Μεγάλη συζήτηση προκάλεσε η εγκύκλιος του υπουργείου Παιδείας που στάλθηκε στα σχολεία της χώρας, η οποία, σύμφωνα με κάποιους, καταργεί ή «αποσιωπά» την πατροπαράδοτη πρωινή προσευχή.
Συγκεκριμένα, στην εγκύκλιο 2016-17 με αριθμό πρωτοκόλλου 139808/Δ1/31-8-16, στο κεφάλαιο Β' «Φοίτηση και σχολική ζωή» σημειώνεται:
«1. Έναρξη ημερήσιου προγράμματος - προσέλευση μαθητών.
Το καθημερινό ημερήσιο σχολικό πρόγραμμα αρχίζει στις 8:00 με την προσέλευση των μαθητών στον χώρο του σχολείου. Οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί εφημερίας υποδέχονται τους μαθητές στις εισόδους του σχολείου και οι γονείς-συνοδοί αποχωρούν. Κατά τη διάρκεια του χρόνου της προσέλευσης των μαθητών (8:00-8:10) δεν παρευρίσκεται χωρίς άδεια στον χώρο του σχολείου ουδείς άλλος εκτός των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Στις 8:10, μετά το ηχητικό σήμα (κουδούνι), με ευθύνη των εφημερευόντων κλείνουν οι είσοδοι και οι μαθητές συγκεντρώνονται κατά τμήματα ή τάξεις στον προκαθορισμένο χώρο και τα τμήματα ή τις τάξεις επιτηρούν οι διδάσκοντες σε αυτά την 1η διδακτική ώρα. Εκ μέρους του Συλλόγου Διδασκόντων ο διευθυντής του σχολείου ή αναπληρωτής του ή μέλος του Συλλόγου Διδασκόντων προβαίνει σε πιθανές ανακοινώσεις-οδηγίες που αφορούν την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου και τη μαθητική ζωή της συγκεκριμένης μέρας ή και γενικότερα θέματα. Μετά το πέρας της συγκέντρωσης οι μαθητές κατά τμήματα και οργανωμένα κατευθύνονται στις αίθουσές τους συνοδεία των εκπαιδευτικών που διδάσκουν την 1η ώρα. Τέλος, εφαρμόζονται οι προβλέψεις του Π.Δ. 201/98 (ΦΕΚ 161 τ. Α'), άρθρο 13, παρ. 5, εδάφ. α και β και παρ. 10, εδαφ. δ».
◆
Στην αντίστοιχη περσινή εγκύκλιο υπήρχε η εξής διατύπωση: «27. Πρωινή προσευχή - ανάρτηση σημαίας. Σύμφωνα με το Π.Δ. 201/98 (ΦΕΚ 161 τ. Α'), άρθρο 13, παρ. 5, εδάφ. α και β και παρ. 10, εδαφ. δ, σας επισημαίνουμε ότι: Α. Πριν από την έναρξη των μαθημάτων πραγματοποιείται κοινή προσευχή των μαθητών και του διδακτικού προσωπικού στο προαύλιο του σχολείου με ευθύνη των εκπαιδευτικών που εφημερεύουν. Σε περίπτωση δυσμενών καιρικών συνθηκών, η προσευχή πραγματοποιείται στην αίθουσα κάθε τάξης. Οι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν υποχρεωτικά στην πρωινή προσευχή και στον εκκλησιασμό και επιβλέπουν τα τμήματά τους. Οι ετερόδοξοι μαθητές παρευρίσκονται με το τμήμα που ανήκουν στον χώρο της συγκέντρωσης χωρίς να συμμετέχουν στην προσευχή, τηρώντας απόλυτη ησυχία, σεβόμενοι τους δασκάλους και τους συμμαθητές τους που προσεύχονται».
◆
Στο συγκεκριμένο Προεδρικό Διάταγμα σημειώνεται: «5. Πρωινή προσευχή - σημαιοστολισμός. Α. Πριν από την έναρξη των μαθημάτων πραγματοποιείται κοινή προσευχή των μαθητών και του διδακτικού προσωπικού στο προαύλιο του σχολείου με ευθύνη των εκπαιδευτικών που εφημερεύουν. Σε περίπτωση δυσμενών καιρικών συνθηκών, η προσευχή πραγματοποιείται στην αίθουσα κάθε τάξης. Οι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν υποχρεωτικά στην πρωινή προσευχή και στον εκκλησιασμό και επιβλέπουν το τμήμα τους. Η συμμετοχή και των μη ορθόδοξων εκπαιδευτικών είναι απαραίτητη για την επιτήρηση των μαθητών τους. Η συμμετοχή των ετερόδοξων μαθητών στην πρωινή προσευχή γίνεται σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο εδάφιο δ της παραγράφου 10 αυτού του άρθρου».
Εφόσον, λοιπόν, το Προεδρικό Διάταγμα (στο οποίο, μάλιστα, γίνεται ρητή αναφορά στην ίδια την εγκύκλιο) προηγείται της εγκυκλίου, δεν υπάρχει κανένα θέμα κατάργησης της προσευχής στα σχολεία. Το ίδιο ακριβώς επισημαίνει, με άλλα λόγια, και η ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου μετά τη συνεδρίασή της το μεσημέρι της Δευτέρας.
Η «είδηση» της κατάργησης της προσευχής δεν κυκλοφόρησε ξαφνικά. Τον Μάιο που μας πέρασε η Επιτροπή Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου στην πρόταση που κατέθεσε στον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη είχε ζητήσει, μεταξύ άλλων, την κατάργηση της υποχρεωτικής προσευχής και του υποχρεωτικού εκκλησιασμού. Ο ίδιος ο υπουργός Παιδείας, μάλιστα, κατά καιρούς έχει δηλώσει ότι η προσευχή και οι παρελάσεις πρέπει να γίνουν προαιρετικές και να αλλάξει κατεύθυνση το μάθημα των Θρησκευτικών. Μόλις τον περασμένο Ιούνιο είχε δηλώσει: «Θέλουμε τα παιδιά να είναι πιο ελεύθερα. Δεν είναι αμαρτία να πείτε ότι μια μέρα δεν θα ξεκινάτε με πρωινή προσευχή στα σχολεία. Υπάρχουν τόσοι άλλοι τρόποι, γνωστοί στην Ελλάδα και το εξωτερικό, να ξεκινά το σχολείο: με ανακοινώσεις, με μια αναφορά στην επέτειο της εκάστοτε ημέρας και άλλα πράγματα. Δεν θέλουμε φετφάδες. Όχι στην ομοιομορφία στα σχολεία».
Η πρωινή προσευχή στα σχολεία «θεσμοθετήθηκε» το 1836. Ένα ιστορικό παραλειπόμενο από τα 180 αυτά χρόνια είναι οι παρακάτω γραμμές, που οι μαθητές εκείνης της εποχής αναγκάστηκαν να προσθέσουν στην πρωινή τους προσευχή, όταν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α' αρρώστησε:
«...Θεράπευσον του ξανθού Βασιλέως μας την ασθένειαν...ο πόνος του Βασιλέως μας είναι ο πικρότερος μέσα εις τον λαόν μας. Κύριε, θεράπευσον τον ένδοξον ημών άνακτα».
Τέλος, να σημειώσουμε ότι η διευθύντρια του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, Στέλλα Πρωτονοταρίου, η οποία πριν από δέκα χρόνια αντικατέστησε την πρωινή προσευχή με το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Πρωινό Άστρο», οδηγήθηκε στα δικαστήρια.
σχόλια