Η νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη χαρακτηρίζεται ιστορική ενώ για πολλούς αποτελεί ένα πρώτο ηχηρό χαστούκι για τον Ερντογάν μέσα στη χώρα του, στο πιο ισχυρό και μεγάλο οικονομικό κέντρο.
Τουρκικές, αλλά και διεθνείς εφημερίδες φιλοξενούν σήμερα τον εκλογικό θρίαμβο της αντιπολίτευσης στα πρωτοσέλιδα ενώ αναλυτές καλούνται να διατυπώσουν πώς θα διαχειριστεί ο τούρκος πρόεδρος την επόμενη μέρα. Καθώς το γλέντι στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης τελείωνε τα χαράματα, όλα τα βλέμματα στρέφονταν στην πολιτική αυτή ανατροπή. Οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες τυπώθηκαν χωρίς φωτογραφίες από τους πανηγυρισμούς και με εμφανή την προσπάθειά τους να υποβιβάσουν τη νίκη του Ιμάμογλου.
«Τι θα κάνει ο Ερντογάν μετά το στοίχημα που έχασε στην Κωνσταντινούπολη;», διερωτάται ανάλυση στο Γαλλικό Πρακτορείο
Το κόμμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σημείωσε χθες, Κυριακή, μια ηχηρή ήττα απέναντι στον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Εκρέμ Ιμάμογλου κατά τη δεύτερη πράξη των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη, γράφει το AFP.
Στην πρώτη ψηφοφορία τον Μάρτιο, η οποία ακυρώθηκε έπειτα από αίτημα του Ερντογάν, ο Ιμάμογλου είχε προηγηθεί κατά μόλις 13.000 ψήφους του υποψηφίου του προέδρου, του Μπιναλί Γιλντιρίμ. Χθες τον κέρδισε με διαφορά μεγαλύτερη από 800.000 ψήφους, σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα.
Το στοίχημα του Ερντογάν γύρισε συνεπώς εναντίον του. Τι θα κάνει ο πρόεδρος αφού έχασε την οικονομική και πολιτιστική πρωτεύουσα της χώρας, την οποία η παράταξή του ήλεγχε εδώ και 25 χρόνια;
Γιατί έχασε ο Ερντογάν;
Μολονότι το ισλαμοσυντηρητικό κόμμα AKP του Ερντογάν παραμένει το δημοφιλέστερο σε εθνική κλίματα, έχει εξασθενήσει τους τελευταίους μήνες λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης. Ο πληθωρισμός βρίσκεται στο 20%, η τουρκική λίρα έχασε πέρυσι 30% της αξίας της και η ανεργία είναι υψηλή.
Η ακύρωση των εκλογών της 31ης Μαρτίου επέτρεψε εξάλλου στον Ιμάμογλου να εμφανίζεται ως το θύμα μιας αδικίας. Μέσα σε μερικές εβδομάδες, από άγνωστος δήμαρχος μιας περιφερειακής συνοικίας της Κωνσταντινούπολης, έγινε πολιτική προσωπικότητα πρώτης γραμμής.
Για πρώτη φορά ο Ερντογάν βρέθηκε στην άμυνα, σύμφωνα με τον Σονέρ Τσαγκαπτάι, του Washington Institute of Near East Policy. «Ο Ιμάμογλου ήταν αυτός που επέβαλε την ατζέντα στα μέσα ενημέρωσης και ο Ερντογάν αυτός που αντιδρούσε», υπογραμμίζει. Οι κούρδοι ψηφοφόροι, οργισμένοι από τη βάναυση καταστολή των κούρδων αντιπολιτευομένων και αγωνιστών που λαμβάνει χώρα από το 2016, διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο, σύμφωνα με τους παρατηρητές.
Το κύριο φιλοκουρδικό κόμμα, το HDP, κάλεσε ανοικτά τους υποστηρικτές του να ψηφίσουν χθες, Κυριακή, υπέρ του Ιμάμογλου και η σημαία του ήταν ορατή στις πολυάριθμες διαδηλώσεις χαράς που ακολούθησαν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων.
Ποιες θα είναι οι συνέπειες για τον Ερντογάν;
Η απώλεια της οικονομικής και πολιτιστικής πρωτεύουσας της χώρας, όπου ζουν 15 εκατομμύρια άνθρωποι, είναι μεγάλη ήττα για τον Ερντογάν. «Όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία», συνήθιζε να λέει ο πρόεδρος. «Το γενικό επιτελείο του AKP θα προσπαθήσει πιθανόν να σχετικοποιήσει την εμβέλεια αυτών των εκλογών και να συμπεριφερθεί σαν όλο αυτό να μην είναι πολύ σημαντικό», εκτιμά ο Μπερκ Εσέν, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Μπιλκέντ της Άγκυρας.
Όμως η εξασθένηση του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη θα μπορούσε να ενισχύσει τους διαφωνούντες στην παράταξή του και να ενθαρρύνει να περάσουν στη δράση αυτούς που διστάζουν να δημιουργήσουν τη δική τους κίνηση, όπως τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου και τον πρώην πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιούλ.
Η χθεσινή ήττα είναι ακόμη πιο ταπεινωτική για τον Ερντογάν, επειδή αυτός ο τελευταίος είχε κινητοποιήσει όλους τους κρατικούς πόρους χάρη «στον έλεγχο που ασκεί στους θεσμούς, από τα μέσα ενημέρωσης μέχρι τα δικαστήρια, περνώντας από τις εκλογικές αρχές», υπογραμμίζει ο Τσαγκαπτάι.
Είναι ωστόσο πολύ νωρίς για να πει κανείς ότι αυτή η ήττα σηματοδοτεί την αρχή του τέλους για τον Ερντογάν, ο οποίος παραμένει μακράν ο δημοφιλέστερος πολιτικός στην Τουρκία. Ο ίδιος υποβάθμισε τη σημασία της χθεσινής ψηφοφορίας, χαρακτηρίζοντάς τη «συμβολική».
Και τώρα;
Όλα τα μάτια είναι στραμμένα στον εταίρο του AKP στον κυβερνητικό συνασπισμό, το υπερεθνικιστικό κόμμα MHP του οποίου ηγείται ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ένας γερόλυκος της τουρκικής πολιτικής που πριν συμμαχήσει με τον Ερντογάν ήταν σφοδρός επικριτής του.
Αν αποφασίσει να διαλύσει τη συμμαχία του με τον Ερντογάν, ο πρόεδρος θα στερούνταν την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο και θα μπορούσε να το υποχρεώσει να επισπεύσει τις βουλευτικές εκλογές που προβλέπεται να διεξαχθούν κανονικά το 2023, αναφέρουν αναλυτές.
Μετά τη νίκη του, ο Ιμάμογλου κάλεσε τον Ερντογάν να δουλέψει μαζί του προς το συμφέρον της Κωνσταντινούπολης. Όμως το AKP, αν το αποφασίσει, μπορεί να παραλύσει τη δράση του νέου δημάρχου, καθώς ελέγχει 25 από τις 39 περιφέρειες της πόλης και έχει την πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο.
Γι' αυτόν τον λόγο μετά την πρώτη νίκη του Ιμάμογλου, τον Μάρτιο, ο Ερντογάν τον είχε χαρακτηρίσει «ανήμπορο».
Από το 2016, η κυβέρνηση έχει αντικαταστήσει πολλούς κούρδους δημάρχους με διοικητές διορισμένους από το υπουργείο Εσωτερικών. Όμως το να λάβει ένα τέτοιο μέτρο στην Κωνσταντινούπολη θα ήταν εξαιρετικά παρακινδυνευμένο μετά τη σαρωτική νίκη του Ιμάμογλου.
Χουριέτ: Οι εκλογές στην Κωνσταντινούπολη εισάγουν μια νέα, διαφορετική εποχή για την τουρκική πολιτική
Το αποτέλεσμα των επαναληπτικών δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη ήταν σχεδόν βέβαιο από την βραδιά της 6ης Μαϊου, όταν το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας (YSK) ακύρωσε το αποτέλεσμα των εκλογών της 31ης Μαρτίου και επομένως την νίκη του υποψηφίου της αντιπολίτευσης Εκρέμ Ιμάμογλου έπειτα από αίτημα του κόμματος ΑΚΡ του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), αναφέρει σε σημερινό του άρθρο ο αρθρογράφος της Χουριέτ, Σερκάν Ντεμιρτάς.
Στο άρθρο του υπό τον τίτλο «Οι εκλογές στην Κωνσταντινούπολη εισάγουν μια νέα, διαφορετική εποχή για την τουρκική πολιτική» ο Ντεμιρτάς αναφέρεται στους βασικούς λόγους που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Καταρχάς, η αιτιολογία του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου για την ακύρωση της νίκης του Ιμάμογλου δεν έπεισε καθόλου την τουρκική κοινή γνώμη. Αποτέλεσμα, ένα βαρύ πλήγμα στην έννοια της δικαιοσύνης και στη συνείδηση του λαού, αλλά και ένα ακόμη μεγαλύτερο κύμα συμπάθειας προς τον Ιμάμογλου, ο οποίος παρουσιάστηκε ως το θύμα αυτής αμφιλεγόμενης δικαστικής απόφασης.
Η αύξηση στην διαφορά των ψήφων μεταξύ του Ιμάμογλου και του αντιπάλου του υποψηφίου του AKP Μπιναλί Γιλντιρίμ απέδειξε ότι ακόμη και εκείνοι που στις πρώτες εκλογές είχαν ψηφίσει τον Γιλντιρίμ, τώρα ψήφισαν τον Ιμάμογλου. Έτσι εξηγείται γιατί ο Ιμάμογλου αύξησε κατά 500.000 ψήφους και πλέον το ποσοστό του μέσα σε λιγότερο από έξι εβδομάδες.
Δεύτερον, ο αδέξιος τρόπος με τον οποίον το AKP επιχείρησε να αλλάξει την οπτική των ψηφοφόρων-- όπως για παράδειγμα η εκμετάλλευση της έκκλησης του Οτσαλάν--έχει αποδειχτεί ότι ήταν ιδιαίτερα καταστροφικός.
Μια επιστολή, την οποία ο αρχηγός του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν έστειλε λίγο πριν από τις εκλογές και με την οποία καλούσε τους κούρδους ψηφοφόρους να παραμείνουν ουδέτεροι, δεν πέτυχε τον σκοπό της. Αντίθετα, προκάλεσε περαιτέρω απώλειες σε εθνικιστικές ψήφους ενώ ταυτόχρονα συσπείρωσε τα μέλη του HDP να συνταχθούν με τον Ιμάμογλου. Μαζί με την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών, το αφήγημα του AKP σχεδόν εκμηδένισε την ικανότητά του να ελέγχει και να διαμορφώνει την κοινή γνώμη.
«It´s over, Mr President» - Ο γερμανικός Τύπος για την ήττα Ερντογάν
Τίτλοι τέλους στην εξουσία Ερντογάν βάζει από τις στήλες της Welt ο Ντενίζ Γιουτζέλ, ο δημοσιογράφος που επί ένα χρόνο έμεινε στις τουρκικές φυλακές χωρίς κατηγορητήριο: «Τον περιμένουν δίκες για διαφθορά».
Μέσα σε αυτήν την φράση που έγραψε στο twitter ο Ντενίζ Γιουτζέλ, ο τουρκικής καταγωγής γερμανός αρθρογράφος της εφημερίδας die Welt, που επί ένα χρόνο βρίσκονταν έγκλειστος στις τουρκικές φυλακές χωρίς κατηγορία, συνοψίζει το μήνυμα του χθεσινού εκλογικού «σεισμού» στην Κωνσταντινούπολη, ότι η εποχή Ερντογάν βαίνει προς το τέλος.
«Αυτό το βράδυ του Ιουνίου του έτους 2019 ξεκινά για άλλη μια φορά το τέλος της εποχής Ερντογάν, ένα τέλος που δρομολογήθηκε με τις διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί το 2013. Από τότε ο Ερντογάν δεν έχει νέο αφήγημα να προσφέρει. Ούτε αυτό της δημοκρατίας και της ελευθερίας, με το οποίο είχε ξεκινήσει κάποτε, ούτε αυτό της ευημερίας και των μεγαλοφαντασιώσεών του στο μεσοδιάστημα. Τελευταία έδινε αγώνα για τον ίδιο του τον εαυτό, την ώρα που η χώρα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά είχε μπει σε βαριά κρίση» σημειώνει ο αρθρογράφος, που προβλέπει τα χειρότερα, όταν φύγει από την εξουσία. «Ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά ότι όταν παραδώσει την εξουσία, τα δειλινά στην Μαρμαρίδα δεν θα είναι ειδυλλιακά. Τον περιμένουν δίκες για διαφθορά, εκτροπή την συνταγματικής τάξης και για μια σειρά άλλων αδικημάτων».
Ο Ντενίζ Γιουτσέλ σχολιάζει και το «μήνυμα» Οτζαλάν προς τους Κούρδους να κρατήσουν «ουδέτερη» στάση στις χθεσινές εκλογές και τις κατηγορίες Ερντογάν προς τον φυλακισμένο πρώην αρχηγό των Κούρδων Σαλαχατίν Ντεμιρτάς, ότι δεν υπακούει στον Οτζαλάν. «Πρόκειται για μια διαδικασία εξαπάτησης σε μια χώρα, στην οποία δεκάδες πρώην βουλευτές και πρώην τοπικοί αξιωματούχοι βρίσκονται στις φυλακές, επειδή πήραν εντολές από το ΡΚΚ».
Το ράπισμα της Κωνσταντινούπολης
Για την Süddeutsche Zeitung του Μονάχου το αποτέλεσμα των χθεσινών δημοτικών εκλογών ισοδυναμεί με ράπισμα: «Για το μέλλον της Τουρκίας αυτές οι εκλογές αποτελούν σημάδι ελπίδας, γιατί δείχνουν ότι το πολιτικό σύστημα της χώρας παρά τις ελλείψεις είναι ικανό να κάνει διορθώσεις με δημοκρατικό τρόπο. Η ισχύς του Ερντογάν ξεπέρασε το ζενίθ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα αλλάξουν τόσο εύκολα οι συνθήκες στην Τουρκία. Οι βουλευτικές εκλογές θα γίνουν το 2023. Σε περίπτωση που γίνουν νωρίτερα η αντιπολίτευση θα πρέπει να δείξει στη χώρα ό,τι ακριβώς έγινε στην Κωνσταντινούπολη για να επιτύχει».
Για το Spiegel ο Εκρέμ Ιμάμογλου έγραψε ιστορία: «Είναι ο θρίαμβος ενός ανθρώπου, με την οποία κανείς δεν υπολόγιζε. Για το κόμμα του, το Ρεπουμπλικανικό, που φαίνεται ότι είχε ξεσυνηθίσει να νικά. Θρίαμβος και για την τουρκική δημοκρατία, που χιλιάδες φορές θεωρήθηκε νεκρή, αλλά νεκραναστήθηκε. Όμως για τον Ερντογάν το αποτέλεσμα αποτελεί την χειρότερη ήττα της πολιτικής του θητείας». Αντίθετα ο σχολιαστής της οικονομικής επιθεώρησης Handelsblatt υποστηρίζει ότι η εξουσία του Ερντογάν δεν διερράγη ακόμη: «Καταρχήν είναι σαφές ότι η παντοδυναμία Ερντογάν με τη απώλεια της Κωνσταντινούπολης και των άλλων μεγαλουπόλεων υπέστη σημαντικό πλήγμα.
Μόνο η μητρόπολη του Βοσπόρου αντιπροσωπεύει το 1/3 της οικονομικής ισχύος της χώρας. Σε αυτή δίνονται τα μεγαλύτερα δημόσια έργα, όπως η οικοδόμηση γεφυρών, αεροδρομίων και τούνελ. Και πολύ συχνά κέρδιζαν τους διαγωνισμούς εταιρείες που πρόσκεινταν στο κόμμα του Ερντογάν, που με αυτόν τον τρόπο εξασφάλιζε μια βάση μεγάλης υποστήριξης, ακόμη και στην οικονομία. Όποιος νομίζει τώρα ότι όλα τελειώνουν, κάνει λάθος. Η αντιπολίτευση έγινε λίγο πιο δυνατή, αλλά όχι τόσο δυνατή για να αντιμετωπίσει τον Ερντογάν και το κόμμα του χωρίς φόβο. Η νίκη Ιμάμογλου αποτελεί τομή, αλλά με αβέβαια έκβαση».
Με πληροφορίες από Guardian/ AFP/ AΠΕ-ΜΠΕ-/ Deutsche Welle
