Την ώρα που οι περισσότεροι στον κλάδο των ΜΜΕ συμφωνούν για την ανάγκη ενός αδιάβλητου και διαφανούς μηχανισμού καταγραφής των πωλήσεων των εφημερίδων και των περιοδικών, έντονες επικρίσεις προκαλεί η προκήρυξη ενός πανάκριβου συστήματος αμφίβολης αποτελεσματικότητας.
Σε έρευνά του Γιάννη Γορανίτη για το ζήτημα, που δημοσιεύεται στο «Inside Story», ειδικοί της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών συμφωνούν ότι πρόκειται για ένα πολύ ακριβό και αχρείαστα περίπλοκο σύστημα που «πιθανότατα δεν θα λειτουργήσει ποτέ».
Το αμφιλεγόμενο σύστημα
Το «Πληροφοριακό σύστημα Παρακολούθησης κυκλοφορίας εντύπων» με προϋπολογισμό 15,6 εκατομμυρίων ευρώ προκηρύχθηκε μετά από σχετική πρόταση του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, που είναι ταυτόχρονα ο φορέας χρηματοδότησης της σύμβασης.
Κατά παρέκκλιση από τις πάγιες στρατηγικές για τη συγκέντρωση των πόρων σε αυτές τις περιπτώσεις (π.χ ΕΣΠΑ), το έργο χρηματοδοτείται από πιστώσεις του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων, που είναι «αν μη τι άλλο ασυνήθιστο για έργο πληροφορικής», όπως υπογραμμίζει το Inside Story.
Μάλιστα το ίδιο είχε συμβεί και με το VAR, το ψηφιακό σύστημα υποβοήθησης των διαιτητών.
Αναθέτουσα αρχή είναι το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας & Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), μια ανώνυμη εταιρεία του Δημοσίου που υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο μακροχρόνιος ορίζοντας υλοποίησης του έργου που εκτιμάται στα 3,8 χρόνια.
Σήμερα λήγει η προθεσμία υποβολής των προσφορών μετά και την παράταση που δόθηκε. Η διάρκεια υλοποίησης του έργου προσδιορίζεται στους 46 μήνες, ενώ προβλέπεται πενταετής εγγύηση για τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό και τριετής για το λογισμικό.
Βάσει προδιαγραφών, πάντως, ακόμη και μία ολιγομελής προγραμματιστική ομάδα θα μπορούσε να υλοποιήσει το λογισμικό σε ορίζοντα 4-6 μηνών με κόστος από 150.000-250.000 ευρώ. Ακόμη κι αν σε αυτά προστεθεί η συντήρηση, εκπαίδευση, διαχείριση και τεχνική υποστήριξη σε ποσοστό 20% επί των παραπάνω για κάθε έτος, το κόστος φτάνει στα 8,53 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή περίπου στο μισό του προϋπολογισμού.
Συνοπτικά, το έργο προβλέπει:
-Την ανάπτυξη κεντρικού πληροφοριακού συστήματος, που θα διαχειρίζεται η Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης του υπουργείου ΨΗΠΤΕ (σε αυτό θα συγκεντρώνονται όλα τα δεδομένα πώλησης ημερήσιου και περιοδικού τύπου).
-Την ανάπτυξη εφαρμογής λογισμικού για tablet και PDA, η οποία θα επιτρέπει στα σημεία πώλησης να καταχωρούν τις παραγγελίες τους για τις εφημερίδες και τα περιοδικά και να σαρώνουν τον barcode των εντύπων κατά την παραλαβή, πώληση ή και επιστροφή τους. Με αυτό τον τρόπο οι πωλητές θα βλέπουν σε πραγματικό χρόνο στατιστικά στοιχεία για τις πωλήσεις τους.
-Την προμήθεια 10.000 ασύρματων tablet με δυνατότητα σύνδεσης σε δίκτυο 3G/4G.
-Την προμήθεια 10.000 ασύρματων φορητών σαρωτών γραμμωτού κώδικα, οι οποίοι θα διασυνδέονται ασύρματα με τα tablet.
-Την προμήθεια 300 ασύρματων PDA με ενσωματωμένο σαρωτή γραμμωτού κώδικα και δυνατότητα σύνδεσης σε 3G/4G.
-Την προμήθεια 10.300 συνδέσεων δεδομένων κινητής τηλεφωνίας 3G/4G για 36 μήνες η κάθε μια κατά μέσο όρο.
-Την διανομή των συσκευών και συνδέσεων στους τελικούς δικαιούχους.
-Την παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης στους τελικούς χρήστες.
-Την παροχή υπηρεσιών απομακρυσμένης υποστήριξης στους τελικούς χρήστες.
Ποιους αφορά
Σύμφωνα με το σκεπτικό της προκήρυξης, το μέτρο αφορά εκδότες εντύπων, τυπογράφους, διακινητές (πράκτορες - εφημεριδοπώλες) και πωλητές.
Ενδιαφερόμενα μέρη θεωρούνται επίσης οι διαφημιζόμενοι και η Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας.
Τα αναπάντητα ερωτήματα
Το βασικό ερώτημα που προκύπτει είναι αν υπάρχει ανάγκη για ένα τόσο κοστοβόρο έργο, με τους αρμόδιους να απαντούν ότι η αναγκαιότητα προκύπτει από την άδικη κατανομή της διαφημιστικής πίτας, λόγω της προσθήκης «καπέλων» στα έντυπα (εικονικές πωλήσεις).
Γιατί όχι κάτι πιο απλό και πιο φτηνό;
Η εύλογη απορία που προκύπτει είναι γιατί δεν δημιουργείται ένα απλούστερο σύστημα καταγραφής των πωλήσεων και επικοινωνίας μεταξύ των εμπλεκομένων.
Το ΥΨΗΠΤΕ μάλιστα είχε ζητήσει από το «Άργος», το μοναδικό εν λειτουργία πρακτορείο διανομής τύπου στην Ελλάδα, την κοινοποίηση των στοιχείων των πραγματικών πωλήσεων σε εβδομαδιαία βάση.
Για την ώρα, το πρακτορείο δημοσιεύει απλώς την εκτίμηση πωλήσεων και όχι την εκκαθάριση.
Σε ό,τι αφορά την ένταξη του έργου στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, εν μέσω λιτότητας, πηγές του υπουργείου μετέφεραν το Inside Story ότι αυτό έγινε για να μην καθυστερήσουν τα έργα, καθώς η επιλογή του ΕΣΠΑ θα μπορούσε να καθυστερήσει την ολοκλήρωση του έργου κατά 12-18 μήνες. Έτσι, αντί για αυτό, επιβαρύνονται οι πολίτες.
Απορίες για το πραγματικό κόστος
Όπως σημειώνεται στο blog «Η Πληροφορική στην Ελλάδα», ο φορητός σαρωτής γραμμωτού κώδικα που προβλέπεται στην προκήρυξη είναι «σχετικά ακριβή λύση συγκρινόμενη με τα υπόλοιπα υλικά», ενώ τα προβλεπόμενα tablet «είναι απλά παρωχημένα» (τετραπύρηνος επεξεργαστής, με λειτουργικό Android και οθόνη διαγωνίου 7″ και ανάλυσης 1280x720 με 3G/4G συνδεσιμότητα).
Ο συντάκτης του post εκτιμά το κόστος σε περίπου 400 ευρώ (μαζί με τη σύνδεση κινητής). Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το αθροιστικό κόστος του hardware ανέρχεται σε περίπου 4 εκατομμύρια ευρώ (€400 x 10.000 τεμάχια).
Η απορία επομένως που γενναται είναι για την τύχη των υπόλοιπων 11 εκατομμύριων ευρώ του προϋπολογισμού.
Βάσει προδιαγραφών, πάντως, ακόμη και μία ολιγομελής προγραμματιστική ομάδα θα μπορούσε να υλοποιήσει το λογισμικό σε ορίζοντα 4-6 μηνών με κόστος από 150.000-250.000 ευρώ.
Ακόμη κι αν σε αυτά προστεθεί η συντήρηση, εκπαίδευση, διαχείριση και τεχνική υποστήριξη σε ποσοστό 20% επί των παραπάνω για κάθε έτος, το κόστος φτάνει στα 8,53 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή περίπου στο μισό του προϋπολογισμού.
Άλλωστε η προκήρυξη λαμβάνει ως δεδομένο ότι όλα τα σημεία πώλησης θα αποδεχτούν τη «δωρεά» του tablet και της 3ετούς σύνδεσης στο internet, προσθέτοντας μία ακόμη συσκευή στις υφιστάμενες.
Επίσης προεξοφλείται πως οι εφημεριδοπώλες όλης της χώρας θα τηρούν απαρεγκλίτως όλες τις διαδικασίες και την ορθή αποστολή δεδομένων. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση όμως, δεν προβλέπεται τι θα συμβεί αν κλείσει ένα παλιό σημείο πώλησης, ανοίξει ένα καινούργιο η καταστραφεί ο εξοπλισμός.
Άλλωστε, όπως παρατηρούν οι ειδικοί, όταν το έργο θα έχει ολοκληρωθεί σε 46 μήνες από σήμερα οι τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν θα είναι παρωχημένες και πιθανότατα μη λειτουργικές στο ψηφιακό περιβάλλον του 2022.
Φτηνότερες λύσεις που δεν διερευνήθηκαν
Και όλα αυτά ενώ ειδικοί προτείνουν ένα σχέδιο με συγκριτικά μηδενικό κόστος για το δημόσιο, με την προκήρυξη μιας απλής διαγωνιστικής διαδικασίας για την προμήθεια ταμειακών μηχανών με δυνατότητα σύνδεσης στο Cloud.
Σε μία τέτοια περίπτωση, τα δεδομένα των πωλήσεων θα μεταφέρονται αυτόματα στο Cloud και χωρίς άλλη διαδικασία με το που θα κλείνει δηλαδή το ταμείο στο κάθε σημείο, με δεδομένο πως όλες σχεδόν οι επιχειρήσεις έχουν σήμερα σύνδεση στο Διαδίκτυο, λόγω των POS.
Οι «φωτογραφικές» διατάξεις
To Inside Story επικοινώνησε με έμπειρα στελέχη του κλάδου, αλλά και επαγγελματίες που διαπίστωσαν αρκετές προχειρότητες, αβλεψίες και ενδεχομένως φωτογραφικές διατάξεις της προκήρυξης.
«Η γενική αίσθηση είναι ότι δίνεται δυσανάλογα μεγάλη έμφαση στο hardware (tablets, PDA και συνδέσεις κινητής) και ελάχιστη σημασία στο software που θα είναι η βάση του έργου. Στο κείμενο του διαγωνισμού ζητείται «μια εύχρηστη εφαρμογή» χωρίς να ορίζονται τεχνικές προδιαγραφές».
Η απαίτηση για λειτουργικότητα της συσκευής «σε θερμοκρασίες μέχρι 50 βαθμούς ενώ παράλληλα απαιτείται περιβαλλοντική πιστοποίηση ΙΡ42 που προδιαγράφει χρήση σε εσωτερικούς χώρους» γεννά υποψίες για «φωτογράφηση» συγκεκριμένου προϊόντος, καθώς οι θερμοκρασίες αυτές υποστηρίζονται από βιομηχανικές συσκευές.
Αντίστοιχες υποψίες εγείρονται από τις προδιαγραφές του σαρωτή, για τον οποίον απαιτείται «αυτονομία τουλάχιστον 40 ωρών», αφού για σαρωτές τόσο μικρού μεγέθους οι τυπικές αυτονομίες δεν ξεπερνούν τις 12 ώρες.
Ο κ. Καρούνος, ερευνητής στο ΕΜΠ και συντονιστής της Ομάδας Ανοιχτής Διακυβέρνησης στην κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, δήλωσε στο Inside Story για το συγκεκριμένο έργο: «Έχει σχεδιαστεί από άτομα που δεν μπήκαν στον κόπο να κατανοήσουν το πρόβλημα που θέλουν να λύσουν».
Κατά τον ίδιο, οι υπεύθυνη προδιέγραψαν μια «τεχνικά και επιχειρησιακά πολύπλοκη λύση» που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί παραγωγικά στα καταστήματα λιανικής που ήδη διαθέτουν ταμειακή μηχανή, ένα ή παραπάνω POS και συνήθως έναν υπάλληλο.
«Το πρόβλημα που θέλουν να λύσουν είναι ήδη λυμένο από τις εταιρείες διανομής προϊόντων που αναγκαστικά γνωρίζουν την ποσότητα των προϊόντων με τα οποία εφοδιάζουν κάθε κατάστημα λιανικής, πόσες πωλήσεις και πόσες επιστροφές έχουν από κάθε είδος. Εάν το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής ενδιαφερόταν να λύσει το πρόβλημα της μη απόδοσης του ΦΠΑ από μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, θα συνεργαζόταν με το υπουργείο Οικονομικών για τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών», συνεχίζει ο κ. Καρούνος.
«Με αυτή την προσέγγιση θα υπήρχε πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο για τον κύκλο εργασιών των καταστημάτων λιανικής και των προμηθευτών τους, ενώ το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής θα ενημερωνόταν σε πραγματικό χρόνο για τις πωλήσεις των εντύπων».
Με πληροφορίες από Inside Story
σχόλια