάντηση στο τι είναι προσφυγική κρίση. Να κατανοήσουμε αυτό που βιώνουμε όλοι -Έλληνες και ξένοι- και να διερευνήσουμε τον τρόπο που θα εγγραφεί στη συλλογική μας μνήμη. Γιατί πέρα από το Μνημόνιο και τα σχετικά με την οικονομική κρίση, θα χρειαστεί να διηγηθούμε και αυτό στις μελλοντικές γενιές, την ιστορική στιγμή δηλαδή που η χώρα βρέθηκε στο επίκεντρο της μεγαλύτερης προσφυγικής κρίσης από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Δεν νομίζω ότι συμφωνώ με τον όρο προσφυγική κρίση. Έχω την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα βολικά γενικευμένο όρο που συσκοτίζει τις πραγματικές αιτίες των πραγμάτων και φυσικοποιεί μια συνθήκη εξαίρεσης μέχρι να την εμπεδώσουμε και να πορευτούμε μαζί της.
Στο Dome Exprerience: Traces, μέσα από μία υβριδική μείξη από εικόνες, ήχους, ιστορίες, μαρτυρίες, ντοκουμέντα, αληθινούς ανθρώπους, η οποία ακολουθεί τα πραγματικά σημεία της προσφυγικής διαδρομής (χώρες προέλευσης, χώρες διέλευσης, χώρες προορισμού, και όλα τα σύνορα ανάμεσά τους), δημιουργείται μία μοναδική εμπειρία που συνδυάζει την ελεύθερη περιήγηση σε ένα ξεχωριστό μουσείο, την αμεσότητα μιας θεατρικής παράστασης και τη δύναμη ενός ντοκιμαντέρ.
Η Μάρθα Μπουζιούρη και η Γιολάντα Μαρκοπούλου, συμπαραγωγοί του project, μας είπαν δυο λόγια παραπάνω.
—Τι είναι το Dome Experience: Traces;
Το Dome Experience:Traces αποτελεί μια βιωματική περιήγηση, μια απόπειρα θραυσματικής αποτύπωσης της σύγχρονης προσφυγικής εμπειρίας μέσα από τη σκοπιά των ανθρώπων οι οποίοι κατοικούν στιγμιαία, προσωρινά ή μόνιμα διαφορετικά σημεία της προσφυγικής διαδρομής. Πραγματοποιείται στα πλαίσια του Dome Event, μιας διεθνούς διοργάνωσης για το προσφυγικό ζήτημα με δράσεις σε πέντε διαφορετικούς χώρους στην Αθήνα.
—Τι είδους έργα θα δούμε;
Μ.Μ. Για το έργο κάναμε χρήση ετερόκλητων μέσων, αξιοποιώντας ένα μεγάλο πλούτο υλικού που συγκεντρώσαμε κατά τη διάρκεια της έρευνας: ηχητικές και γραπτές μαρτυρίες, video συνεντεύξεις, φωτογραφίες, προσωπικές αφηγήσεις και αντικείμενα. Εκτός από τα «εκθέματα», οι επισκέπτες του Μπαγκείου θα συναντήσουν και ανθρώπους στον πραγματικό τους ρόλο, όχι μόνο πρόσφυγες αλλά κι άλλους ανθρώπους οι οποίοι εμπλέκονται στο προσφυγικό ζήτημα με διαφορετική ιδιότητα. Η Βέρα, ο Τηλέμαχος, ο Ozgur, o Ramzan αποτελούν ζωντανό κομμάτι αυτής της διαδραστικής, πολυφωνικής αφήγησης. Αυτό που τελικά προκύπτει είναι μια υβριδική φόρμα που μπορεί να χαρακτηριστεί ως εγκατάσταση-παράσταση ντοκιμαντέρ.
Γ.Μ. Να προσθέσω ότι μέσα από τον τρόπο που έχουμε παρουσιάσει όλο το υλικό θέλουμε να φωτίσουμε μεμονωμένες ιστορίες. Η αλήθεια είναι ότι το προσφυγικό αυτή την στιγμή αντιμετωπίζεται συνεχώς με νούμερα. Η ιστορίες των πολλών επισκιάζουν την ιστορία του ενός και εκεί χάνουμε κάτι από την πραγματικότητα, την αλήθεια. Η περιήγηση στο ξενοδοχείο γίνεται με μικρές και σημαντικές συναντήσεις.
—Τελικά τι είναι για εσάς αυτό που λέμε «προσφυγική κρίση»;
Μ.Μ. Δεν νομίζω ότι συμφωνώ με τον όρο προσφυγική κρίση. Έχω την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα βολικά γενικευμένο όρο που συσκοτίζει τις πραγματικές αιτίες των πραγμάτων και φυσικοποιεί μια συνθήκη εξαίρεσης μέχρι να την εμπεδώσουμε και να πορευτούμε μαζί της. Από τη μια κρατάει τον πρόσφυγα στη σφαίρα της θυματοποιημένης, απρόσωπης μειονότητας αναπαράγοντας το "δράμα" του και από την άλλη αποφεύγει να τοποθετηθεί ουσιαστικά επί του πολιτικού και να αναζητήσει ευθύνες και λύσεις. Με τα λόγια ενός Σύρου παιδοψυχίατρου ο οποίος δουλεύει με τραυματισμένα από τον πόλεμο παιδιά: "Μόνο ο ανθρωπισμός δεν φτάνει. Η διεθνής κοινότητα μας έχει απογοητεύσει. Τη μία μέρα διαπραγματεύσεις και ανθρωπιστικά πακέτα και την επόμενη το ΝΑΤΟ να μπλοκάρει την πρόσβαση των ανθρώπων στην ασφάλεια και την αξιοπρέπεια".
Γ.Μ. Συμφωνώ. Οι συνέπειες ενός πολέμου δεν κρύβονται κάτω από το χαλί. Είναι μία κατάσταση πολέμου όχι μέσω οθόνης αλλά ζωντανά κοντά σου. Και πρέπει να δράσεις πολύ άμεσα και να στηρίξεις τους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη.
—Τι είδους αλληλεπίδραση υπάρχει με το χώρο του ξενοδοχείου;
Μ.Μ. Όταν ακόμα σχεδιάζαμε το δραματουργικό άξονα του έργου, είχαμε στο μυαλό μας πως αυτή η ιδιότυπη περιήγηση, η οποία διατρέχει χώρες-σημεία προέλευσης, διέλευσης και προορισμού έχει ενδιαφέρον να τοποθετηθεί συμβολικά σε ένα τόπο προσωρινής διαμονής, σε ένα τόπο μετάβασης. Και το ξενοδοχείο ως έννοια αποτελεί ένα τέτοιο τόπο. Το γεγονός ότι υπάρχει στην καρδιά της πόλης ένας τέτοιος χώρος, το ξενοδοχείο Μπάγκειον, ο οποίος είχε μόλις παραχωρηθεί στη Μπιενάλε της Αθήνας στάθηκε για εμάς εξαιρετική συγκυρία. Το Traces μοιάζει να βρήκε εδώ μέσα τον φυσικό του χώρο για να ξετυλίξει τις ιστορίες του.
Γ.Μ Ακριβώς, η έννοια του σταθμού, της προσωρινής διαμονής σε έναν τόπο είναι απόλυτα συνδεδεμένη με το 'ταξίδι' των ανθρώπων αυτών. Έτσι αντιμετωπίσαμε και την σύνδεση και την ανάδειξη του ερευνητικού υλικού από δωμάτιο σε δωμάτιο, για να πλησιάσουμε όσο το δυνατόν μια εμπειρία η οποία δεν μπορεί εύκολα να περιγραφεί με λόγια. Ο καθένας μπορεί να χτίσει το δικό του 'ταξίδι' μέσα στο ξενοδοχείο ακολουθώντας τον προτεινόμενο χάρτη περιήγησης ή και όχι..
Το project είναι μέρος του Dome Event, μιας διεθνούς διοργάνωσης για το προσφυγικό ζήτημα με δράσεις σε πέντε διαφορετικούς χώρους στην Αθήνα. Dome Experience: Traces, Σάββατο 27 Φεβρουαρίου – Κυριακή 6 Μαρτίου 2016,
ξενοδοχείο Μπάγκειον, Πλατεία Ομόνοιας. Ώρες λειτουργίας: 19.00 – 23.00 (οι πόρτες κλείνουν στις 22.00).
σχόλια